Συμπόσιο, η Εκπαίδευση στις Φυλακές (21/3): Η εκπαίδευση υπερβαίνει τα όρια του εγκλεισμού

Forum Προσωπικοτήτων
Β΄Μέρος
Συμπόσιο, η Εκπαίδευση στις Φυλακές. Do ut des.
INTER διάλογοι για την εκπαίδευση στη φυλακή. Do ut des.

Γράφει η Αικατερίνη Δήμα, Υπ. Διδάκτωρ Τ.Θ.Σ.

Δευτέρα 21/3: Η εκπαίδευση υπερβαίνει τα όρια του εγκλεισμού

Σε συνέχεια του Α’ Μέρους

Τη Δευτέρα 21 Μαρτίου 2022 πραγματοποιήθηκε το Συμπόσιο, η εκπαίδευση στις φυλακές.Do ut des. Μετά το πέρας των εισηγήσεων ακολούθησε το forum των προσωπικοτήτων, όπου μίλησαν πρόσωπα που σχετίζονται με τον χώρο της φυλακής και έχουν κάνει σπουδαίο έργο. Την παρουσίασή τους επωμίστηκε η Ομότιμη Καθηγήτρια, κυρία Άλκηστις Κοντογιάννη.

Αρχικά,τον λόγο πήρε η κυρία Μαίρη Γκρίζου, Διευθύντρια του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.) Θεσσαλονίκης, η οποία δήλωσε ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να στέκεται μονάχα στα Σ.Δ.Ε. που υπάρχουν στις φυλακές και χαροποιείται ιδιαίτερα να παρακολουθεί αξιέπαινες προσπάθειες από τους εθελοντές ακόμα και σε πολλά Καταστήματα Κράτησης όπου δεν υπάρχουν σχολεία. Η κυρία Γκρίζου συνέχισε αναλύοντας τη φιλοσοφία του ευέλικτου προγράμματος σπουδών του σχολείου, όπου δίνει τη δυνατότητα να καλούνται φορείς έξω από το κατάστημα κράτησης φέρνοντας τους έγκλειστους σε επαφή με την κοινωνία. Είναι λυπηρό όμως, όπως ανέφερε, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αρκετοί φορείς που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα ώστε να βοηθήσουν αυτά τα παιδιά στην ομαλή επανένταξή τους. Από τις δράσεις του σχολείου ξεχώρισε τη δημιουργική γραφή, η οποία διδάχτηκεμε τη βοήθεια του Καθηγητή, κύριου Κωτόπουλου και τις συνεργασίες με τη Σχολή Καλών Τεχνών,όπου εργάστηκαν από κοινού φοιτητές και κρατούμενοι,με το Τμήμα της Αγγλικής Φιλολογίας και την εφορία αρχαιοτήτων, όπου έδωσαν τη δυνατότητα για εποικοδομητικό διάλογο με τους μαθητές της. Τέλος, έκλεισε την εισήγηση με ένα συγκινητικό γράμμα από έναν κρατούμενο μαθητή της, όπου εξέφραζε τις επιθυμίες του εξηγώντας τι του λείπει από την ελεύθερη κοινωνία.

Έπειτα, η κυρία Νικολέτα Ρούσση, καθηγήτρια Μουσικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, εκπαιδευτικός του Ειδικού Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Κασσαβέτειας,αφηγήθηκε την εμπειρία της και παρουσίασε τις δράσεις των μαθητών της. Από το 2014 που ξεκίνησε ως εκπαιδευτικός του σχολείου της φυλακής έχει αλλάξει όλος ο τρόπος σκέψης της για τους ανθρώπους. Στο σχολείο αυτό έχει δημιουργηθεί μια ιδιότυπη οικογένεια, όπως είπε, η οποία αποτελείται από ανθρώπους που παλεύουν για να το στηρίξουν. Μας ανέφερε ότι το κατάστημα κράτησης έχει μετατραπεί πλέον σε ένα «κέντρο δημιουργίας», όπου οι έγκλειστοι γράφουν τραγούδια, ποιήματα, ζωγραφίζουν, παίζουν κλασική κιθάρα, κάνουν ρομποτική και θεατρικές παραστάσεις. Επιπρόσθετα, τα μουσεία μπαίνουν μέσα στη φυλακή, μαθητές από τα γύρω σχολεία επισκέπτονται και αλληλεπιδρούν με τους κρατούμενους δημιουργώντας κοινά έργα και παίζοντας διάφορα αθλήματα. Δεν λείπουν οι θεατρικές παραστάσεις και οι συναυλίες και οι νέοι έγκλειστοι ανθίζουν, όπως χαρακτηριστικά είπε. Τα σκληρά πρόσωπα των κρατουμένων υποχωρούν και φωτίζονται από την τέχνη. Έγκλειστοι βγαίνουν από τη φυλακή πηγαίνουν για μάθημα στο ΕΠΑΛ και ύστερα επιστρέφουν στο κελί τους, με τους καθηγητές του ΕΠΑΛ να λένε τα καλύτερα γιʼ αυτούς.Η κυρία Ρούσση έκλεισε αναφέροντας υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο, όπως ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό δεν επιμορφώνεται, ένα δεύτερο πρόβλημα ότι δεν υπάρχει άνιση κατανομή των νέων κρατουμένων, με αποτέλεσμα να μην λειτουργήσει πέρσι το σχολείο και σαφώς το τι γίνεται μετά την αποφυλάκισή τους και πώς μεριμνά γιʼ αυτό η πολιτεία.

Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε η κυρία Μαριάννα Δουλγερίδου, Διευθύντρια του Δ.Ι.Ε.Κ. των Αγροτικών Φυλακών Κασσάνδρας. Από το 2016, όπως μας ανέφερε, διευθύνει το Δ.Ι.Ε.Κ.και παρακολουθεί χρόνο με τον χρόνο τη συρρίκνωση της Αγροτικής Φυλακής, από 320 κρατούμενοι πριν δύο χρόνια, μόλις 65 φέτος. Παρόλα αυτά παρατηρεί μία αυτονομίασε σχέση με τις κλειστές φυλακές, συγκαταλέγοντας το Αγροτικό Κατάστημα, ως μια κερδοφόρα επιχείρηση για το ελληνικό δημόσιο ακόμα και σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η οποία σαν κρίκος συνδέει την καθημερινή ζωή με την επαγγελματική κατάρτιση. Από τους κρατούμενους παράγονται και καλλιεργούνται πολλά προϊόντα όπως τυριά, ντομάτες κ.α. Οι ειδικότητες που προσφέρει το Δ.Ι.Ε.Κ. είναιτεχνικός γαλακτοκομίας/τυροκόμος, τεχνικός βιολογικής και οργανικής γεωργίας, τεχνικός μαγειρικής τέχνης/αρχιμάγειρας-σεφ, τεχνικός μηχανικός θερμικών εγκαταστάσεων και τεχνικός πετρελαίου και φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια πρακτική άσκηση, που προσφέρει επαγγελματικά δικαιώματα δίνοντας δικαίωμα για Πιστοποίηση και αυξάνοντας τις πιθανότητες για ομαλή κοινωνική επανένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση.ΤοΔ.Ι.Ε.Κ.επιδρά θετικάστην επαγγελματική πορεία, στην ομαλή επανένταξη, στην εμψύχωση και ποιότητα ζωής των έγκλειστων.Βέβαια, λόγω σύντομης θητείας, πολλοί δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, όμως διατηρούν το δικαίωμα να τις συνεχίσουν εκτός φυλακής.Το Δ.Ι.Ε.Κ.,τέλος, επιδιώκειτη δικτύωση με άλλες δομές που έχουν τους ίδιους στόχους με αυτούς, για ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων.

Τέλος, τον λόγο πήρε ο κύριος Γιώργος Τράντας, ο οποίος από το 2006 είναι Διευθυντής του 2oυ Σ.Δ.Ε. Λάρισας. Η τοποθέτησή του κινήθηκε στο πλαίσιο μιας εκπαίδευσης που οφείλει να υπερβαίνει τα όρια του εγκλεισμού και να προβάλλει στην κοινωνία το «άλλο» πρόσωπο των έγκλειστων, ώστε να «σπάσει» τα στερεότυπα. Ο κύριος Τράντας μας παρουσίασε το λογότυπο του Σ.Δ.Ε., τονίζοντας πώς υπάρχουν μόνο δύο στη Λάρισα, εντός των τειχών της φυλακής και φιλοδοξούν να γίνουν περισσότερα για να ικανοποιηθεί όλος ο πληθυσμός των κρατουμένων. Η εκπαίδευση, όπως ειπώθηκε, υπερβαίνει τα όρια του εγκλεισμού και ευελπιστεί στο μέλλον αντί οι κρατούμενοι να μετράνε μέρες, να μετρούν σελίδες, καθώς είπε χαριτολογώντας. Είναι θεμιτό τα σχολεία των φυλακών να επικοινωνούν και να ανταλλάσσουν εμπειρίες και καλές πρακτικές. Συνέχισε, τονίζοντας ότι η αλλαγή της εικόνας των έγκλειστων είναι δύσκολο, αλλά ως παράδειγμα επιτυχίας ανέφερε τον τρόπο, που η προβολή καλών παραδειγμάτων έκανε τα παιδιά Γυμνασίου της Λάρισας να αλλάξουν αίσθηση για τη φυλακή και για τους κρατούμενους. Κλείνοντας, παρατήρησε ότι στα Καταστήματα Κράτησης ενηλίκων υπάρχουν κυρίως δομές Γυμνασίων και όχι Δημοτικών, ενώ οι κρατούμενοι έχουν ανάγκη για εγγραμματισμό όταν ο μισός πληθυσμός είναι αλλοδαποί και αναλφάβητοι. Για «να μη μετατραπεί η δεύτερη ευκαιρία σε τελευταία ευκαιρία», όπως χαρακτηριστικά είπε ένας κρατούμενος μαθητής, θα πρέπει τουλάχιστον τα μεγάλα Καταστήματα Κράτησης να αποκτήσουν όλες τις βασικές δομές εκπαίδευσης.

Η Δ΄ συνάντηση του Συμποσίου ολοκληρώθηκε.

Η Ε΄ κατά σειρά διαδικτυακή συνάντηση με θεσμικούς φορείς θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 4 Απριλίου 2022, ώρα 18.00΄

Και ακολουθούν και οι παρακάτω συναντήσεις:

ΣΤ΄ 9 ΜΑΙΟΥ 2022, ώρα 18.00’

Ζ΄ 23 ΜΑΙΟΥ  2022, ώρα 18.00΄

Σας ευχαριστούμε και σας περιμένουμε στην πέμπτη διαδικτυακή συνάντηση, στη γνωστή – άγνωστη terra των φίλων των φυλακών (4/4/22).

Επίσης, παρακολουθείτε όλες τις συναντήσεις μας ζωντανά στο facebook στη σελίδα «Συμπόσιο, η εκπαίδευση στις φυλακές»

Ακολουθούν φωτογραφίες από το Forum Προσωπικοτήτων του Συμποσίου: