Εικόνες: Υφαντουργία Λαμπρόπουλου, Βιοτεχνία σφολιάτας ULIS
…κι όταν σφιχτά στην αγκαλιά μας
τις κρατούμε
την μεταδίνουν
και σ’εμάς
αυτή
τη θεία τους
ουσία.
(Νίκος Εγγονόπουλος, Ελευσίς, 1948)
Ημέρα αφιερωμένη στη Γυναίκα του Κόσμου! Ημέρα αγώνα, ναι! Αλλά θα προσθέσουμε στην Ημέρα την έκφραση αγάπης, θαυμασμού και ανταπόδοσης.
Χιλιάδες και εκατομμύρια, γνωστές και άγνωστες, δίπλα μας και μακριά μας, οι γυναίκες αγωνίζονται για τη ζωή και μας την προσφέρουν! Το φεμινιστικό κίνημα θεώρησε, δικαίως μέχρι σήμερα, πως είναι ημέρα αγώνα για τα δικαιώματα της γυναίκας και την ισότητα σε όλα τα επίπεδα. Κάθε χρόνο δεκάδες τιμητικά λόγια γράφονται για την ημέρα αυτή. Για την φίλη, την αδελφή, την κόρη, τη σύζυγο, τη μητέρα, για τα πολλά πρόσωπα της γυναίκας και τους ρόλους της. Καμία διαφοροποίηση δεν γίνεται στο χρώμα, τη γεωγραφία ή ακόμη στις ιδέες και τα πιστεύω τους. Η μόνη διαφοροποίηση για την οποία γίνεται λόγος και την οποία χρειάζεται να εξαλείψουμε είναι εκείνη της ανισότιμης συμπεριφοράς απέναντί τους. Σεξιστικές νοοτροπίες και στάσεις ζωής, ανισότητα οικονομική, κοινωνική, πολιτική, παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες.
Το σημερινό αφιέρωμα στην ημέρα της Γυναίκας δεν θέλουμε να παραμείνει γενικόλογο ευχολόγιο και μονότονη κατάσταση καταγραφής χιλιοειπωμένων ανισοτήτων. Με πέντε φιλικά γυναικεία πρόσωπα, από την Ερμιόνη, το Ναύπλιο και το Άργος, θα ανταποδώσουμε σε όλες τις γυναίκες του κόσμου την αγάπη και τον θαυμασμό μας, αφιερώνοντας στους παγκόσμιους συμβολισμούς της καθημερινά αγωνιζόμενης γυναίκας, της δημιουργικότητας και της χαράς της ζωής.
«Η Βιβή και τα μωρέλια της», θα μπορούσε να είναι τίτλος ταινίας, μυθιστορήματος ή και σειρά επεισοδίων για την παρουσία, το έργο και τον πολύμορφο αγώνα της εκπαιδευτικού Παρασκευής Σκούρτη από την Ερμιόνη. Καταξιωμένη νηπιαγωγός, κράτησε ψηλά τη σημαία του χρέους απέναντι στην πιο τρυφερή παιδική ηλικία, σ’αυτήν όπου το παιχνίδι και η αγάπη δεν διαφοροποιούνται και ανοίγουν διάπλατα και ευχάριστα τους δρόμους της γνώσης. Στη μεγάλη της αγκαλιά συναντήθηκαν ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας, η αγάπη της δασκάλας και της μάνας.
Παράλληλα, η αγκαλιά της είναι το αγαπημένο καταφύγιο της τοπικής ιστορίας. Αδύνατο να καταγράψω σε λίγες γραμμές τον πλούτο των ιστορικών και λαογραφικών τεκμηρίων που έχει διασώσει, αλλά και τις εκδόσεις της και το φωτογραφικό υλικό! Κάθε φωτογραφία είναι και μια θεματική καταγραφή της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας του τόπου: «οικοδόμοι», «ψαράδες», «γυναίκες», «τοπικές εορτές», «εκπαίδευση» και δεκάδες άλλα θέματα που έχουν διασωθεί χάρη στην επιμονή και την επιμέλειά της. Ψυχή του μοναδικού περιοδικού που πεισματικά κυκλοφορεί ακόμη στην Αργολίδα (Η Ερμιόνη άλλοτε και τώρα), εγγράφεται στην πολύπλευρη κοινωνική της προσφορά και στους αγώνες της για την κοινωνία και τον πολιτισμό. Δυναμική και παραγωγική η συμμετοχή της στον Ερμιονικό Σύνδεσμο, στο Μουσείο Παιχνιδιού και στο Λαογραφικό της Ερμιόνης. Για πολλά χρόνια ταξίδεψε στα νερά του Αιγαίου συναντώντας, από νησί σε νησί, τους εκπαιδευτικούς και τους νησιώτες. Μια πλούσια επαγγελματική και κοινωνική προσωπική εμπειρία που την μεταδίδει με αγάπη σε μικρούς και μεγάλους. Ίσως γι’αυτό, μέσα από το μεγάλο φωτογραφικό της υλικό διάλεξα μια από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες του λαϊκού μας πολιτισμού: το χορό της με τον ιερέα της Σίφνου στο πανηγύρι της Αγ. Αικατερίνης!
Τι σχέση μπορεί να έχει η Λαϊκή Αγορά με την Τέχνη; Το ερώτημα θα μπορούσε να είναι υποτιμητικό αν τεθεί μέσω των υπεροπτικών στερεοτύπων που εξυπηρετούν κοινωνικές και πολιτισμικές «αποκλειστικότητες»! Η Τζένη Δρίτσα-Καλογεράκη είναι όμως το ζωντανό παράδειγμα των γυναικών που συνδυάζουν τη σκληρή εργασία για την επιβίωση με τον πλούτο ενός εσωτερικού κόσμου που εκφράζεται μέσω της τέχνης.
Από τα χρώματα των προϊόντων του πάγκου της στη Λαϊκή του Ναυπλίου, στα χρώματα του καμβά των πινάκων της, ένας ολόκληρος συναισθηματικός κόσμος, αποτυπώνεται, ενθουσιάζει και προτρέπει στη συνέχιση της σχέσης μέσω της οποίας εκφράζεται το μεγαλείο του. Εργασία, ανοιχτόμυαλη και ανοιχτόκαρδη ματιά στην κοινωνία, ευγένεια χαρακτηριστική του ψυχικού της πλούτου, είναι μερικά από τα σημάδια του δυναμικού και παραγωγικού της χαρακτήρα. «Όλη μου η αγάπη για τη ζωγραφική», λέει η ίδια, «προέρχεται από το ενδιαφέρον μου να μαθαίνω, να μπορώ να ερευνώ και να αποτυπώνω σε ένα καμβά τις σκέψεις μου με χρώματα και φόρμες. Είναι αυτά που με ενθαρρύνουν και με ενθουσιάζουν ώστε να συνεχίζω».
Με πολλές παρουσιάσεις σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, η Τζένη Δρίτσα-Καλογεράκη, μεταφέρει τις καλλιτεχνικές της εμπειρίες και δεξιότητες στην αίθουσα διδασκαλίας καθώς τον τελευταίο καιρό διδάσκει στα ΙΕΚ. Μπροστά από τα έργα της ή μπροστά από τον πάγκο της, μας θυμίζει με ένα γλυκό χαμόγελο και τη δύναμη των χρωμάτων της φύσης και της τέχνης της, τη δημιουργική δύναμη της γυναίκας.
Το 2022 ένα αφιέρωμα σε μια νέα κοπέλα, τη Δανάη Νταή, που εμπορεύεται, επισκευάζει και τοποθετεί ελαστικά οχημάτων στο Ναύπλιο, έκανε αίσθηση για τα ανδρο-εμφορούμενα εργασιακά στερεότυπα. Το 2023 είναι αφιερωμένο σε τρία κορίτσια που «βαστάνε» ένα συνεργείο αυτοκινήτων. Οι αδελφές Κωσταλάμπρου, η Νάνσυ, η Βίβιαν και η Αντωνία, είναι τα νεανικά γυναικεία πρόσωπα που με το χαμόγελο και την επιμονή τους, ξεπερνούν τα ανδρικά στερεότυπα του χώρου και αναπτύσσουν διαρκώς την επιχειρηματική δραστηριότητα του πατέρα τους στο Άργος. Θα σας εξηγήσουν τα πάντα σχετικά με το αυτοκίνητο, θα βρουν λύσεις για το πρόβλημά σας και θα απευθυνθούν στις κατάλληλες «πηγές» των ανταλλακτικών, φυσικά, με τη βοήθεια του μάστορα-πατέρα, του Λεωνίδα Κωσταλάμπρου.
Ιδιαίτερα η Βίβιαν, φοίτησε μηχανικός αυτοκινήτων στις σχολές του ΟΑΕΔ, μοναδικό κορίτσι ανάμεσα σε αγόρια, και σήμερα ακολουθεί ένα νέο κύκλο σπουδών για τα ηλεκτρονικά συστήματα της αυτοκίνησης. «Ακόμη και σήμερα», μου εξομολογείται, «οι πελάτες νιώθουν περίεργα όταν αναλαμβάνω το αυτοκίνητό τους. Δεν πιστεύουν πως είμαι ικανή να το επισκευάσω». Όμως η Βίβιαν όπως και η Νάνσυ και η Αντωνία, δεν πτοούνται και συνεχίζουν επιτυχημένα να παλεύουν με το χαμόγελο και την ευγένεια του χαρακτήρα τους, για τη θέση τους σε ένα ανδροκρατούμενο και ανδρο-νοούμενο επάγγελμα.
Στις αδελφές Κωσταλάμπρου, στην Τζένη Δρίτσα-Καλογεράκη, στην Παρασκευή Σκούρτη και σε όλες τις γυναίκες του κόσμου είναι αφιερωμένες οι γραμμές αυτές.
(Γιώργος Κόνδης)
