Τις είκοσι πέντε βασικές αλλαγές που έχουν μέχρι στιγμής κατατεθεί, από την αρμόδια Επιτροπή του ΥΠΕΣ, στο δημόσιο διάλογο για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρουσίασε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, Κώστας Πουλάκης, μιλώντας την Τετάρτη σε εκδήλωση της παράταξης «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη» στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης και παρουσία πλήθους αυτοδιοικητικών στελεχών από όλους τους Δήμους της ευρύτερης περιοχής.
Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που άπτονται της πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας των ΟΤΑ και δεν εξαντλούνται, όπως τόνισε ο Κ. Πουλάκης, στην καθιέρωση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος, παρ’ όλο που, όπως ανέφερε, αυτή αναμένεται να φέρει μία «μικρή επανάσταση». Και απαρίθμησε τις εξής σημαντικότερες εξ αυτών:
– Ριζικός επανασχεδιασμός των αρμοδιοτήτων,
– Δημιουργία διακριτών «μοντέλων» Ο.Τ.Α., ανάλογα με τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά, κοινωνικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά τους,
– Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των θεσμών ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, είτε στο επίπεδο των πρώην «καποδιστριακών» Δήμων, είτε στο επίπεδο των σημερινών τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων,
– Αποσύνδεση της διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών από τις ευρωεκλογές, ανεξάρτητα από το εάν τελικά θα επιλεγεί η καθιέρωση τετραετούς θητείας για τους αιρετούς των Ο.Τ.Α., όπως ισχύει και για τη Βουλή, ή η διατήρηση της πενταετούς θητείας που προβλέπει ο «Καλλικράτης»,
– Μείωση του ορίου ηλικίας για την κτήση του δικαιώματος εκλέγειν στα 17 έτη,
– Μείωση του αριθμού των υποψηφίων, ως το +10% του αριθμού των εδρών κάθε συμβουλίου,
– Αλλαγή του τρόπου επιλογής των χωρικών Αντιπεριφερειαρχών,
– Καθιέρωση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος για την ανάδειξη των Δημοτικών και -Περιφερειακών Συμβουλίων, με ταυτόχρονη διατήρηση του συστήματος των δύο γύρων,
– Αναβάθμιση του ρόλου της Εκτελεστικής Επιτροπή,
– Ανάθεση στον Γενικού Γραμματέα του Δήμου ή της Περιφέρειας των αρμοδιοτήτων τρέχουσας διαχείρισης, ώστε οι αιρετοί να επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους κυρίως στα μείζονα και πιο πολιτικά ζητήματα της περιοχής τους,
– Θεσμοθέτηση διαδικασιών υποχρεωτικής διαβούλευσης, ώστε να διασφαλίζεται η επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης τόσο μέσα στο Δημοτικό και Περιφερειακό Συμβούλιο όσο και έξω από αυτό, σε επίπεδο κοινωνίας, για τα πιο σημαντικά θέματα διοίκησης των ΟΤΑ (προϋπολογισμός, τεχνικό πρόγραμμα), προκειμένου να εξασφαλιστεί η περιβόητη «κυβερνησιμότητα» των ΟΤΑ,
– Συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων στις συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων του οικείου ΟΤΑ (Δημοτικό / Περιφερειακό Συμβούλιο και Εκτελεστική Επιτροπή),
Καθιέρωση δημοψηφισμάτων σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο, για όλα τα τοπικού ενδιαφέροντος θέματα, είτε με απόφαση του Δημοτικού/Περιφερειακού Συμβουλίου είτε με λαϊκή πρωτοβουλία,
– Αναβάθμιση του ρόλου των τοπικών συνελεύσεων και καθιέρωση συνελεύσεων γειτονιάς, προκειμένου να ενισχυθεί η άμεση συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων,
– Αλλαγή του περιεχομένου και των διαδικασιών εποπτείας των Ο.Τ.Α.,
– Ενίσχυση της Τοπικής Διαμεσολάβησης,
– Κατάργηση του «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ» και αντικατάστασή του από έναν νέο μηχανισμό δημοσιονομικής εποπτείας των ΟΤΑ, που θα είναι σε θέση – σε συνεργασία μαζί τους – να εντοπίζει τα δομικά προβλήματα που αυτοί αντιμετωπίζουν και να τους παρέχει υποστήριξη για την οριστική επίλυσή τους,
– Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου που διέπει την οικονομική διοίκηση και τα ίδια έσοδα των ΟΤΑ, που διέπονται από εξαιρετικά απαρχαιωμένη και διάσπαρτη νομοθεσία, προσπάθεια η οποία έχει ήδη δρομολογηθεί από το Υπουργείο και αναμένεται να ολοκληρωθεί πολύ άμεσα
– Ενίσχυση των δομών και διαδικασιών του συμμετοχικού προϋπολογισμού,
– Επανασχεδιασμός του θεσμού των ανταποδοτικών υπηρεσιών,
– Αναπτυξιακός αναπροσανατολισμός των Δήμων και των Περιφερειών, μέσα από τη διαμόρφωση των κατάλληλων θεσμικών και χρηματοδοτικών εργαλείων,
– Εκσυγχρονισμός του συστήματος των ΚΑΠ, της κρατικής δηλαδή χρηματοδότησης των ΟΤΑ, μέσω της δημιουργίας ενός νέου αλγόριθμου κατανομής τους, που να λαμβάνει υπόψη το ελάχιστο κόστος λειτουργίας και ιδιαίτερα των μικρών ΟΤΑ και τη μείωση των ανισοτήτων,
– Αναπροσανατολισμός του δανεισμού των ΟΤΑ, ώστε αφ’ ενός να υπακούει στους κανόνες της χρηστής διαχείρισης, αφ’ ετέρου να δίνει προτεραιότητα στις δημόσιες επενδύσεις της Αυτοδιοίκησης,
-Καταγραφή, παρακολούθηση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας ΟΤΑ σε κοινωνική και αναπτυξιακή κατεύθυνση,
– Αναβάθμιση του ρόλου των ΟΤΑ στο πλαίσιο του δημοκρατικού αναπτυξιακού προγραμματισμού.
