Κακοτεχνίες και μη εφαρμογή των όρων της εγκεκριμένης μελέτης ανάπλασης στο πάρκο Θ. Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο (γράφει ο Χρήστος Πιτερός, αρχαιολόγος*)
Η περιπέτεια του πάρκου Κολοκοτρώνη, ενός μοναδικού ιστορικού μνημείου, τοπόσημο της πόλης του Ναυπλίου, διαμορφώθηκε το 1930, με τον έφιππο ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη, που καλπάζει με το άλογό του, ποδοπατάει τα τούρκικα λάβαρα και δείχνει το δρόμο προς την Ελευθερία.
Φαίνεται ότι και μετά την ολοκλήρωση των έργων οι κακοτεχνίες στο πάρκο δεν έχουν τέλος, εδώ και μία επταετία, όταν η τότε Δημοτική Αρχή υπό τον Δ. Κωστούρο, το 2018, άρχισε τις διαδικασίες «ανάπλασης» του πάρκου με στρεβλό, μυστικό και αυθαίρετο τρόπο. Τελικά οι πολίτες και οι δημοτικές παρατάξεις της πόλης έφραξαν το δρόμο στην κακοποίηση του πάρκου, από τα αλλοπρόσαλλα αρχιτεκτονικά και επιπόλαια τσαλαβουτήματα της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου Ναυπλιέων, και τους αδαείς «εξωτερικούς συνεργάτες», που άλλαζαν επιπόλαια ανά τρίμηνο τα σχέδια ανάπλασης, πάνω στο μοναδικό νεοκλασικό αρμονικό σχέδιο του Δ. Πικιώνη από τη δεκαετία του 1930. Το πάρκο πάνω από μία δεκαετία βρισκόταν σε εγκατάλειψη και ξεραϊλα (2012-2022) με υπαιτιότητα της πρώην Δημοτικής Αρχής.
Περιέργως η ΕΦΑΑΡΓ πριν από την κήρυξη του πάρκου ως διατηρητέου μνημείου από το ΥΠΠΟΑ με έγγραφό της προς τη Δημοτική Αρχή δεν είχε αντίρρηση από την πλευρά της για την κατασκευή δύο μεγάλων τοίχων εκατέρωθεν του πάρκου με δύο σειρές τσιμεντένιων! καθισμάτων. Ωστόσο μετά την κήρυξη του πάρκου από το ΥΠΠΟΑ ως διατηρητέου μνημείου (ΦΕΚ 46Δ/5-2-2021), μετά από πρόταση της κίνησης «Ανάπλι Εμπρός», η πρώην δημοτική αρχή ξαφνικά αντιλήφθηκε να φεύγει το έδαφος κάτω από τα πόδια της μαζί με τα σχέδιά της. Το ΥΠΠΟΑ σύμφωνα με τη νομοθεσία υποχρέωσε τη Δημοτική Αρχή να συντάξει τρεις μελέτες, α) ανάπλαση του πάρκου β) φυτοτεχνική μελέτη γ) μελέτη φωτισμού, από ειδικευμένους μελετητές.
Στη συνέχεια η πρώην Δημοτική Αρχή του Δ. Κωστούρου απέκρυψε από τις δημοτικές παρατάξεις και τους πολίτες την οριστική τριπλή μελέτη, που συντάχθηκε από ειδικευμένους μελετητές, προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους για τη συνολική μελέτη ανάπλασης του πάρκου, αποδεικνύοντας με αυτή την ενέργειά της το πλήρες αντιδημοκρατικό, αυταρχικό της πρόσωπο, απέναντι στο Δήμο, τις εκλεγμένες δημοτικές παρατάξεις και στους φορολογούμενους πολίτες, δηλαδή σε αυτούς από τους οποίους πληρωνόταν επί έντεκα! συνεχή χρόνια. Κατά τη συζήτηση έγκρισης της μελέτης στο ΚΣΑΝΜ με παρέμβασή μας προτείναμε τα νέα μαρμάρινα χαμηλά κράσπεδα του πάρκου να είναι πιο γκρίζα από τη μεγάλη μαρμάρινη βάση του ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη, η οποία έγινε δεκτή.
Παράλληλα το ΚΣΑΝΜ του ΥΠΠΟΑ που ενέκρινε τις μελέτες, εκτός από τους όρους ανάπλασης του πάρκου, καθόρισε επίσης καθώς και επιτροπή παρακολούθησης εκτέλεσης του έργου, για τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσής του, την αρμόδια 2η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδος και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας και θα ενημερώνονται εγγράφως για κάθε στάδιο εκτέλεσης της ανάπλασης του πάρκου από τους υπεύθυνους της Δημοτικής Αρχής.
Μεταξύ των όρων εκτέλεσης του έργου από το ΥΠΠΟΑ, αποφασίστηκε επίσης ότι «Οι κατασκευές που δεν εκτελούνται σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη, επιφέρουν την εκ του νόμου ακυρότητα αυτής καθώς και την επιβολή διακοπής ή και καθαίρεσης οποιασδήποτε αυθαίρετης κατασκευής». Προφανώς αυτή η ρητή καθοριστική ρήτρα για την ορθή εκτέλεση του έργου δεν τηρήθηκε! από την πρώην Δημοτική Αρχή. Ο ανάδοχος εργολάβος εκτέλεσης του έργου ολοκλήρωσε ανενόχλητος τα έργα ανάπλασης προς το τέλος του 2023. Ωστόσο δεν ενημερώθηκαν ποτέ εγγράφως η αρμόδια 2η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Πάτρας, λόγω αρμοδιότητας, όπως καλά γνωρίζω, ούτε η ΕΦΑΑΡΓ, από την υπεύθυνη Δημοτική Αρχή για τον έλεγχο και τη διαπίστωση της ορθής εκτέλεσης του έργου από τον ανάδοχο εργολάβο και τους υπεύθυνους τεχνικούς παρακολούθησης, κατά τα στάδια εκτέλεσης του έργου, σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του ΥΠΠΟΑ΄.
Το 2023 κατά τις Δημοτικές Εκλογές τον Οκτώβριο η τότε Δημοτική Αρχή υπό τον Δ. Κωστούρο, έχασε τις δημοτικές εκλογές και η θητεία της ολοκληρώθηκε την 31-12-2023. Από την πληροφόρηση που έχουμε στο τέλος Δεκεμβρίου 2023 η πρώην Δημοτική Αρχή, ο Δήμαρχος Δ. Κωστούρος και οι υπεύθυνοι εκτέλεσης του έργου παρέλαβαν το έργο από τον ανάδοχο εργολάβο χωρίς να ενημερώσουν, ούτε μετά το τέλος εκτέλεσης του έργου εγγράφως, την αρμόδια 2η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Πάτρας, όπως καλά γνωρίζω και προφανώς ούτε την ΕΦΑΑΡΓ για τον υποχρεωτικό εκ του νόμου έλεγχο, για την ορθή εκτέλεση ανάπλασης , ως όφειλαν.
Το Πάρκο λοιπόν παραλήφθηκε από την τότε Δημοτική Αρχή και προφανώς κατέβαλε στη συνέχεια τα χρήματα για την ανάπλαση του έργου στον ανάδοχο εργολάβο, χωρίς την πιστή τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών, κατά παράβαση των εγκεκριμένων όρων εκτέλεσης του έργου.Όλες οι κακοτεχνίες το πιθανότερο έγιναν εν γνώσει των υπευθήνων και εκ του πονηρού. Μέχρι τώρα περιέργως για το πάρκο υπάρχει εκκωφαντική! σιωπή. Έχουν ήδη παρέλθει οκτώ (8) και πλέον μήνες! από τη μη νομότυπη παράδοση και παραλαβή του έργου από την πρώην αρμόδια Δημοτική Αρχή του Δήμου παρακολούθησης της εκτέλεσης του έργου. Ούτε η νέα Δημοτική Αρχή περιέργως έχει ασχοληθεί με το πάρκο. Άλλωστε η τεχνική υπηρεσία του Δήμου είναι η ίδια και κωφεύει καθώς και οι υπεύθυνοι τεχνικοί. Για όσους γνωρίζουν έστω στοιχειωδώς την εγκεκριμένη μελέτη γίνονται με την πρώτη ματιά φανερές οι κακοτεχνίες του έργου.
1. Για τα παγκάκια η εγκεκριμένη μελέτη από το ΚΣΑΝΜ προέβλεπε ότι θα τοποθετηθούν παγκάκια σύμφωνα με τα παλιά χαρακτηριστικά αρχικά παγκάκια του πάρκου (εικ. 2). Κατά την πρόσφατη ανάπλαση του πάρκου τοποθετήθηκαν συνολικά δεκαέξι μη ανατομικά, φθηνιάρικα, ακατάλληλα παγκάκια.
Ο κ. πρώην Δήμαρχος και η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου και οι υπεύθυνοι γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν και για αυτό πληρώνονται, ότι τα νέα παγκάκια που τοποθετήθηκαν δεν είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές της εγκεκριμένης μελέτης, τα οποία σημειωτέον είναι και μη ανατομικά. Τα ακατάλληλα παγκάκια πρέπει να απομακρυνθούν το συντομότερο και να τοποθετηθούν τα προβλεπόμενα στη μελέτη, εντός της προβλεπόμενης εκ του νόμου προθεσμίας το τέλος Δεκεμβρίου 2024 το αργότερο.
2. Η εγκατάσταση του συστήματος άρδευσης των φυτών του πάρκου, με τα πλαστικά λάστιχα δυστυχώς δεν λειτουργεί! Προφανώς πρόκειται για σοβαρή κακοτεχνία, η οποία γίνεται εμφανής με την πρώτη ματιά στα φυτά του πάρκου και το πιθανότερο εσκεμμένα δεν ειδοποιήθηκαν ποτέ οι αρμόδιες δύο επιβλέπουσες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Πολλά φυτά στα παρτέρια είναι μαραμένα και ξεραμένα, διότι δεν ποτίζονται.
Τα φυτά είναι ξεραμένα ή τσουρουφλισμένα από την ξηρασία και τη ζέστη, όπως άλλωστε γίνεται φανερό από μία πρώτη ματιά στα παρτέρια.
Αλλά και μέσα στη μεταλλική περίφραξη του ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη, οι τριανταφυλλιές έχουν μαραθεί και τα ανθισμένα μικρά τριαντάφυλλα είναι αποξηραμένα και πέφτουν με το πρώτο άγγιγμα, διότι δεν ποτίζονται.
Επίσης οι μικροί φοίνικες που έχουν φυτευθεί, οι θάμνοι από μυρτιές στα παρτέρια έχουν ξεραθεί.
Περιέργως κανείς δεν βλέπει τίποτα στο πάρκο, ούτε οι μηχανικοί, γεωπόνοι και υπάλληλοι της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου εδώ και οκτώ μήνες! Όλοι πιθανόν προσδοκούν να συμπληρωθεί ένας χρόνος, ως το Δεκέμβριο του 2024, από την παράδοση του εργολάβου στην πρώην Δημοτική Αρχή του Δήμου Ναυπλιέων, για να παρέλθει ο χρόνος, εντός του οποίου ο ανάδοχος εργολάβος σε περίπτωση κακοτεχνιών πρέπει επειγόντως να αποκαταστήσει όλες τις κακοτεχνίες. Κάποια «ομερτά» φαίνεται ότι κρατάει τα στόματα κλειστά.
Το να κηρύσσεται ένα ιστορικό πάρκο διατηρητέο από το 2020 – 2021, από το ΥΠΠΟΑ, ως διατηρητέο μνημείο, όταν δαπανήθηκαν μεγάλα ποσά για την εκπόνηση των μελετών ανάπλασης του πάρκου από ειδικευμένους μελετητές και για την ορθή εκτέλεση του έργου κατά τη διακοσιοστή επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, στο μοναδικό ιστορικό πάρκο της πόλης, του απελευθερωτή Θ. Κολοκοτρώνη, μοναδικό μνημείο του Έθνους που διαμορφώνει εθνική συνείδηση, με υπαιτιότητα των υπευθύνων τεχνικών της Δημοτικής Αρχής και της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου Ναυπλιέων «να ποιούν την νήσσαν», εδώ και οκτώ μήνες, φανερώνει την επικινδυνότητα της όλης κατάστασης που επικρατεί στο Δήμο.
3. Επίσης η συντάκτρια μελετήτρια της εγκεκριμένης μελέτης φύτευσης του πάρκου πρέπει να ελέγξει τα φυτευμένα φυτά, αν έγιναν σύμφωνα με τη μελέτη, καθώς επίσης να ληφθούν μέτρα αντικατάστασης των ξηραμένων φυτών από την εγκατάλειψη και τη μη άρδευσης, όπως οι χαμηλοί φοίνικες που ξεράθηκαν, οι μυρτιές, οι τριανταφυλλιές και άλλα φυτά καθώς και εγκαταλειμμένα παρτέρια. Η αρμόδια 2η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Πάτρας και η ΕΦΑΑΡΓ πρέπει από κοινού με τους αρμόδιους τεχνικούς να διενεργήσουν έλεγχο το συντομότερο, να διαπιστώσουν την υπάρχουσα κακή εκτέλεση ή μη των εκτελεσθέντων έργων ανάπλασης κ.λ.π. και να κάνουν τις ανάλογες προβλεπόμενες ενέργειες το συντομότερο δυνατόν για το σοβαρό αυτό θέμα. Είναι απορίας άξιον πως οι αρμόδιοι και οι υπεύθυνοι για την ορθή εκτέλεση του έργου της ΕΦΑΑΡΓ, με έδρα το Ναύπλιο, εδώ και οκτώ μήνες δεν αντιλήφθηκαν τίποτα μέχρι τώρα! για τις κακοτεχνίες του ιστορικού πάρκου που «βγάζουν μάτι». Εδώ επισημαίνουμε ότι μετά τις πρόσφατες βροχές σε ορισμένα παρτέρια τα ποώδη φυτά προσπαθούν να ανακάμψουν.
Η ανάπλαση του πάρκου Κολοκοτρώνη, ενώ έγινε ένας μακροχρόνιος αγώνας για την προστασία του, από τους πολίτες και τις δημοτικές παρατάξεις και το ΥΠΠΟΑ άρχισε πριν από επτά! χρόνια, επιτέλους πρέπει να προστατευθεί και να διασφαλισθεί από τις κακοτεχνίες και την εγκατάλειψη, διότι σε αντίθετη περίπτωση το μοναδικό αυτό ιστορικό πάρκο υποβαθμίζεται, από την ανευθυνότητα των αρμοδίων της Δημοτικής Αρχής, που αμείβονται από τους φορολογούμενους πολίτες. Άλλωστε το πάρκο ανήκει στους πολίτες και τους επισκέπτες . Οι προβλεπόμενες διαδικασίες πρέπει να γίνουν έγκαιρα και να αποκατασταθούν οι κακοτεχνίες το συντομότερο! και εντός του προβλεπόμενου χρόνου, πριν το τέλος του 2024. Για το πώς ήταν το πάρκο Κολοκοτρώνη εικονίζεται στον μοναδικό ονειρικό πίνακα της Ντ. Αντωνακάτου (1970).
Τελικά για την πρώην Δημοτική Αρχή που κακοποίησε πολλά μνημεία και έργα τέχνης της πόλης, κανείς δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη. Άλλωστε δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, όταν ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση του πάρκου Κολοκοτρώνη, η πρώην Δημοτική Αρχή διακήρυσσε στα ΜΜΕ ότι αυτή αποκατέστησε το πάρκο παρά τις εμφανείς πολλές κακοτεχνίες και φωτογραφίζονταν στο πάρκο για τους δικούς της μικροπολιτικούς λόγους, στρουθοκαμηλίζοντας παρά την πολλαπλώς εμφανή κακοποίηση του πάρκου. Παρά την ολοκλήρωση ανάπλασης του πάρκου και επί της πρώην αλλά και της νυν Δημοτικής Αρχής, επί έντεκα και πλέον έτη, τα τραπεζοκαθίσματα παρακείμενου εστιατορίου παραμένουν σταθερά και αμετακίνητα, σε συνεχή χρήση, μέσα στο πάρκο παρά τις εκ συστήματος κομπορημοσύνες της πρώην Δημοτικής Αρχής περί του αντιθέτου.
Γίνεται φανερό ότι ο ψευδολαϊκισμός και η διαστρέβλωση της πραγματικότητας από την πρώην Δημοτική Αρχή δεν είχε όρια.
Όπως έχει επισημανθεί, πάντα σε περιόδους παρακμής, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους, δηλαδή λέμε άλλα για μικροπολιτικούς λόγους και η αντικειμενική πραγματικότητα είναι διαφορετική. Και όπως έχει επισημάνει ο Θουκυδίδης, όταν κατά τη μακρόχρονη περίοδο του Πελοποννησιακού Πολέμου, επί 29 χρόνια, τα ήθη εκμαυλίστηκαν και, εκτός από την φτώχεια και την παρακμή και οι λέξεις έχασαν το νόημά τους. Όλα αυτά δηλώνονται μέσα σε πέντε λέξεις από το Θουκυδίδη: «ουδέν έστι ότι ουκ απώλετο». Η λαϊκή παροιμία, «όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά» είναι και τώρα επίκαιρη, όσο ποτέ άλλοτε, ιδιαίτερα για τα χρόνια της τελευταίας δεκαετίας του Δήμου Ναυπλιέων από την πρώην Δημοτική Αρχή.
Υ.Γ. α) Για παν ενδεχόμενο υπενθυμίζουμε ότι υπάρχει και εισαγγελέας.
β) Προσωπικά δεν έχω τίποτα με κανέναν, ότι γράφω συχνά για την κακοποίηση αλλά και την προστασία των μνημείων, έχει ως μοναδικό σκοπό την προστασία και την ανάδειξη των μνημείων. Οποιαδήποτε αντίρρηση και διαστρέβλωση σ’ αυτά που γράφω αποτελούν συστηματική παραπληροφόρηση.
γ) Για το πάρκο ως πρώην υπηρεσιακά αρμόδιος για την προστασία του Ναυπλίου, επί είκοσι και πλέον χρόνια, έχω γράψει αρκετά άρθρα (Χ. Πιτερός argolika.gr), εδώ και μία επταετία, γιατί όπως έχω δηλώσει και κατά το παρελθόν, όταν πρόκειται για την προστασία των μνημείων «δεν χαρίζω κάστανα σε κανέναν», διότι σε αντίθετη περίπτωση η κακοποίηση θα συνεχίζεται χωρίς τέλος.
* Χρήστος Πιτερός, eπίτιμος προϊστάμενος αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και αρχαιογνωστικής έρευνας
