Τι να σημαίνουν οι σημύδες; (H παράσταση “Γάλα” από τη θεατρική ομάδα Opium Theater Group)

Εικόνα (από αριστερά): Δημήτρης Κοκκινίδης, Αναστασία Καραμάνου, Νίκος Έκτορας Κλητοράκης, Ραφαηλία Γενήουστα, Μαριλίνα Γιαννή (σκηνοθεσία), Ανδριάνα Γιαννακοπούλου (βοηθός)

Δανείστηκα τον τίτλο από το διήγημα του καλού φίλου και συγγραφέα Μιχάλη Μπουναρτζίδη αλλά και από το ερευνητικό μνημονικό μου, όταν κατέγραφα τις μαρτυρίες των επαναπατρισθέντων Ελλήνων του Πόντου από τη Γεωργία και τις άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Εκείνους δηλαδή που βαφτίσαμε «Ρωσοπόντιους». Ένας διαρκής ξεριζωμός, πόνος, δυστυχία, χωρίς κάποια σημεία επαφής εδώ και με χαμένα εκείνα που είχαν στις πόλεις του Εύξεινου Πόντου, με αμέτρητες ώρες εργασίας σε καταστάσεις απίστευτα απάνθρωπες, αλλά με τη ελπίδα, την εσωτερική δύναμη, πως τα πράγματα θα πάνε καλά και θα ζήσουν και εκείνοι σαν … άνθρωποι! Αλλά και όλοι εκείνοι οι ρωσόφωνοι που προσπάθησαν να βρουν μια νέα ευκαιρία για να ζήσουν καλύτερα, όπως και οι χιλιάδες απόκληροι που, αν δεν πνιγούν στα νερά του Αιγαίου, αν δεν γίνουν παιχνιδάκι στα χέρια του ισλαμοφασισμού και καταφέρουν να περάσουν στη Γη της Επαγγελίας, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, θα περάσουν τα μύρια όσα στις μαύρες στοές της αδήλωτης εργασίας, της αδήλωτης ζωής με την ίδια πάντα ελπίδα…

Πριν μερικές μέρες στα πλαίσια των εκδηλώσεων του μαθήματος «Θεατρική Παραγωγή» με καθηγήτρια την κ. Άννα Τσίχλη, πραγματοποιήθηκε ένα νεανικό, όμορφο και παραγωγικό φεστιβάλ θεάτρου με την χαϊδευτική επωνυμία «Φεστιβαλάκι». Όλες οι παρουσιάσεις ήταν εξαιρετικές. Κράτησα κάπως περισσότερο μέσα μου τις εικόνες  από το «Γάλα», τη διασκευή του έργου του Βασίλη Κατσικονούρη καθώς, αυτόματα, με παρέπεμπαν σε εικόνες της δικής μου ερευνητικής εμπειρίας. Η θεατρική ομάδα Opium Theater Group αποτελείται από έξι νέους ανθρώπους, φοιτητές του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών που διασκεύασαν και παρουσίασαν με το νεανικό δυναμισμό τους μια εξαιρετική παράσταση. Ο Βασίλης Κατσικονούρης είναι από το Κιλκίς, αλλά τώρα ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Οι προσωπικές του εμπειρίες και η επαφή με το βορρά και τους ανθρώπους του, επέτρεψαν τη συγγραφή ενός σεναρίου (Το Γάλα) που μιλάει για μια οικογένεια ρωσόφωνων μεταναστών στην Ελλάδα, όπου οι διάφορες προβληματικές καταστάσεις οικονομικές, κοινωνικές και κυρίως οι δύσκολες έως αδύνατες επαφές με τους ντόπιους, δημιουργούν μια ψυχολογική καταπίεση και έναν απομονωτισμό δύσκολα διαχειρίσημο. Ο Λευτέρης, το νεότερο μέλος της οικογένειας, έχει ήδη ξεκινήσει τη δύσκολη διαδρομή της σχιζοφρένειας σε ένα ρόλο που ενσαρκώνει εξαιρετικά η Ραφαηλία Γενήουστα. Καλοδουλεμένη παρουσία σε λόγο και κίνηση, με στιγμές κορυφαίες που θα ζήλευαν έμπειροι ηθοποιοί. Ανέδειξε εύστοχα τη σχιζοφρενική κατάσταση που διαμορφώνουν οι κοινωνικές πιέσεις και ο απομονωτισμός σε ένα αδιάκοπο πήγαινε-έλα ανάμεσα στις όμορφες σημύδες της παιδικής ηλικίας και στα κοινωνικά «ξερόχορτα» του τόπου υποδοχής.

Η Αναστασία Καραμάνου ως Ρήνα, αποτελεί τη φωνή της λογικής, της μετριοπάθειας και της προσπάθειας. Όπως κάθε μητέρα έτσι κι αυτή δεν εγκαταλείπει το προβληματικό παιδί της και προσπαθεί να στηρίξει την οικογένεια με κάθε τρόπο και κυρίως με την αγάπη και τη λογική. Η Αναστ. Καραμάνου, πραγματική έκπληξη για όσες/όσους τη γνωρίζουν, είναι ακριβώς η απόδειξη του ταλέντου που μπορεί να κρύβει μέσα του ένα άτομο και βρίσκει την ευκαιρία να το αναδείξει μέσω του θεάτρου.

Ο Νίκος Έκτορας Κλητοράκης βροντερός και επιβλητικός ως Αντώνης, ο μεγαλύτερος γιός της οικογένειας και πραγματικό στήριγμά της σε διάφορα ζητήματα μεταξύ των οποίων και η βοήθεια προς το μικρότερο αδελφό Λευτέρη. Ενώ ο σύντροφός του με τον οποίο συμβιώνει, ο Στέφανος (Δημήτρης Κοκκινίδης), αποτελεί μια προσωπικότητα περισσότερο διακριτική και αδύναμη, που δυσκολεύεται να κατανοήσει το πραγματικό διακύβευμα της κατάστασης που βιώνει στην οικογένεια των ρωσόφωνων μεταναστών. Οι ίδιοι, η μητέρα δηλαδή και ο Αντώνης, προσπαθούν να μη μιλήσουν ρωσικά, να ξεχάσουν και να ξεγράψουν την πρότερη κοινωνική εμπειρία τους στην προσπάθεια να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία.

Νεανικός ενθουσιασμός, δύναμη κίνησης και λόγου, ποιότητα παρουσίασης που θέτει στο επίκεντρό της το σεβασμό του ρόλου αλλά και του κοινού, εξαιρετική δυνατότητα ανάκλησης του συναισθήματος και της συγκινησιακής φόρτισης στο θεατή. Αξίζουν πολλά μπράβο στους νέους ηθοποιούς και σε ολόκληρη την ομάδα, όπως επίσης και στην καθηγήτριά τους κ. Άννα Τσίχλη καθώς και στην καθηγήτριαΤόνια Βασιλάκου για την εκπαίδευση της Ραφαηλίας Γενήουστα που ταυτόχρονα «έδινε εξετάσεις επί σκηνής».

Δεν τόλμησα να γράψω αμέσως αυτό που αισθάνθηκα βγαίνοντας από την αίθουσα. Πέρασαν δυο εβδομάδες! Θέλησα να το αφήσω να κατασταλάξει μέσα μου. Γύρισα σπίτι και ξαναείδα φωτογραφίες της αείμνηστης κυρα-Λένης από το Νοβοροσίσκ, που με δέχτηκε στο σπίτι της στην Άρια Ναυπλίου για να μου μιλήσει για τη ζωή εκεί και τον αγώνα μιας νέας ζωής εδώ. Την ξανακοίταζα με θαυμασμό! Νέα, ψηλή, όμορφη, με τις μακριές της κοτσίδες μέσα στο δάσος με τις σημύδες!

Κάπως έτσι σκέφτηκα πως πρέπει η ομάδα να παρουσιάσει από το Σεπτέμβριο και μετά το «Γάλα» στο αργολικό κοινό. Χρειάζεται να το κάνουν για να του δώσουν την ευκαιρία της αναζήτησης νοήματος και να το συγκινήσουν, αλλά και για να βρεθούν απέναντι σε άλλες απαιτήσεις και δυνατότητες. Είμαι σίγουρος πως θα τα καταφέρουν!

Γ. Κόνδης