Γράφει η Μαρία Βασιλείου
Ο Ιωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα 1776 – Ναύπλιο 1831), ο Πρώτος Κυβερνήτης, υπάρχει αδιαμφισβήτητα, στη συνείδηση της κοινής γνώμης, ως κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία που συνέδεσε τη ζωή και το έργο του με τις διεκδικήσεις των Ελλήνων για ανεξαρτησία κατά τα πρώτα βήματα του Ελληνικού Κράτους και διαφέρει σημαντικά από τις υπόλοιπες μορφές που απαρτίζουν το πάνθεον της εθνικής παλιγγενεσίας.
Λιγότερο “ηρωικός” από τους οπλαρχηγούς που σήκωσαν το βάρος του ένοπλου αγώνα, “ξένος”- λόγω της Ιόνιας καταγωγής και ανατροφής του- προς τον κόσμο που αποτέλεσε τον πυρήνα του νεολληνικού κράτους, λιγότερο “φλογερός” – από ιδιοσυγκρασία αλλά και επαγγελματική δέσμευση – σε σύγκριση με άλλους υποστηρικτές της ελληνικής υπόθεσης στην εσπερία, παραμένει εν πολλοίς, ένας οικείος άγνωστος.
Ο Καποδίστριας έφθασε στη ρημαγμένη Ελλάδα αποφασισμένος να την αναμορφώσει με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο για την εφαρμογή του προϋπέθετε την εξασφάλιση της συνεργασίας εκπροσώπων από όλες τις ηγετικές ομάδες, την οργάνωση στοιχειωδώς διοίκησης, τηλειτουργία, με κάποια επάρκεια, ενός κυβερνητικού μηχανισμού.
Στην προσπάθειά του να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Κράτος, ο Καποδίστριας απέκτησε με τον καιρό αρκετούς πολιτικούς αντιπάλους. Πολλές από τις ελπίδες των επαναστατημένων Ελλήνων, διαψεύσθηκαν από τη σκληρή πραγματικότητα μιας μικρής, φτωχής Χώρας που αναγκάστηκε να κάνει τα πρώτα της βήματα δεμένη στη βοήθεια των Ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Η νέα πραγματικότητα έφερε στο προσκήνιο πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις με αντικρουόμενα συμφέροντα.
Ο λαός της υπαίθρου όμως τον λάτρεψε σαν «Θεό» , εναποθέτοντας σ’αυτόν τις ελπίδες του, για ομαλή πορεία και ασφάλεια.
Το πόσο ολαός ήταν εύχαριστημένος με τον Μπάρμπα Γιάννη, όπως τον αποκαλούσαν, μας το φανερώνει το πιο κάτω αληθινό περιστατικό, όπως αποτυπώνεται στο Βιβλίο του Τάκη Λάππα “Καποδίστριας ο Κυβερνήτης” (Εκδόσεις Μπεχλιβανίδης& Σια ΑΕ).
«Κάποιος χωριάτης μπήκε στ’ Ανάπλι να ψωνίσει. Καθώς περνούσε έξω απ’ ένα μαγαζί, βλέπει κρεμασμένες ζωγραφιές βασιλιάδων και του Καποδίστρια. Μπαίνει μέσα γρήγορα, δίνει όλα ταγρόσια που είχε για τα ψώνια του, αγοράζει την εικόνα του Μπαρμπαγιάννη και βγαίνει τρέχοντας στους δρόμους ξεφωνίζοντας.
– Ως τώρα Τούρκοι ή χριστιανοί με κλέβανε, με δέρνανε, μου παίρνανε το έχει μου κι όπου να παρακαλιόμουνα κανείς δε μ’ άκουγε. Τώρα σώθηκαν τα βάσανά μου. Ο Καποδίστριας, αυτόν προσκυνάω και λατρεύω τώρα».
…Αγοράζει, τήν εικόνα τον Μπαρμπαγιάννη
και βγαίνει τρέχοντας στους δρόμους ξεφωνίζοντας:
Όλα τα καλά, ο Μπαρμπαγιάννης, τα έκανε.
«Κάποιος Ευρωπαίος περιηγητής ρώτησε ένα χωριάτη στην Τριπολιτσά, ποιός χάλασε τον εχθρικό στόλο στο Ναυαρίνο.
– Ο Μπαρμπαγιάννης του αποκρίθηκε εκείνος, μ’ όλο που ο Καποδίστριας δεν ήταν ακόμα στήν Ελλάδα.
– Και ποιός έδιωξε τον Μπραΐμη απ’ το Μοριά;
– Ο Μπαρμπαγιάννης. Αυτός του γραψε ένα γράμμα και τούπε, αν δεν μπαρκαριστεί σε δέκα μέρες για την Αλεξάντρεια θα τον κάνει αυτός να φύγει γρήγορα.
– Και τη σημερινή ησυχία κι ασφάλεια ποιός την έκανε;
– Ο Μπαρμπαγιάννης, Ο Θεός να τον έχει καλά» .
Για ν’εξασφαλίσει ό Κυβερνήτης την τάξη και την ασφάλεια, καθιέρωσε και τα διαβατήρια, για όποιον εισέρχεται στην Ελλάδα. Αν ο εισερχόμενος ήταν αλλοδαπός όφειλε να παρέχει εγγυήσεις για να του δοθεί διαμονητήριο. Οι εγγυήσεις ήταν να σεβασθεί τους ελληνικούς νόμους και να διέθετε τα οικονομικά μέσα για να ζήσει. Διαβατήρια υπήρχαν τότε μόνο στην Ρωσία και την Τουρκία ].
Κατόπιν, το 1829, ιδρύθηκε από τον Κυβερνήτη, η «Πολιταρχία», σώμα ασφαλείας του Ελληνικού κράτους,η οποία είχε πολλαπλά καθήκοντα όπως: τον έλεγχο της κίνησης των αλλοδαπών και των κατοίκων άλλων επαρχιών, τον έλεγχο των συνωμοσιών, της οπλοφορίας, των επαιτών, των λεσχών και καφενείων, των οικοδομών, τη φρούρηση των φυλακών, την εκτέλεση διοικητικών και δικαστικών αποφάσεων.
Η πρώτη Πολιταρχία δημιουργήθηκε στην πρωτεύουσα το Ναύπλιο και το ίδιο έτος, κατά σειρά, στην Πάτρα, Σύρο, Καλαμάτα και στην Τρίπολη. Αποτελείτο από τέσσαρις «δωδεκαρχίες» και οκτώ «εξαρχίες» καιμετά του πολιτάρχη διοικητή και η όλη δύναμη της «πρώτης αστυνομίας» της πρωτεύουσας ανήρχετο σε πενήντα τρεις άνδρες.
Οι πολιτάρχες ήταν πρώην πολεμιστές της επανάστασης χωρίς ομοιόμορφη στολή, με μηνιαίο μισθό. Το κράτος τους έδωσε μισθόν είκοσι μία δραχμές κατά μήνα, επιμίσθιον πέντε δραχμών σεκάθε δωδεκάρχη καιεκατόν είκοσι δραχμές στον διοικητή, ο οποίος είχε και επιμίσθιον δραχμές 10 για γραφική ύλη και δρ. 25 για έξοδα παραστάσεως.
Η πολιταρχία καταργήθηκε επίσημα το 1833 και αντικαταστάθηκε από την Δημοτική Αστυνομία και την Ελληνική Χωροφυλακή. Στην επαρχία διορίσθηκαν πολιτάρχες που ασκούσαν τα αστυνομικά καθήκοντα μαζί με τους δημογέροντες.
Μαρία Βασιλείου
ΠΗΓΕΣ
-ΤΑΚΗ ΛΑΠΠΑ: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Μ. ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΗΣ & Σια Α.Ε.
-ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΣ
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΟΝυπό του ΓΕΩΡ. ΑΣΠΡΕΑ
/ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΑΘΗΝΑΙ, 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 1953
