100 χρόνια αργειακής επιχειρηματικότητας. Να μιλήσουμε για πολιτιστική οικονομία και δημιουργικότητα;

Οποία η αντίθεσις του Άργους από την Κόρινθον. Εις αυτήν κόσμος σποραδικός, εις το Άργος πλήθος μυρμηγκιών, καθ’οδόν, εις τα καφενεία, τα καπηλεία, την αγοράν, την πλατείαν, τα εργαστήρια. Ζωή εδώ, και εμπόριον και πλούτος.  (1868, Γ.Π. Παρασκευόπουλος, Δημοσιογράφος, «Ταξίδια ανά την Ελλάδα»)

Τα τελευταία χρόνια η διάχυση γνώσεων και η παραγωγή και ανταλλαγή προϊόντων γνώρισαν μια σημαντική επιτάχυνση που δεν αφήνει πολλά περιθώρια σε όσους αναρωτούνται αν θα ακολουθήσουν ή όχι τις αλλαγές που επηρεάζουν το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων: είναι απλά ζήτημα επιβίωσης. Στη νέα πραγματικότητα οικονομία και πολιτισμός αποτελούν δυο σημαντικά πεδία κοινωνικής ανάπτυξης με την προϋπόθεση να κατανοούμε το τι συμβαίνει, το τι σημαίνει και το τι χρειάζεται να κάνουμε. Εάν, για παράδειγμα, μπούμε στον Κόμβο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Δήμου Τρικκαίων (Τρίκαλα Θεσσαλίας), θα καταλάβουμε αμέσως πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες για την τοπική ανάπτυξη ενισχύοντας με πληροφορία/τεχνογνωσία παραγωγικούς φορείς, εμπόριο, νέους που αρχίζουν μια οικονομική δραστηριότητα, κτηνοτρόφους, κ.ά. Ταυτόχρονα, πως επενδύει στην ιστορία και τα τοπικά προϊόντα, δηλαδή πως δημιουργεί προϊόντα με ιστορία!

Οι νέες τεχνολογίες είναι εργαλεία που επιτρέπουν τη διευκόλυνση μιας ιδιαίτερα εξελισσόμενης σχέσης ανάμεσα στον πολιτισμό και την επιχειρηματικότητα, μια δυναμική σχέση που συμβάλει στην κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη. Όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για πολιτιστική οικονομία που δεν περιορίζεται μόνο στον τουρισμό αλλά αφορά στο σύνολο των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Όλο και περισσότερο οι μελέτες μας δείχνουν το μεγάλο βαθμό θετικής επίδρασης της πολιτιστικής οικονομίας στην ανάπτυξη ιδιαίτερα μικρών και μεσαίων πόλεων, ακόμη και εκείνων που στηρίζονται σε παραδοσιακούς κλάδους της τοπικής οικονομίας. Το παράδειγμα των Χανίων (Κρήτη) με την αναμόρφωση της κεντρικής αγοράς της πόλης είναι χαρακτηριστικό. Εκτός από την αρχιτεκτονική αναβάθμιση, παραδοσιακά επαγγέλματα δεν «εκδιώχθηκαν» αλλά εντάχθηκαν δημιουργικά στο σύνολο των καταστημάτων μετατρέποντας το χώρο της αγοράς σε πόλο έλξης.

Αν η Ελλάδα είναι ένας από τους σημαντικότερους γεωγραφικούς χώρους για την εφαρμογή πολιτικών πολιτιστικής οικονομίας, οι πόλεις της και ιδιαίτερα το Άργος αποτελούν ή θα πρέπει να αποτελούν τις παραγωγικές κυψέλεςαυτής της οικονομίας καθώς διαθέτουν όχι μόνο μια ισχυρή ιστορική-αρχαιολογικήβάση αλλά και μιασημαντική εργασιακή/επιχειρηματική εμπειρία σε πολλά επίπεδα: εμπορικό, βιοτεχνικό, βιομηχανικό, αγροτικό, κ.ά. Ο πλούτος αυτός παρέχει πολλά πλεονεκτήματα καινοτομίας και δημιουργίας, ώστε ο αστικός και ο αγροτικός χώρος να γίνουν ελκυστικοί και οι οικονομικές δραστηριότητες να συνδυάζονται με την πολιτισμική προσωπικότητα των χώρων. Φυσικά, παρ’ ότι όλα τα παραπάνω είναι γνωστά, τίθενται πάντα τα ερωτήματα για τις πολιτικές υλοποίησης από τόπο σε τόπο. Εδώ, η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί παρά από τις συγκεκριμένες ηγεσίες και τους αιρετούς που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα αντικείμενα αλλά και από τους φορείς.

Πάντως, φαίνεται να κυριαρχούν οι αναζητήσεις σε δυο βασικές κατευθύνσεις: την επισκεψιμότητα και την προσβασιμότητα. Ως προς την πρώτη η σημασία μιας καλής αγοράς και η ενεργοποίηση των πολιτισμικών παραμέτρων της πόλης αποτελούν, στη βάση όλων των ερευνών, τους δυο βασικούς μοχλούς αστικής ανάπτυξης. Ως προς τη δεύτερη, η διασφάλιση υποστηρικτικών υποδομών (χώροι στάθμευσης, μέσα εσωτερικής κυκλοφορίας) και η εξακτινωμένη ανάπτυξη αποτελούν τα βασικότερα μέτρα ενίσχυσης της επισκεψιμότητας.  Η αγορά του Άργους διαπιστωμένα κατέχει «καλό όνομα» σε ένα πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Θα μπορούσε η σοβαρή και μελετημένη ενεργοποίηση των πολιτισμικών παραμέτρων να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την επισκεψιμότητα, κάτι που αποτελεί μάλλον απαίτηση των οικονομικών παραγόντων του τόπου. Τι μπορεί να σημαίνει ενεργοποίηση;

Σημαίνει την ανάπτυξη της αρχαιολογικής και ιστορικής προσωπικότητας της πόλης, με την ανάδειξη των χώρων και την γνωριμία τους με το ελληνικό και ξένο κοινό. Σημαίνει τη σύζευξη των χώρων αυτών με δράσεις που δημιουργούν ελκυστικές προϋποθέσεις επισκεψιμότητας. Σημαίνει τη διαρκή ανάδειξη των οικονομικών δυνατοτήτων της πόλης (εμπόριο, παραγωγικές δραστηριότητες, εστίαση). Σημαίνει, τέλος, προσφορά τρόπων/μέσων πρόσβασης με παράλληλη διαπαιδαγώγηση του κοινού σε μια σειρά από θέματα αστικής κυκλοφορίας: η πόλη δεν μπορεί να νοείται ως χάνι του 18^ου αιώνα, αλλά ως σύγχρονος αστικός χώρος που διέπεται από κανόνες κοινωνικής συμβίωσης.

(Γ. Κόνδης)