Γράφει ο Γεώργιος Ι. Φαράντος*
Η ενεργειακή ακρίβεια σήμερα, απειλεί τα νοικοκυριά με την εμφάνιση της και οι συνέπειες της είναι ανεξέλεγκτες. Η άνοδος των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, των καυσίμων και ιδιαίτερα του φυσικού αερίου, δημιουργούν προβλήματα στους καταναλωτές. Η σημασία των επιλογών στον ενεργειακό τομέα, ιδιαίτερα με την επιλογή του τρόπου λειτουργίας του χρηματιστηρίου ενέργειας και με την εξάρτηση από το φυσικό αέριο, εκθέτει τους καταναλωτές σε αυξημένα έξοδα και προκαλεί ανησυχία για το ενεργειακό μέλλον.
Η ενεργειακή κρίση ξεκίνησε πολύ πριν την κλιμάκωση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία και δεν οφείλεται σε αυτή, όπως εντέχνως επιχειρεί να παρουσιαστεί. Ο τρόπος με τον οποίο επιλέχθηκε να λειτουργεί το χρηματιστήριο ενέργειας, με την ανυπαρξία σταθερά διμερών συμβολαίων, δίνει τη δυνατότητα κερδοσκοπίας στις εταιρείες λόγω του γεγονότος ότι το σύνολο της ενέργειας εισάγεται στο χρηματιστήριο χωρίς τον περιορισμό του ποσοστού από διμερή συμβόλαια (που εφαρμόζονται σταθερά σε άλλες χώρες της Ευρώπης). Η υπεραξία πώλησης της τιμής του ρεύματος το 2020 παρά τις χαμηλές τιμές αγοράς από τη ΔΕΗ, απετέλεσε άλλη μια επιλογή για την εκμετάλλευση των καταναλωτών σε μια περίοδο πανδημίας, κατά την οποία η ρήτρα θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά περιορισμένη, εφόσον εφαρμοζόταν τότε. Ο ρόλος της ΔΕΗ ως κοινωνικού χαρακτήρα επιχείρησης η οποία θα μπορούσε να παίξει ενεργό ρόλο στη συγκράτηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, έχει απωλεστεί με την πρόσφατη ιδιωτικοποίηση της.
Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες του ΣΥΡΙΖΑ για την πράσινη μετάβαση και την απολιγνιτοποίηση κατά την προηγούμενη περίοδο διακυβέρνησης του, προέβλεπαν ένα χρονικό ορίζοντα 15ετίας προκειμένου οι αλλαγές αυτές να εφαρμοστούν ομαλά. Ο ΣΥΡΙΖΑ ίδρυσε το πρώτο ταμείο δίκαιης μετάβασης, το πρώτο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα και τις ενεργειακές κοινότητες. Ο σχεδιασμός του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπε το σταδιακό κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, ώστε να υπάρχει μια ομαλή μετάβαση στα θέματα των εργαζομένων στις λιγνιτικές περιοχές, της βάσει σχεδίου εισαγωγής των αναγκαίων υποδομών αλλά και της βιώσιμης λειτουργίας των οικονομιών των τοπικών κοινωνιών. Η μετάβαση από το λιγνίτη στη λειτουργία με ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, θα εξασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή αυτάρκεια και δεν θα οδηγούσε στη βεβιασμένη εισαγωγή του φυσικού αερίου και την εξάρτηση από αυτό, με συνεπακόλουθη τη συνεισφορά της ανόδου της τιμής του στη σημερινή ενεργειακή ακρίβεια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην παρούσα κατάσταση προτείνει σύγχρονα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής ακρίβειας, τα οποία έχουν εφαρμοστεί κα εφαρμόζονται σε πολλές από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μείωση του ενεργειακού φόρου κατανάλωσης, η οποία εμφανίζει ένα μικρό κόστος για το κράτος, που μπορεί να αντιμετωπιστεί απόλυτα δικαιολογημένα εν μέσω ενεργειακής κρίσης, είναι ένα μέτρο που θα ανακουφίσει εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά. Η απεξάρτηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου, είναι μια επιλογή που θα ακολουθήσει το δρόμο που έδειξε ήδη η Ισπανία και η Πορτογαλία, θα απέφερε πολλά οφέλη στο πορτοφόλι των καταναλωτών. Η μείωση της συμμετοχής του φυσικού αερίου στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, όπως γίνεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα ελάφρυνε σταδιακά την επιβάρυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η πολιτική επιλογή με τα μέτρα που θα επιδράσουν δραστικά στη μείωση των τιμών της ενέργειας, είναι η μόνη λύση για την αποφυγή της ενεργειακής ακρίβειας. Η πρόταξη του συμφέροντος των πολιτών και των επιχειρήσεων είναι εντελώς αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί μια οικονομική ανάκαμψη που απαιτείται μετά την πανδημία. Και όπως φαίνεται, μόνο στα πλαίσια μιας διαφαινόμενης προοδευτικής πολιτικής και μιας πολιτικής αλλαγής, η εφαρμογή των πολιτικών αυτών θα παράγει ωφέλιμα αποτελέσματα για τους καταναλωτές.
* Ο Δρ. Γεώργιος Φαράντος είναι Συντονιστής της Ο.Μ. Δυτικού Τομέα Δήμου Τρίπολης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και Διδάσκων (ΕΣΠΑ) Τμήματος Οικονομικών Επιστημών.
