Η μεγάλη απόφαση για την Έξοδο του Μεσολογγίου – Οι εξοδίτες στο Ναύπλιο – Η τύχη των αμάχων

Επιμέλεια: Μαρία Βασιλείου

Ως γνωστόν στο πολυπαθές και καθημαγμένο Μεσολόγγι διεξήχθησαν δύο γνωστές πολιορκίες: η A’ πολιορκία (6 Nοεμβ.-28 Δεκ. 1822),  από τους Τούρκους πασάδες Ομέρ Βρυώνη και Ρεσίτ Κιουταχή, η οποία έληξεστις 22 Δεκ. 1822 και η δεύτερη και η σημαντικότερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) υπό τον Ρεσίτ Κιουταχή στην αρχή, τον Ιμπραήμ εν συνεχεία και στο τέλος υπό την σύμπραξη των δύο πασάδων,  που οδήγησε και στην ΕΞΟΔΟ.

Στα μέσα Απριλίουτου 1825, κατέφθασαν και πολιόρκησαν  το Μεσολόγγι,  αμέτρητα ασκέρια Τούρκων και Αλβανών , υπό τον σερασκέρη Ρεσίτ Πασά, τον γνωστό Κιουταχή.

Πίσω από τα τείχη της πόλης βρισκόταν η δύναμη της Φρουράς, από 4.000 περίπου άνδρες (Μεσολογγίτες, Ρουμελιώτες, Ηπειροσουλιώτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες), καθώς και 6.000 περίπου γυναικόπαιδα.

Οι πολιορκίες του Μεσολογγίου από τους Οθωμανούς όπως τις απεικόνισε o Παναγιώτης Ζωγράφος, με τις οδηγίες του Μακρυγιάννη

Κατά την περίοδο αυτή συμβαίνει αναγκαστικός εκπατρισμός των γυναικόπαιδων στην νήσο Κάλαμο κυρίως, που περιγράφεται από τον Κοζανίτη Νικόλαο Κασομούλη, ιστοριογράφο και Αγωνιστή, παρόντα στην πολιορκία: «Αποκλεισθέντες οι Έλληνες εις το Μεσολόγγι, η πρώτη των φροντίς εστάθη να μεταφέρουν ταις φαμελλίαις των όλοι οι φαμελλίται εις Κάλαμον, ή όπου δύναται ο καθείς και να μείνουν μόνο οι πολεμικοί άνδρες. Τούτο το μέτρονεστάθη το σωτηριωδέστερον και το οποίον έπειτα παραμεληθέν, μας έβλαψεν, όταν επέστρεψαν τα γυναικόπαιδα, καθώς θέλει ιδούμεν».

(Η νήσος Κάλαμος των Ιονίων, βρίσκεται ΒΔ. Των ακτών της Αιτωλ/νίας, απέναντι από τον Μύτικα. Κατά την περίοδο της Εθνεγερσίας απετέλεσε το φιλόστοργο καταφύγιο των αμάχων και των ασθενούντων αγωνιστών της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος).

Αρχίζει η πολιορκία με πυρά απ’ τα τουρκικά κανονιοστάσια, συνοδευόμενα από δελεαστικές προτάσεις για παράδοση, οι οποίες, με παρελκυστική αρχικά τακτική, τελικά απορρίπτονταν.

Ακολουθούν οι πολύνεκρες μάχες του Ιουλίου-Αυγούστου με περιφανείς νίκες των Ελλήνων. Από τις 24 Ιουλίου είχε καταπλεύσει και ο Ελληνικός στόλος υπό τον Ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη, ο οποίος έλυσε τον κλοιό του Οθωμανικού στόλου, ανεφοδίασε τους πολιορκούμενους και ανέκτησε τον έλεγχο της λιμνοθάλασσας.

Ο Κιουταχής, αναγκάζεται στις 6 Οκτωβρίου ν’ αποσυρθεί στην τελευταία γραμμή των οχυρώσεών του και μέχρι τα ριζά του Ζυγού, αναμένοντας πλέον τη συνδρομή του Αιγύπτιου Ιμπραήμ.

Η ευνοϊκή, μέχρι τότε έκβαση των επιχειρήσεων, έκανε τους πολιορκημένους να υπερεκτιμήσουν τα αποτελέσματα και να επαναπατρίσουν τις οικογένειές τους, στο Μεσολόγγι.

Ο αυτόπτης μάρτυρας Κασομούλης ιστορεί:

«Ο κος Ιωάννης Μάγερ, συντάκτης των «Ελληνικών Χρονικών», θερμότερος εις τας πολεμικάς ευτυχίας μας, επήγεν εις Κάλαμον να μετακομίση την φαμελλίαν του. Εκεί εκοινοποίησεν εντόνως τον αποσυρμόν του πολιορκητού, επρόσθεσεν και τον αφανισμόν του, καθώς και την ασφάλειαν εις το εξής του Μεσολογγίου.Κάθε γυναίκα και τέκνα, οίτινες εξ μήνας δεν είχαν ιδή τους γονείς των και συζύγους, αλλά και άλλοι συγγενείς ενθαρρύνθησαν… και πλήθος φαμελλιών άρχισαν να εισέρχωνται εις το Μεσολόγγι…».

Οι συνθήκες διαβίωσης των γυναικόπαιδων μακριά απ’ τις εστίες τους, περιγράφεται από τον Εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό στο διήγημά του «Γυναίκα της Ζάκυθος» και στο απόσπασμα  υπό τον τίτλο «Οι Μισολογγίτισσες.

«…Και εσυνέβηκε αυτές τις ημέρες όπου οι Τούρκοι πολιορκούσαν το Μισολόγγι και συχνά ολημερνίς και κάποτες ολονυχτίς έτρεμε η Ζάκυθο από το κανόνισμα το πολύ. Και κάποιες γυναίκες Μισολογγίτισσεςεπερπατούσαν τριγύρω γυρεύοντας για τους άνδρες τους, για τα παιδιά τους, για τα’ αδέρφια τους, που πολεμούσαν. Στην αρχή εντρεπόντανε να βγούνε και προσμένανε το σκοτάδι για ν’ απλώσουν το χέρι, επειδή δεν ήσαν μαθημένες… Όταν όμως οι χρείες επερισσέψανε, εχάσανε την εντροπή και ετρέχανεολημερνίς… Και δεν τους έλεγε κανένας όχι, γιατί οι ρωτήσεις των γυναικών ήτανε τες περισσότερες φορές συντροφευμένες από τες κανονιές του Μισολογγίου και η γη έτρεμε κάτου από τα πόδια μας. Και οι πλέον φτωχοί εβγάνανε το οβολάκι τους και το δίνανε και κάνανε το σταυρό τους κοιτάζοντας κατά το Μισολόγγι και κλαίγοντας…».

Στο μεταξύ, περί τα τέλη Νοεμβρίου, ο Μιαούλης με τον Ελληνικό Στόλο αναγκάζεται ν’ αποχωρήσει, στερούμενος εφοδίων,-τα δάνεια που είχαν δώσει οι Αγγλικές τράπεζες στην επαναστατική κυβέρνηση είχαν χαθεί στα σεντούκια των καροβοκυραίων και των επιτήδειων-ενώ λίγο πριν είχε προτείνει: «να εμβαρκαρίσουν τα γυναικόπαιδα και να τα μεταβιβάσουν (εκ νέου) εις Κάλαμον». Οι στερήσεις όμως και οι αναπόφευκτες μειώσεις που είχαν υποστεί τα γυναικόπαιδα μακριά από τα σπίτια τους, έκαναν τους περισσότερους αρχηγούς των οικογενειών, να μη θέλουν πλέον να τα αποχωριστούν.

Από το σημείο αυτό και μετά, μέσα στην πόλη, παίχτηκε η προτελευταία φάση του δράματος των αμάχων, με την ενεργό συμμετοχή τους στις τρομερές συγκρούσεις των μαχών και στις φοβερές συνέπειες του πολέμου. Παράλληλα, άρχισε σταδιακά να πλανιέται έντονο το φάσμα της πείνας, προάγγελος των όσων δεινών θα συνέβαιναν λίγο αργότερα.

Όπως μας παραδίδει ο Κασομούλης «Αι θροφαί άρχισαν να ελαττώνωνται, διότι όλαιαυταί αι νεόφερτοι ψυχαί ζούσαν από τα περισσεύματα των στρατιωτικών μερίδων».

Στις 12 Δεκεμβρίου, αποβιβάζεται στο Κρυονέρι, ανενόχλητος ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ με 15.000 άνδρες μεταξύ των οποίων 8.400 τακτικού στρατού υπό Γαλλοϊταλούς, κυρίως, αξιωματικούς εκπαιδευτές.

Βλέπει τα αδύνατα τείχη της πόλης, την «φράχτη», όπως περιφρονητικά τα αποκάλεσε, και χλευάζοντας τον Κιουταχή, αναλαμβάνει μόνος του σε 15 ημέρες να επιτύχει, ότι ο τελευταίος σε 8 μήνες δεν είχε κατορθώσει.Οι σφοδρότατες επιθέσεις του, συντρίβονται από τους πολιορκημένους και  εκ των πραγμάτων αναγκάζεται  να ζητήσει τη σύμπραξη του Κιουταχή.

Στις 9 Ιανουαρίου 1826, προσορμίζεται και πάλι ο Μιαούλης με το Στόλο, στα νερά του Μεσολογγίου και φέρνει λίγα τρόφιμα. Αυτός όμως είναι και ο τελευταίος ανεφοδιασμός. Αποπλέοντας μέρος του Στόλου στις 17 Ιανουαρίου υπό τον Υπαρχηγό Σαχτούρη, επαναλήφθηκε ,χωρίς πάλι αποτέλεσμα, η πρόταση για εκκένωση των γυναικοπαίδων, ενώ στις 25 ακολούθησε και η αποχώρηση των λοιπών πλοίων με τον Μιαούλη.

Στις 16 Φεβρουαρίου, ο Ιμπραήμ, εξαπέλυσε γενική και αποφασιστική επίθεση, αλλά οι Έλληνες με θαρραλέες νυχτερινές αντεφόδους,κατατρόπωσαν τις δυνάμεις του και τον ανάγκασαν να συνειδητοποιήσει το μάταιο των από ξηράς προσπαθειών του. Επικεντρώνουν πλέον τις ενέργειές τους στον ασφυκτικό αποκλεισμό της πόλης κι από τη θάλασσα. Ναυπηγούν μικρά σκάφη για τα αβαθή της λιμνοθάλασσας και στη συνέχεια καταλαμβάνουν διαδοχικά, τις νησίδες του Βασιλαδίου και του Ντολμά, στις 25 και 28 Φεβρουαρίου αντιστοίχως και το Ανατολικό (Αιτωλικό) την 1η Μαρτίου. Ακολουθεί σαν τελευταία αναλαμπή η απαράμιλλη εποποιία της Κλείσοβας στις 25 Μαρτίου, όπου οι Αγαρηνοί παθαίνουν πρωτοφανή πανωλεθρία με πάνω από 3.000 νεκρούς και τραυματίες.

Μια αμυδρή ελπίδα φάνηκε με την έλευση και πάλι του Στόλου υπό τον  Μιαούλη, ο οποίος, όμως, με ελλιπή πληρώματα και ανεπαρκή μέσα, δεν κατορθώνει να λύσει τον από θαλάσσης αποκλεισμό των πολιορκητών, ενώ προσπάθεια διείσδυσης μικρών πλοιαρίων στη λιμνοθάλασσα με λίγα εφόδια, τη νύχτα της 1ης προς 2α Απριλίου, αποτυγχάνει.

«…Ευρέθησαν πολλοί εις την σκληράν και αναπόδραστον ανάγκην να φάγωσι και ανθρωπίνας σάρκας…», αφηγείται ο Στρατηγός Νικόλαος Μακρής.

Σ’ αυτές τις κρίσιμες στιγμές γίνονται δελεαστικές προτάσεις για παράδοση, χωρίς ανταπόκριση.Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει,μετά και την αδιαφορία της Κεντρικής Διοίκησης, αφού  οι Μεσολογγίτες δεν ήταν μέσα στο πολιτικό παιχνίδι που παιζόταν για τις εκλογές της Εθνοσυνέλευσης. Ο Σπυρομήλιος, μέλος της Επιτροπής που πήγε στο Ναύπλιο, γράφει: «Αφ’ ου επληροφορήθησαν τω όντι ότι δεν εμελετούσαμεν να ενισχύσωμενκανέν κόμμα, αδιαφόρησαν όλα τα κόμματα από ημάς, και ενώ τους ωμιλούσαμεν διά το Μεσολόγγιον όλοι έλεγαν το «ναι, έχετε δίκαιον», αλλά δεν εσύμπραττον υπέρ αυτού με ζήλον».

Το πρωί της 6ης Απριλίου, συνέρχονται οι Αρχές και παίρνουν την μεγάλη απόφαση να πραγματοποιήσουν Έξοδο, περίπου δύο ώρες μετά το σούρουπο της 10ης Απριλίου, Σάββατο του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων. Εκτός από τις ρυθμίσεις για την τύχη των λαβωμένων, αρρώστων και αιχμαλώτων, αποφασίζουν προς στιγμήν, σύμφωνα με τον Κασομούλη:«Να φονεύσωμεν τας γυναίκας και τα μικρά παιδιά επί τω λόγω να μηπροδοθούμεν από τα κραυγάς των και προσέτι δια να μην πέσουν αιχμάλωτοι εις τον εχθρόν». Εξεγείρεται όμως ο σεβάσμιος Δεσπότης Ιωσήφ των Ρωγών, ο οποίος με αποφασιστική, αλλά και συγκινητική παρέμβαση, αποτρέπει την ανίερη αυτή πράξη και τελικά αποφασίστηκε «οι επιθυμούντες και δυνάμενοι» να ακολουθήσουν τους Εξοδίτες.

Οι άρρωστοι, οι λαβωμένοι και οι γέροντες, μεταφέρονται σε ορισμένα γερά σπίτια και τους προμηθεύουν πολεμοφόδια και νερό. Ο Προεστός γέρο-Καψάλης, γυρίζει στις γειτονιές και προσκαλεί όσους ήθελαν να συναχθούν στα Καψαλέικα, όπου ήταν η κύρια μπαρουταποθήκη.

Συγκλονιστικές σκηνές αποχωρισμού, διαδραματίζονται μεταξύ των ανήμπορων να ακολουθήσουν και των συγγενών τους:

-Στο βιβλίο «Les femmes Grecques aux dames Frangaises», Paris 1826, δημοσιεύεται η στιγμή του αποχωρισμού της  Μεσολογγίτισσας, αρραβωνιαστικιάς του Εύδοξου Ζαΐμη, από το γέροντα πατέρα της:«…Όταν τον είδα να με φιλή και να φεύγη προς τις συνοικίες που τις είχαν υπονομεύσει, έτρεξα και κρεμάστηκα απ’ το λαιμό του… Μάταια ο αδελφός μου και ο Εύδοξος πολέμαγαν να με ξεκολλήσουν από πάνω του. Τότε, ο πατέρας έβαλε το χέρι μου μέσα στο χέρι του αρραβωνιαστικού μου, μας ευλόγησε, μας φίλησε ύστερα και τους τρεις και χωρίς να πει λέξη, χάθηκε μέσα στο καραβάνι των γερόντων, που τη στιγμή εκείνη πέρναγε από κει δα…».Αρκετοί άρρωστοι και πληγωμένοι αυτοκτονούν. («Δεν κλαίγαν για το σκοτωμό/που θε να σκοτώνονταν/μον κλαίγαν για το σκλαβωμό/που θε να σκλαβώνονταν»). Ο συνήθης αποχαιρετισμός ήταν «καλήν αντάμωσιν εις τον άλλον κόσμον»,

Το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου έγινε όπως είχε αποφασιστεί η μεγάλη Έξοδος. Οι Εξοδίτες βγήκαν από το ανατολικό μέρος του Τείχους. Οιπολλές χιλιάδες άμαχοι, βάδιζαν μαζί με τους οπλοφόρους των οικογενειών τους στα δεξιά  της πορείας , προς την μεριά της θάλασσας.

“Έξοδος του Μεσολογγιού”, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Ο Θανάσης Ραζηκώτσικας επί κεφαλής Μεσολογγιτών επιτίθεται κατά των Αιγυπτιακών κανονιοστασίων, για να διευκολύνει την κίνηση των αμάχων. Τον περιμένουν όμως, γιατί το Σχέδιο της Εξόδου είχε προδοθεί και ο ίδιος σκοτώνεται μαζί με πολλούς Μεσολογγίτες.

Όταν ακούστηκε το «Πίσω στις Ντάπιες μας» πολλοί καικυρίως οι άμαχοι, οι οποίοι βραδυπορούσαν, γύρισαν πίσω και ταμπουρώθηκαν όπου μπορούσαν.Και ακολούθησε τρεις ημέρες πόλεμος, σπίτι με σπίτι, ηρωικός παρ’ ότι άπελπις. Τα σπίτια ανατινάσσονταν όταν η αντίσταση δεν ήταν πλέον δυνατή.

Την 10η  Απριλίου ανατινάσσεται το Καψαλέϊκο στην δυτική παραλία, όπου ήταν η Πυριτιδαποθήκη με 400 αμάχους παρασύροντας στον θάνατο πολλούς Τουρκο- Αιγυπτίους,ενώ την 12η Απριλίου ανατινάσσεται ο Ανεμόμυλος στην ομώνυμη νησίδα από τον επίσκοπο Ιωσήφ Ρωγών.

Την άλλη κιόλας μέρα στήθηκε σκλαβοπάζαρο. Η αγοραπωλησία γινόταν στο στρατόπεδο του Κιουταχή, σε απόσταση ενός μιλίου από τους καταυλισμούς των Αράβων.

Κατά την γραπτή μαρτυρία του Ιταλού Αλφόνσο Νούτσο Μάουρο, γιατρού στον στρατό του Ιμπραήμ, κατά τις επόμενες ημέρες πουλήθηκαν 6000 γυναικόπαιδα έξω από το Τείχος του Μεσολογγίου που διασκορπίστηκαν σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία, από την Αίγυπτο έως την Πόλη και την Αδριανούπολη και από την Ήπειρο έως την Μεθώνη.Ο Ιταλός γιατρός, διηγείται:«Ήταν τόπος πόνου και απελπισίας. Εκεί εξεταζόταν το ανθρώπινο εμπόρευμα σε όλα τα σημεία του σώματος, ακόμα και στα απόκρυφα, πριν καθοριστεί η τιμή. Ο αγοραστής πασπάτευε το εμπόρευμα για να βεβαιωθεί για την ποιότητα της σάρκας. Αν του άρεσε το εμπόρευμα, πλήρωνε και το έπαιρνε. Έτσι η αδελφή χωριζόταν από τον αδερφό και το παιδί από τη μητέρα. Τα παιδιά αρπάζονταν δυνατά από τα φορέματά τους. Ο αγοραστής έπαιρνε βίαια τη μάνα και ένας άλλος το παιδί. Με τα μάτια στεγνά πια από τα δάκρυα η μητέρα, αγκομαχώντας από την εξάντληση, το φόβο και την κακομεταχείριση, έβλεπε με ένα πνιχτό λυγμό το παιδί της, που έκλαιγε απελπισμένα. Μια όμορφηΜεσολογγίτισσα αγοράσθηκε ακριβά για να ξαναπουληθεί σε κάποιο μπέη. Δεν ήταν σπάνιο να πουληθεί μια αιχμάλωτη τέσσερις και πέντε φορές την ίδια μέρα σε τέσσερες ή πέντε αγοραστές, που αφού ικανοποιούσαν τις ιδιοτροπίες τους, την ξαναπουλούσαν με κέρδος.Όσο για τις τιμές, μια γυναίκα αγοραζόταν όσο ένα άλογο, ένα όμορφο αγόρι σε διπλή ή τριπλή τιμή. Τις γριές και τις άσχημες, τις πουλούσαν σε ευτελείς τιμές. Και όταν οι βάρβαροι στρατιώτες δεν έβρισκαν αγοραστή, τις σκότωναν μερικές φορές, γιαδιασκέδαση και για να δείξουν την δεξιοτεχνία τους στον αποκεφαλισμό με ένα μόνο χτύπημα του σπαθιού».Φεύγοντας ο νεαρός γιατρός από την κατεστραμμένη πόλη, θα αναφωνήσει συντετριμμένος: Addio, addiopersemprecittainfelice, culladiEroi,maabissod’ infortunio, edidesolazione. (Αντίο, αντίο για πάντα άτυχη πόλη, λίκνονηρώων, αλλά άβυσσος δυστυχίας και ερήμωσης).

Πίνακας Ε. De Lansac (Πινακοθήκη του Δήμου της Ι.Π.Μεσολογγίου): Μεσολογγίτισσα αυτοκτονεί για να μην πέσει στα χέρια των Οθωμανών, έχοντας σκοτώσει τον εχθρό που αποπειράθηκε να την βιάσει και έχοντας φονεύσει το παιδί της

Για αυτούς, μετά την απελευθέρωση έγιναν προσπάθειες εξαγοράς με χρήματα συγγενών τους ή του κράτους ή φιλελλήνων. Πολλοί βρέθηκαν και εξαγοράστηκαν και επέστρεψαν ενώ αρκετοί κατάφεραν να επιστρέψουν δραπετεύοντας.Τα γυναικόπαιδα που κατέφθαναν απ’ την αιχμαλωσία, βυθισμένα τα περισσότερα στην ορφάνια και βουτηγμένα σε παντελή ένδεια, υποχρεώθηκαν να προσφύγουν στην υποβολή ταπεινωτικών αναφορών και να επαιτούν για την κυβερνητική μέριμνα.

Χαρακτηριστική είναι η επιστολή της μεσολογγίτισσας Πανώριας Μαλακασοπούλας, (Κ. Κώνστας, «Ιστορικά Έγγραφα Μεσολογγιτών της Εξόδου, 1826-1833» (Γ.Α.Κ. Γενική Γραμματεία, φ. 244)/Αθήνα 1968)

Εξοχώτατε,

Η υποφαινομένη είμαι Μεσολογγίτισσα. Ο άνδρας μου και τα αδέλφια μου εσκοτώθησαν όλοι, οι μεν εις την πολιορκίαν, οι δε εις την Έξοδον Μεσολογγίου, εγώ δε με μίαν ανήλικονκόρην μου ηχμαλωτίσθημεν και εφέρθημεν εις Αλεξάνδρειαν. Ήδη δε ελευθερωθείσαι με την βοήθειαν του Θεού ήλθομεν ενταύθα ομού με την κόρην μου, αλλά γυμναί, υστερούμεναι το ψωμί και αυτής της ημέρας. Επιθυμούμεν να υπάγωμεν εις την πατρίδα μας και δεν έχομεν τα έξοδα, μήτε το ψωμί του δρόμου. Όθεν προστρέχω μετά δακρύων εις το έλεος της Σεβαστής Κυβερνήσεως, παρακαλούσα να λάβηοίκτον να μας οικονομήση διά να υπάγωμεν και εις την πατρίδα μας. Υποσημειούμαι με σέβας βαθύτατον.

Την 24 Ιουνίου 1830

Η ταπεινή δούλη σας

Ναύπλιον, Πανώρια Μαλακασοπούλα»

Οι διασωθέντες πολεμιστές της Φρουράς του Μεσολογγίου, έφθασαν τελικά στο Ναύπλιο.Πρόκειται για μια δραματική, αιματοβαμμένη πορεία 1500 (κατ’ άλλους 1300) ανδρών και μόνο 13 γυναικών, από τις οποίες οι τρείς ήταν πληγωμένες. Είναι γνωστή η διαδρομή προς το Μοναστήρι του ΆηΣυμιού και μετά προς την Ανάληψη (τότε Δερβέκιστα) και από εκεί στην Άνω Χώρα (τότε Λομποτινά ) όλων όσων σώθηκαν. Από εκεί όμως ένα σημαντικό τμήμα περίπου 300 Μεσολογγιτών υπό τον ΜήτροΔεληγιώργη και τον Γιαννάκη Ραζηκώτσικα φεύγουν και από συντομότερο δρόμο φθάνουν στο Ναύπλιο, αθόρυβα, την 28/4/1826. Οι άλλοι  το μεγαλύτερο μέρος της Φρουράς, όπως αναφέρει ο Κασομούλης, έφθασε στο Ναύπλιο στις 16 Μαΐου, δηλαδή μετά από 18 ημέρες, με επικεφαλής τους στρατηγούς Νότη Μπότσαρη, ΚίτσοΤζαβέλλα και Γεωργάκη Βαλτινό.

Κατά τον Κασομούλη, οι Μεσολογγίτες, «δεν είχαν ανάγκη τα χρήματα των καθυστερούμενων μισθών τους».Αντιθέτως οι άλλοι οι περισσότεροι υπό τους γνωστούς στρατηγούς και καπεταναίους που έφθασαν στις 16 Μαΐου, είχαν πιέσει για να πάρουν τους μισθούς τους, πριν ξεκινήσουν για το Ναύπλιο.

Οι Δεληγιώργης και Ραζηκώτσικας ανέλαβαν υπηρεσία στο  Μπούρτζι και τους Μύλους.

Ο Γιαννάκης Ραζηκώτσικας, μικρότερος αδελφός  του αρχηγού της Φρουράς των Μεσολογγιτών, Θανάση Ραζηκώτσικα, υπαρχηγός των Μεσολογγιτών κατά την Έξοδο, με το βαθμό του αντιστράτηγου, επικεφαλής διακοσίων ανδρών διέσπασε τον εχθρό και έφθασε στο Ναύπλιο όπου εκλέχθηκε μέλος της Εθνοσυνέλευσης. Συμμετείχε κατόπιν σε πολλές μάχες με το Νικηταρά, Καραϊσκάκη, Υψηλάντη και Αυγουστίνο Καποδίστρια. Απογοητευμένος από τις πολιτικές ίντριγκες της εποχής αποσύρθηκε στο Μεσολόγγι μετά την απελευθέρωσή του και έλαβε εις χείρας «την κλαδευτήραν».Όταν δε ο πρωθυπουργός και γυναικάδελφός του ,Σπύρος Τρικούπης, τον κάλεσε στην Αθήνα να αναλάβει τη θέση του υπασπιστή του βασιλιά Όθωνα, του απάντησε ότι προτιμά να αποθάνει σαν απλός πολίτης,για την ακρίβεια σαν απλός Κιγκινάτος.

Ο ΜήτροςΔεληγιώργης, είχε πάρει μέρος σε όλες τις πολιορκίες της πόλης και κατά την τελευταία διηύθυνε Μοίρα Πυροβολικού.Όταν έφτασε στο Ναύπλιο διορίστηκε Φρούραρχος στο Μπούρτζι. Ο Καποδίστριας τον διόρισε επικεφαλής αποσπάσματος για την καταδίωξη της ληστείας στην Πελοπόννησο. Από το 1854 ανέλαβε τη Διοίκηση της Χωροφυλακής, αλλά λίγο αργότερα αποστρατεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι έως το θάνατό του, το 1860. Ο γιος του ΕπαμεινώνδαςΔεληγιώργης αναμείχθηκε στην πολιτική πολύ νέος, δεινός ρήτορας αντιδυναστικός πολιτικός ,  εξελέγη  δε για πρώτη φορά βουλευτής , το 1859 στο Μεσολόγγι  και θα υπάρξει ο  πολιτικός, που μετά από τις  διώξεις  και τις εξορίες που θα υποστεί από τους υποστηρικτές του Μοναρχικού καθεστώτος, στις 10 οκτωβρίου 1862, θα κηρύξει το τέλος της Βασιλείας του Όθωνα και τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης.Χρημάτισε πρωθυπουργός για σύντομες περιόδους 6 φορές.

Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Βασιλείου

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

Διαβάστε ακόμη

Ο … “πρωταθλητής” Ελλάδος στα χρέη Δήμος Ναυπλιέων αποφάσισε να πάρει δάνειο

Δήμος Ναυπλιέων παίρνει δάνειο Τη λήψη δανείου από Τράπεζες ή από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ώστε να ισοσκελιστεί και να καταρτιστεί ο Προύπολογισμός του...

Συλλήψεις στο Άργος για 1.000 λαθραία πακέτα με τσιγάρα

Συλλήψεις στο Άργος για 1.000 λαθραία πακέτα με τσιγάρα Συνελήφθησαν το απόγευμα της Τετάρτης 27/3 στο Άργος, από αστυνομικούς του Τμήματος Ασφάλειας Άργους-Μυκηνών, 41χρονος αλλοδαπός...

Η παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Μανιάτη στο Άργος

παρουσίαση βιβλίου Γιάννη Μανιάτη στο Άργος Στην κατάμεστη αίθουσα του συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» στο Άργος, έγινε το βράδυ της Τετάρτης 27 Μαρτίου η παρουσίαση...

Ο … “πρωταθλητής” Ελλάδος στα χρέη Δήμος Ναυπλιέων αποφάσισε να πάρει δάνειο

Δήμος Ναυπλιέων παίρνει δάνειο Τη λήψη δανείου από Τράπεζες ή από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ώστε να ισοσκελιστεί και να καταρτιστεί ο Προύπολογισμός του...

Συλλήψεις στο Άργος για 1.000 λαθραία πακέτα με τσιγάρα

Συλλήψεις στο Άργος για 1.000 λαθραία πακέτα με τσιγάρα Συνελήφθησαν το απόγευμα της Τετάρτης 27/3 στο Άργος, από αστυνομικούς του Τμήματος Ασφάλειας Άργους-Μυκηνών, 41χρονος αλλοδαπός...

Η παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Μανιάτη στο Άργος

παρουσίαση βιβλίου Γιάννη Μανιάτη στο Άργος Στην κατάμεστη αίθουσα του συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» στο Άργος, έγινε το βράδυ της Τετάρτης 27 Μαρτίου η παρουσίαση...

Παρακολούθηση μαθημάτων από πολίτες στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου (το πρόγραμμα)

Στο πλαίσιο της εξωστρέφειας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με έδρα το Ναύπλιο και της διασύνδεσης του με την τοπική κοινωνία συνεχίζεται...

Παρακολούθηση μαθημάτων από πολίτες στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου (το πρόγραμμα)

Στο πλαίσιο της εξωστρέφειας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με έδρα το Ναύπλιο και της διασύνδεσης του με την τοπική κοινωνία συνεχίζεται...

Γραπτός διαγωνισμός για 4 υποτροφίες τριετούς διάρκειας στο “Νέο Σχολείο”

Το ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, υποστηρίζοντας ενεργά την ιδέα της αριστείας, προσφέρει μετά από γραπτό διαγωνισμό 4 υποτροφίες τριετούς διάρκειας σε μαθητές και μαθήτριες που αρίστευσαν,...

Ζητούνται άτομα για εργασία σε συνεργείο καθαρισμού σε δημόσια υπηρεσία στην Αργολίδα

Ζητούνται άτομα για εργασία σε συνεργείο καθαρισμού, για μερική απασχόληση σε δημόσια υπηρεσία στην Αργολίδα. Με διετή σύμβαση εργασίας και ωράριο μετά τις 15:00. Δίδονται...

Πρόσφατα θέματα

Πρόσφατα θέματα

34 Αμερικανοί μουσικοί επί σκηνής σε συναυλία στο Ναύπλιο

Το Ωδείο Ναυπλίου της Αγγελικής Μαυρούλη σας προσκαλεί το...

Εντατικές εργασίες από την Π.Ε. Αργολίδας για την αναβάθμιση του κόμβου Λυγουριού

Συνεχίζονται εντατικά από την Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας οι εργασίες...

Ζητείται υπάλληλος υποδοχής ξενοδοχείου στο Τολό

Ζητείται άτομο για θέση υπαλλήλου υποδοχής σε ξενοδοχείο στο...

Η συνάντηση του περιφερειάρχη Πελοποννήσου Δημήτρη Πτωχού με δημοσιογράφους

Η συνάντηση του Δημήτρη Πτωχού με δημοσιογράφους Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου,...

Ο … “πρωταθλητής” Ελλάδος στα χρέη Δήμος Ναυπλιέων αποφάσισε να πάρει δάνειο

Δήμος Ναυπλιέων παίρνει δάνειο Τη λήψη δανείου από Τράπεζες ή...

Ε.Π.Σ.Αργολίδας: Υπερψηφίστηκε ομόφωνα ο Διοικητικός και Οικονομικός Απολογισμός

Ε.Π.Σ.Αργολίδας: Υπερψηφίστηκε ο Aπολογισμός Πραγματοποιήθηκε η Τακτική Γενική Συνέλευση της...

Εταιρεία απεντομώσεων στο Άργος ζητά υπάλληλο για στελέχωση συνεργείου

Εταιρεία απεντομώσεων στο Άργος ζητά υπάλληλο για στελέχωση συνεργείου...