Ένα βήμα πίσω… 100 χρόνια μετά στη Νέα Κίο (γράφει ο Γιώργος Κόνδης)

Μα δε γράφουνται έτσι, με ίσιες γραμμές, οι μοίρες των ανθρώπων. Δε γράφουνται πάντα έτσι… Στο Αιγαίο φυσούν σπιλιάδες, φυσούν μελτέμια, όλοι οι άνεμοι. Φυσούν χωρίς τάξη, χωρίς μέτρο. Εκεί που είναι μπουνάτσα, άξαφνα τινάζουνται κύματα. Εκεί που είναι κύματα, γίνεται γαλήνη. Παίζουν οι ανέμοι, παίζουν τα σύννεφα, παίζει ο Θεός με τους ανθρώπους».

(Ηλίας Βενέζης, Αιολική Γη, 1943)

Πράγματι δε γράφουνται με ίσες γραμμές οι μοίρες των ανθρώπων, ιδιαίτερα όταν ο Θεός παίζει με τους ανθρώπους! Και στο παιχνίδι αυτό τα κύματα έχουν το δικό τους ρόλο και παιχνίδι: είτε καταπίνουν τους ανθρώπους είτε, στην καλύτερη περίπτωση, τους λυπούνται και τους αφήνουν να φτάσουν όπως-όπως σε γη ειρηνική. Μουσκεμένοι, πεινασμένοι, κουρασμένοι, αλλά ζωντανοί!

Κάπως έτσι περιγράφεται η ιστορία του 1,5 εκ. προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής ανάμεσα στους οποίους και οι κάτοικοι της Κίου, πολλοί από τους οποίους εγκαθίστανται στην σημερινή περιοχή της Αργολίδας, στη Νέα Κίο. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις το «νέο, νέα», υποδηλώνει τη συμβολική και πραγματική μεταφορά της ψυχής ενός τόπου σε ένα νέο μέρος εγκατάστασής της. Συνήθειες, τραγούδια, μουσική, φαγητό… μαζί με την πίκρα του ξεριζωμού, βρίσκουν ένα νέο χώρο να ριζώσουν, να (ξανα)μεγαλώσουν και να μνημονεύουναπό, γενιά σε γενιά, το παρελθόν μετατρέποντάς το σε ελπιδοφόρο μέλλον.

Μία όψη αυτής της βίαιης αλλαγής, του ξεριζωμού και της νέας εγκατάστασης μας παρουσίασε η Επιτροπή Μνήμης Νέας Κίου Δήμου Άργους-Μυκηνών, σε μια τριήμερη διήγησή της (26-28/3/2022) που παρακολούθησαν δεκάδες συμπολίτες μας. Διήγηση που συγκίνησε, προβλημάτισε, δίδαξε, ενίσχυσε τη μνήμη και ενθουσίασε με την απόδοσή της από τα μέλη της θεατρικής ομάδας του Πολιτιστικού Συλλόγου Ν.Κίου. Το «Ένα βήμα πίσω» στηρίζεται σε μια πραγματική οικογενειακή ιστορία, που περικλείει χιλιάδες παρόμοιες  ιστορίες της περιόδου της μικρασιατικής καταστροφής. Είναι η ίδια η διήγηση ολόκληρης της περιόδου πριν, κατά και μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Ολόκληρο το πολιτισμικό υπόβαθρο και η φιλοσοφία ζωής αναβιώνει στα λόγια της γιαγιάς Φωφώς που βάζει συμβουλευτικά τη φωνή στον εγγονό της: πρώτα να κοιτάς και μετά να βλέπεις! Για όσες/όσους πιστεύουν στις ψυχές, σίγουρα θα αισθάνθηκαν εκείνη τη στιγμή τη Λωξάνδρα να παρακολουθεί κουνώντας συγκαταβατικά τα κεφάλι.

Ο συγγραφέας Ν. Ρουμπάκης κατάφερε να συμπυκνώσει με τρόπο εξαιρετικά συνεκτικό και καλόηχο, όλα αυτά τα στοιχεία σε ένα θεατρικό σενάριο. Ο σκηνοθέτης Γ. Σαρηγιάννης έδωσε στις λέξεις πνοή. Πειραματίστηκε δεξιοτεχνικά με το χώρο μετατρέποντάς τον σε δρόμο, γειτονιά, πόλη και ενσωματώνοντας το κοινό στη δημιουργία μιας Μικρασίας στα λίγα  τετραγωνικά μέτρα της αίθουσας του Πνευματικού Κέντρου. Κυρίως, καθοδήγησε σωστά τους ηθοποιούς να διηγηθούν την ιστορία με αγάπη, πάθος, δύναμη και βιωματική απλότητα! Οι χορογραφίες, η μουσική, το τραγούδι στήριξαν και ανέδειξαν ακόμη περισσότερο τη δυναμική της θεατρικής παράστασης.

Αν ένας από τους σκοπούς που κινητοποίησαν τους ερασιτέχνες ηθοποιούς ήταν να τιμήσουν αυτή τη μετάβαση των προγόνων τους από την Κίο στη Νέα Κίο,  τότε το πέτυχαν απόλυτα και γι’ αυτό χειροκροτήθηκαν θερμά από το κοινό, όπως και όλοι οι συντελεστές της παράστασης.

Τελειώνοντας, φαίνεται πως η Επιτροπή Μνήμης Ν. Κίου άκουσε τις ευχές που εκφράστηκαν για την επανάληψη των παραστάσεων και σίγουρα, αργότερα, θα γίνουν και άλλες επαναλήψεις. Μη χάσετε επομένως την μοναδική επανάληψη που προγραμματίστηκε για την Παρασκευή 1 Απριλίου 2022 και ώρα 21:00, στο Πνευματικό Κέντρο Ν.Κίου, θα σας συναρπάσει και θα σας συγκινήσει με τη δύναμή του καθώς κι εσείς θα αισθανθείτε να συμμετέχετε στα δρώμενα.