του Γιώργου Νικολόπουλου
Ο Γιάννος Πέτρου Πίκουλας γεννήθηκε το 1889 στο Πορτοχέλι της Αργολίδας. Ήταν ο πρώτος Έλληνας που έπαιξε σε ταινίες του Χόλιγουντ, από το 1915 έως το 1925. Όμως, στην ιστορία της 7ης Τέχνης δεν έμεινε γι’ αυτόν το λόγο. Άλλωστε, ήταν απλός κομπάρσος…
Έγινε διάσημος με το νέο του όνομα, Τζακ Πιρς (Jack Pierce), όχι μόνο στους κινηματογραφικούς κύκλους αλλά σε ένα ευρύτερο κοινό, για το γεγονός ότι ως μακιγιέρ κατασκεύασε τα τέρατα των ταινιών τρόμου της δεκαετίας του ’30. Τον Φρανκενστάιν, τον Κόμη Δράκουλα, τον Λυκάνθρωπο, τη Μούμια…
Ο Γιάννος Πίκουλας το 1902, σε ηλικία 13 ετών έφυγε από την Ερμιονίδα κυνηγώντας το αμερικανικό όνειρο. Όταν έφτασε στην Αμερική, εγκαταστάθηκε στο Χόλιγουντ όπου κατοικούσε ένας θείος του. Δούλεψαν μαζί ως μικροπωλητές, πουλώντας ξηρούς καρπούς.
Όμως, γρήγορα αντιλήφθηκε ότι ο θείος του τον εκμεταλλευόταν και έφυγε από κοντά του. Σε εφηβική ηλικία, μόνος σε μια ξένη χώρα, προσπάθησε να χαράξει τη δική του πορεία έχοντας πάντα ως στόχο του να ασχοληθεί με τα θεάματα. Είχε μαγευτεί από τη λάμψη του κινηματογράφου αλλά και των σπορ.
Αλλάζει το όνομα του από Γιάννος Πίκουλας σε Τζακ Πίκολο ελπίζοντας η αλλαγή επωνύμου να βοηθήσει στην εύρεση εργασίας. Προσπάθησε να παίξει μπέιζμπολ, δοκιμάζοντας ανεπιτυχώς σε μια ημιεπαγγελματική ομάδα στην Καλιφόρνια αφού πέρασε κι από μια μικρή ομάδα του Σικάγο. Στη συνέχεια εργάστηκε σε διάφορους τομείς του κινηματογράφου, μεταξύ του 1910 και του 1920: Aπό διευθυντής μιας μικρής αίθουσας προβολής ταινιών έως και βοηθός εικονολήπτη.
Θέλοντας να γίνει και ηθοποιός, συμμετείχε σε ασήμαντους ρόλους, σε περίπου 10 μικρές παραγωγές. Όμως η μετριότητά του δεν του επέτρεψε να κάνει κάτι περισσότερο.
Αποφάσισε ότι του ταιριάζει καλύτερα πίσω από τις κάμερες. Γοητεύτηκε από τη διαδικασία της μεταμόρφωσης των ηθοποιών και ανέλαβε τις πρώτες του δουλειές ως μακιγιέρ αποδεικνύοντας πως εκεί πράγματι έχει ταλέντο…
Συμμετέχοντας σε ταινίες φρίκης και τρόμου της «Universal», μεταμόρφωνε τους ηθοποιούς σε τέρατα, εντυπωσιάζοντας το κοινό που συνέρρεε στις αίθουσες. Ήταν από τους βασικότερους συντελεστές των μεγάλων εμπορικών επιτυχίων που έφερναν τεράστια κέρδη στα ταμεία. Με τα εντυπωσιακά κέρδη του «Φρανκεστάιν» (12.000.000 δολάρια αν και ο προϋπολογισμός ήταν μόλις 262.000) καθιερώθηκε ο Πιρς στον τομέα του ειδικού κινηματογραφικού μακιγιάζ και η “Universal” γύρισε κι άλλες ταινίες του ίδιου στυλ. Ακολούθησαν η «Μούμια», ο «Γιος του Φρανκενστάιν», η «Μνηστή του Φράνκενστάιν» και ο «Λυκάνθρωπος».
«Ο άνθρωπος με τα μαγικά χέρια που σκορπούν φρίκη» ήταν ο χαρακτηρισμός που τον ακολουθούσε.
Η δουλειά του, λεπτομερής και πολύωρη. Κάθε μέρα χρειαζόταν 4-6 ώρες για να μεταμορφώσει το πρόσωπο του πρωταγωνιστή Μπόρις Καρλόφ σε τέρας (Φρανκενστάιν). Εκτός από τα κλασικά είδη μέικ-απ, χρησιμοποιούσε επίσης βαμβάκι, κερί, κόλλα και πράσινο γράσο. Με λωρίδες από το βαμβάκι βουτηγμένες σε κολλόδιο δημιουργούσε τις φλέβες του τέρατος…
Έως και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τζακ Πιρς βασίλευε στο στούντιο ως επικεφαλής του τμήματος μακιγιάζ. Στη συνέχεια όμως, εξαιτίας της συγχώνευσης “Universal” με την “United Artists” έγινε αντικατάσταση πολλών στελεχών. Παράλληλα, οι νέες τεχνικές και τεχνολογίες είχαν θέσει τις μεθόδους του έλληνα μακιγιέρ στο περιθώριο, καθώς θεωρούνταν πια ξεπερασμένες. Ο Τζακ Πιρς απολύθηκε και συνέχισε να εργάζεται σε ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού και φυσικά πολύ χαμηλότερου καλλιτεχνικού αποτελέσματος, καθώς και τηλεοπτικές σειρές.
Ο κορυφαίος μακιγιέρ από το Πορτοχέλι πέθανε στις 19 Ιουλίου 1968, σε ηλικία 79 ετών.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε αποσυρθεί από το χώρο και ζούσε απομονωμένος με τη γυναίκα του Μπλανς Κρέηβεν (με την οποία δεν απέκτησαν παιδιά). Στην κηδεία του παραβρέθηκαν μόλις 24 άτομα.
Μετά θάνατον, όλοι τον ξαναθυμήθηκαν. Οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» έγραψαν ότι είχε κερδίσει χιλιάδες δολάρια που είχε επενδύσει σε επικερδείς επιχειρήσεις. Οι τρεις αδελφές του και τα ανήψια του στην Ελλάδα, πληροφορήθηκαν το θάνατό του καθυστερημένα. Οι επαφές τους, από τότε που ο μικρός Γιάννος είχε φύγει, ήταν αραιές και τυπικές.
Σήμερα πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες του ειδικού μακιγιάζ θεωρούν τον Πιρς ως πρωτοπόρο του είδους, ένα μεγάλο δημιουργό εικόνων της κινηματογραφικής τέχνης. Έχει κατορθώσει να κερδίσει μια θέση στο Πάνθεο της 7ης Τέχνης. Η φήμη του θα ζει μέσα από τις ταινίες του Δράκουλα, του Φρανκενστάιν, της Μούμιας.
