Η πρώτη Πανσέληνος του έτους – Μύθοι και δοξασίες (επιμέλεια: Μαρία Βασιλείου)

Η πρώτη πανσέληνος του 2022,  ανέτειλε στις 17 Ιανουαρίου, προσφέροντας ένα εντυπωσιακό θέαμα του μοναδικού φυσικού δορυφόρου της Γης και θα  φαίνεται πλήρης μέχρι το πρωί της Τετάρτης.

Η πανσέληνος συμβαίνει όταν το φεγγάρι βρίσκεται ακριβώς στην αντίθετη πλευρά της Γης από τον ήλιο. Ως αποτέλεσμα, το φεγγάρι φαίνεται φωτισμένο, επειδή βλέπουμε το φως του ήλιου να αντανακλάται από αυτό.

Η πανσέληνος του Ιανουαρίου, όπως γράφει το Space, ονομάστηκε «Σελήνη του Λύκου»,ή «Πανσέληνος του Λύκου» επειδή οι λύκοι ούρλιαζαν προς το φεγγάρι αυτή την εποχή του χρόνου.

Οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι λύκοι ούρλιαζαν περισσότερο κατά τη διάρκεια του χειμώνα επειδή πεινούσαν.

Ωστόσο, το ουρλιαχτό μπορεί επίσης να είναι σημάδι ότι οι λύκοι «μαρκάρουν» την περιοχή τους, προσπαθούν να εντοπίσουν άλλα μέλη της αγέλης, ενισχύουν τους κοινωνικούς δεσμούς ή συντονίζουν το κυνήγι, σύμφωνα με το Ημερολόγιο των Αγροτών (The Farmers’ Almanac).

Σύμφωνα με ανακοίνωση της NASΑ, οι παρατηρητές του ουρανού μπορεί  και να κατάφεραν να δουν τον Πολυδεύκη (Pollux), το λαμπρότερο αστέρι στον αστερισμό των Διδύμων.

Οι δυο αστέρες, Κάστωρ και Πολυδεύκης, σχηματίζουν στον ουράνιο θόλο ένα δίδυμο, για αυτό το λόγο ίσως να ονομαζόταν έτσι ο αστερισμός από όλους σχεδόν τους λαούς της αρχαιότητος.

Κατά την ελληνική μυθολογία, η βασίλισσα της Σπάρτης Λήδα, όταν λουζόταν στον Ευρώτα, δέχτηκε την επίσκεψη του Δία με τη μορφή ενός κύκνου. Γέννησε μετά δυο αυγά από τα οποία βγήκαν ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης (οι Διόσκουροι, από το Διός Κούροι) και η Κλυταιμνήστρα και η ωραία Ελένη. Ο Πολυδεύκης όμως ήταν από σπέρμα του Δία και ο Κάστορας από σπέρμα του βασιλιά Τυνδάρεω. Έτσι, όταν μια φορά τα δυο αδέρφια πολεμούσαν με κλέφτες (ή κατά μια άλλη άποψη με τα εξαδέλφια τους Αφαιρείδες), ο Κάστορας σκοτώθηκε και ο Πολυδεύκης, ως αθάνατος, παρακάλεσε το Δία να μην του πάρει τον αγαπημένο αδερφό. Ο Δίας άκουσε την παράκληση του τέκνου του και μοίρασε αθανασία και στον Κάστορα. Από τότε, οι Διόσκουροι τη μια μέρα την περνούσαν στον Άδη και την άλλη στον επάνω κόσμο. Στο τέλος όμως, ο Δίας τους μετέτρεψε σε αστέρια και από τότε έμειναν ως οι δυο αστέρες των Διδύμων, Κάστωρ και Πολυδεύκης ή Τυνδαρίδες ή Δίδυμοι Λάκωνες ή Αναδίδοντες την οσμή της Σπάρτης (από την καταγωγή της μητέρας τους).

Από την αρχαιότητα τα δυο αστέρια, συμβολίζονταν πάνω από ένα πλοίο και για αιώνες θεωρούνταν οι προστάτες των ναυτικών. Και αυτό, μάλλον ξεκίνησε από τη συμμετοχή των Διόσκουρων στην Αργοναυτική εκστρατεία. Κατά τη μυθολογία, η Αργώ, κινδύνευσε να βουλιάξει σε μια τρικυμία και ο Ορφέας έπαιξε τη λύρα του για να παρακαλέσει τον Απόλλωνα να τους σώσει. Ο Απόλλωνας άκουσε τη λύρα και η τρικυμία σταμάτησε όταν δυο αστέρια εμφανίστηκαν πάνω από τα κεφάλια των Διόσκουρων. Από τότε και μετά, τα φώτα που εμφανίζονται στα ιστία των πλοίων σε καιρό τρικυμίας ονομάζονται διόσκουροι, ή αλλιώς, όπως τα λένε οι ναυτικοί μας σήμερα, «τελώνια» ή «φώτα της Αγίας Ελένης». Αν εμφανιστεί ένα μόνο φως, είναι κακό σημάδι, γιατί τότε πρόκειται μάλλον για την ωραία Ελένη, την αδερφή του Πολυδεύκη, που προκάλεσε την καταστροφή της Τροίας.

Επιμέλεια: Μαρία Βασιλείου