Τροπολογία (σε άσχετο νομοσχέδιο) η οποία αφορά εξ ολοκλήρου τις εφημερίδες έφερε την Δευτέρα τη νύχτα αιφνιδιαστικά στη Βουλή ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, Γιάννης Οικονόμου.
Σύμφωνα μ’ αυτήν οι εφημερίδες συνδέονται πλέον το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο αν και το τελευταίο δεν έχει τυπικά και εκ της ίδρυσής του καμία αρμοδιότητα για τα έντυπα μέσα.
Το ΕΣΡ θα μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα στις εφημερίδες τα οποία, αν το μέσο δεν έχει τη δυνατότητα να καταβάλλει, θα πληρώνονται από το μέτοχο του εντύπου.
H τροπολογία προσδίδει μια αυθαίρετη λειτουργία στο ΕΣΡ μετατρέποντας το σε μεσάζοντα επιβολής προστίμων όταν όπως μαρτυρά το όνομά του αφορά την ραδιοτηλεόραση και όχι τον Τύπο. Καταργεί το νομικό καθεστώς που ισχύει για τις Ανώνυμες Εταιρείες αλλά μόνο για όσες εκδίδουν εφημερίδα ταυτίζοντας το εταιρικό προφίλ με τα φυσικά πρόσωπα. Από το νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες εξαιρεί μόνο τις εφημερίδες, κάτι που αντίκειται στο Σύνταγμα, ενώ με ένα τρόπο θέτει στο στόχαστρο αντιπολιτευτικές εφημερίδες.
Τα βεβαιωμένα πρόστιμα, σύμφωνα με την τροπολογία, “παρακρατούνται από τα Πρακτορεία διανομής τύπου και αποδίδονται αμελλητί”.
Τα πρόστιμα, ύψους 10.000 ευρώ, επιβάλλονται αν ο διευθυντής και ο διευθυντής σύνταξης του φύλλου δεν είναι μέλη Επαγγελματικού Σωματείου Δημοσιογράφων και αν δεν αναγράφονται ο νόμιμος εκπρόσωπος, διευθυντής, ο διευθυντής σύνταξης και το όνομα του μετόχου που κατέχει τουλάχιστον το ήμισυ των μετοχών.
Ο νόμος και οι προωθούμενες αλλαγές
Ο ισχύων Νόμος: 1. Ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται εις πλήρη αποζημίωσιν δια την παρόνομον περιουσιακήν ζημίαν ως και εις χρηματικήν ικανοποίησιν δια την ηθικήν βλάβην, αι οποίαι υπαιτίως επροξενήθησαν δια δημοσιεύματος θίγοντος την τιμήν ή την υπόληψιν παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το Άρθρον 914 του Α.Κ. υπαιτιότης, ή κατά το άρθρον 919 του Α.Κ. πρόθεσις και ή κατά το άρθρον 920 του Α.Κ. γνώσις ή υπαίτιος άγνοια συντρέχη εις τον συντάκτην του δημοσιεύματος ή, εάν ούτος είναι άγνωστοι, εις τον εκδότην ή τον διευθυντήν συντάξεως του εντύπου.[…]
3. Ο ιδιοκτήτης πάσης εφημερίδος ή περιοδικού υποχρεούται να ορίζη εκδότην και διευθυντήν φυσικά πρόσωπα έχοντα την μόνιμον κατοικίαν και διαμονήν των εν Ελλάδι και μη καλυπτόμενα οπωσδήποτε υπό ασιλίας, ετεροδικίας ή άλλου λόγου αίροντος το αξιόποινον ή παρακωλύοντος την ποινικήν τούτου δίωξιν. Η σύμπτωσις αμφοτέρων των ως άνω ιδιοτήτων εις το αυτό πρόσωπον επιτρέπεται. Ποινική ευθύνη εις βάρος του ιδιοκτήτου του εντύπου υφίσταται μόνον εάν συντρέχουν εν τω προσώπω του αι ιδιότητες του εκδότου ή του διευθυντού ή εφ` όσον δεν έχει ορίσει εκδότην. Ο ορισμός του εκδότου ή του διευθυντού φαίνεται μόνον εκ της αναγραφής του επί του φύλλου του εντύπου. Εν η περιπτώσει ο ιδιοκτήτης δεν έχει ορίσει εκδότην ή διευθυντήν συγκεντρούντα τα ως άνω στοιχεία ή ούτος (ο ιδιοκτήτης) καλύπτεται υπό λόγων ή περιπτώσεων καθιστωσών αδύνατον ή δυσχερή την ποινικήν τούτου δίωξιν ή καταδίκην το δικαστήριον δεν κωλύεται να αναζητήσει τον πράγματι υπεύθυνον αξιοποίνου πράξεως μη δεσμευόμενον υπό των περί πλασματικής ευθύνης διατάξεων των παρόντος, ως και του άρθρου 46 του περί τύπου νόμου, ισχύοντος εν προκειμένω κατά τα λοιπά. Εις περίπτωσιν καθ` ην δεν έχει ορισθή εκδότης, ως εκδότης τεκμαίρεται ο ιδιοκτήτης.
Εάν ο ιδιοκτήτης ημερησίου ή περιοδικού εντύπου είναι άγνωστος, την ευθύνην φέρουν τα εν εδαφίω γ του άρθρου 46 του Α.Ν. 1092/1938 “περί τύπου” αναφερόμενα πρόσωπα.
Τωρα προσθέτει «Τροποποίηση παρ. και προσθήκη παρ. 3Α άρθρο του ν. 1178/1981 1. παρ. του άρθρου μόνου του ν. 1178/1981 (Α’ 187) προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής: «Σε περίπτωση ιδιοκτησίας από νομικό πρόσωπο εντύπου που εκδίδεται και διανέμεται Ελλάδα, και αξίωση παρούσας καλύπτεται για οποιονδήποτε λόγο από εταιρεία, υπέχει ίδια υποχρέωση εταίρος που κατέχει, άμεσα ή έμμεσα, το ήμισυ τουλάχιστον των ή των εταιρικών μεριδίων».
3Α. α) Σε κάθε εφημερίδα που εκδίδεται και διανέμεται στην Ελλάδα ορίζονται διευθυντής και διευθυντής σύνταξης, οι οποίοι αμφότεροι είναι μέλη επαγγελματικού σωματείου δημοσιογράφων. Σε περίπτωση κυκλοφορίας φύλλου κατά παράβαση του προηγούμενου εδαφίου επιβάλλεται εντός δέκα (10) ημερών από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, κάθε φορά, διοικητικό πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.
β) Στο έντυπο της εφημερίδας που εκδίδεται και διανέμεται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως του εάν ο ιδιοκτήτης είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο και της εταιρικής μορφής με την οποία λειτουργεί, αναγράφονται ο νόμιμος εκπρόσωπος, ο διευθυντής και ο διευθυντής σύνταξης. Σε περίπτωση Κυκλοφορίας φύλλου κατά παράβαση του προηγούμενου εδαφίου επιβάλλεται εντός δέκα (10) ημερών από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, κάθε φορά, διοικητικό πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10000) ευρώ.
γ) Στο έντυπο της εφημερίδας που εκδίδεται και διανέμεται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως του εάν ο ιδιοκτήτης είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο και της εταιρικής μορφής με την οποία λειτουργεί, αναγράφεται εταίρος που κατέχει άμεσα ή έμμεσα το ήμισυ τουλάχιστον των μετοχών ή των εταιρικών μεριδίων. Σε περίπτωση κυκλοφορίας φύλλου κατά παράβαση του προηγούμενου εδαφίου επιβάλλεται εντός δέκα (10) ημερών από Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, κάθε φορά, διοικητικό πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.
δ) Οι αποφάσεις επιβολής προστίμου των περ. α) έως γ) αποτελούν νόμιμο τίτλο για βεβαίωση του χρέους από Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, οποία συντελείται αποστολή του χρηματικού καταλόγου στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία κατά άρθρο 2 του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ν.δ. 356/1974, Α’ 90). Τα βεβαιωμένα πρόστιμα της παρούσας παραγράφου παρακρατούνται από τα πρακτορεία διανομής τύπου και αποδίδονται αμελλητί. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, η απόδοση του ποσού των προστίμων προηγείται οποιασδήποτε κατάσχεσης εις χείρας του πρακτορείου από τρίτο ή εκχώρησης απαίτησης σε τρίτο. κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης ρυθμίζεται η διαδικασία παρακράτησης και απόδοσης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. ε) Για αξιολόγηση της δυσχερώς επανορθώσιμης ή ανεπανόρθωτης βλάβης της εφημερίδας στο πλαίσιο αιτήματος προσωρινής δικαστικής προστασίας κατά πράξεων επιβολής προστίμου της παρούσας παραγράφου προσμετράται η οικονομική κατάσταση του μετόχου ή εταίρου που κατέχει άμεσα ή έμμεσα το ήμισυ τουλάχιστον των μετοχών η των εταιρικών μεριδίων. Για την αξιολόγηση της συνδρομής του δημοσίου συμφέροντος στο πλαίσιο αιτήματος προσωρινής δικαστικής προστασίας κατά πράξεων επιβολής προστίμου λαμβάνονται υπόψη καταδίκες βάρος εφημερίδας για διασπορά ψευδών ειδήσεων και συκοφαντική δυσφήμηση.
3. Το παρόν άρθρο ισχύει από Ιης.4.2022
Το ΕΣΡ δεν έχει καμία αρμοδιότητα στις εφημερίδες
To E.Σ.Ρ. ιδρύθηκε το 1989 για να αδειοδοτήσει και να εποπτεύσει τη λειτουργία των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών καθώς και της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αποτελεί μια από τις πρώτες ανεξάρτητες αρχές, δηλ. δημόσιους οργανισμούς που, καίτοι εντάσσονται στην εκτελεστική εξουσία, λειτουργούν χωρίς να ελέγχονται από την κυβέρνηση και εποπτεύονται από τη Βουλή, οι δε οι πράξεις τους υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.
Το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του Ε.Σ.Ρ. ορίζεται στο Σύνταγμα (άρθρο 15 παρ. 2), στο Ν. 3051/2002 για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές, στο Ν. 2863/2000 και στους λοιπούς νόμους που διέπουν τη λειτουργία της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης (2328/1995, 3592/2007, 4339/2015), ενώ η εσωτερική του λειτουργία ρυθμίζεται με κανονιστική πράξη του ίδιου του Ε.Σ.Ρ.
Άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος:
«Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή (…). Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, (…), έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
Άρθρο 101Α παρ. 1 του Συντάγματος:
«Όπου από το Σύνταγμα προβλέπεται η συγκρότηση και η λειτουργία ανεξάρτητης αρχής, τα μέλη της (…) διέπονται από προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία, (…)».
