Ο Ναυπλιώτης υποστράτηγος Βασίλειος (Βάσσος) Βραχνός υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους στρατιωτικούς ηγέτες του Έπους του 1940-41. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι χωρίς την αποφασιστική συμμετοχή την μεραρχίας την οποία διοικούσε, θα ήταν διαφορετική η έκβαση εκείνου του Αγώνα…
Το στρατιωτικό πνεύμα, οι ηγετικές ικανότητες, η διορατικότητα, το θάρρος και η γενναιότητα του Βάσσου Βραχνού ενέπνευσαν τους υπηρετούντες υπό τις διαταγές του αξιωματικούς και οπλίτες, σφυρηλάτησαν τα πατριωτικά αισθήματα και το φρόνημά τους και μετέτρεψαν την 1η Μεραρχία Λαρίσης σε μία από τις πιο αξιόμαχες μονάδες του Ελληνικού Στρατού της περιόδου εκείνης. Για τον λόγο αυτό η μονάδα εκείνη ονομάστηκε “Σιδηρά Μεραρχία”…
Ήταν εκείνη η μονάδα που σήκωσε το κύριο βάρος της αμύνης στον Τομέα της Πίνδου, εκείνη που κύκλωσε την Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια, εκείνη που τον Μάρτιο του 1941 άντεξε νικηφόρα και απέκρουσε την αιχμή της μεγάλης Εαρινής Επιθέσεως, που διηύθυνε στα βορειοηπειρωτικά βουνά ο ίδιος ο Μουσολίνι.
Ο εγγονός του στρατηγού, γιος της κόρης του Αγγελικής, Χριστόδουλος Παπαδήμας, ο οποίος επιμελήθηκε το βιβλίο με τα απομνημονεύματα του Β. Βραχνού («Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-41 και η δράση της Σιδηράς Μεραρχίας Λαρίσης» από τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Βραχνού – εκδόσεις «Ερωδιός») αναφέρει:
“Θα σταθώ στη «μητέρα των μαχών του ελληνοϊταλικού πολέμου», όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε, που έλαβε χώρα στο ύψωμα 731. Ένα σημείο κλειδί, 20 χλμ βόρεια της Κλεισούρας στον κεντρικό τομέα της Αλβανίας, που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους χειμερινούς αγώνες που προηγήθηκαν και είχαν ως αποτέλεσμα να απωθήσουν τα Ιταλικά στρατεύματα πολύ πίσω, βαθιά στην ενδοχώρα της Αλβανίας. Αλλά οι Ιταλοί αντεπιτέθηκαν. Και άρχισαν να ανακτούν έδαφος. Όμως αν ήθελαν να διασπάσουν το Eλληνικό Mέτωπο και να προελάσουν προς την Αθήνα έπρεπε να πάρουν το ύψωμα 731.
Οι Ιταλοί επιτέθηκαν στο ύψωμα 731 με σφοδρότητα. Οι ιστορικές μαρτυρίες καταγράφουν πως οι λυσσαλέοι βομβαρδισμοί τους (από εδάφους και από αέρος) άλλαξαν τη μορφή του υψώματος. Ακολούθησαν μάχες σώμα με σώμα. Το ύψωμα βάφτηκε με αίμα.
Στις 26 του Μάρτη ο απολογισμός ήταν τραγικός για τον Ιταλικό Στρατό που τσακίστηκε κυριολεκτικά πάνω στο Ελληνικό Μέτωπο. Δεν ήταν μόνο το ύψωμα 731. Ήταν ένα ολόκληρο μέτωπο. Ηταν δώδεκα ξεκούραστες και εφοδιασμένες Ιταλικές Μεραρχίες που έφαγαν τα μούτρα τους πέφτοντας πάνω σε έξι καταπονημένες Ελληνικές χωρίς να κερδίσουν ούτε σπιθαμή εδάφους. Ο Μουσολίνι ντροπιασμένος υποχώρησε εγκαταλείποντας το όνειρο να παρελάσει θριαμβευτής στην Αθήνα.
Ο παππούς μου ήταν εκεί. Ο Υποστράτηγος Βάσσος Βραχνός. Ως Διοικητής της 1ης Μεραρχίας είχε στην ευθύνη του (και) το ύψωμα 731. Που δεν έπεσε ποτέ. Και έγινε ορόσημο. Θα το δείτε σκαλισμένο στα μάρμαρα του Αγνώστου Στρατιώτη.
Βεβαίως δεν θα ήταν ποτέ δυνατό να τα καταφέρει μόνος του.”
Ο Βασίλειος Βραχνός
Γιος του Παναγιώτη Βραχνού, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1887. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους από το 1912 μέχρι το 1922. Το 1914 μονιμοποιήθηκε στο στράτευμα. Το 1940 έγινε υποστράτηγος και διορίστηκε διοικητής της 1ης Μεραρχίας Πεζικού. Μετά την έναρξη των επιχειρήσεων, έσπευσε σε βοήθεια του Αποσπάσματος Πίνδου και συνέβαλε στην ήττα της Μεραρχίας Αλπινιστών Τζούλια.
Στη διάρκεια της Κατοχής ήταν ένας από τους ιδρυτές της αντιστασιακής οργάνωσης «Άγνωστος Μεραρχία». Συνελήφθη και εκτοπίστηκε πρώτα στην Ιταλία και μετά στη Γερμανία. Απελευθερώθηκε το 1945. Το 1946 προήχθη σε αντιστράτηγο και το 1948 αποστρατεύτηκε.
Εξελέγη βουλευτής Αργολιδοκορινθίας στις εκλογές της 23ης Σεπτεμβρίου του 1951 και βουλευτής Ναυπλίας στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου του 1952, και τις δύο φορές με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Αλέξανδρου Παπάγου. Από τις 16 Απριλίου ως τις 15 Δεκεμβρίου 1954, διατέλεσε υφυπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Παπάγου. Μετά τον θάνατο του Παπάγου, προσχώρησε και πολιτεύθηκε ανεπιτυχώς με το «Κόμμα των Προοδευτικών» του Μαρκεζίνη.
Ο Βραχνός πέθανε στη διάρκεια του ύπνου του, τις πρώτες μεταμεσονύκτιες ώρες του Σαββάτου 6 προς την Κυριακή 7 Μαρτίου 1971, από δηλητηρίαση που προήλθε από διαρροή φωταερίου, όταν έσπασε ο σωλήνας του δικτύου έξω από το υπόγειο διαμέρισμά τους, στην οδό Σερίφου 41 & Αγίας Παρασκευής στην Αθήνα, λόγω του βάρους κάποιου διερχόμενου μεγάλου οχήματος που προκάλεσε καθίζηση στο οδόστρωμα. Το αέριο διάφυγε από τους αγωγούς που διέρχονταν από τα θεμέλια της πολυκατοικίας όπου διέμενε το ζεύγος. Ο Βραχνός βρέθηκε νεκρός από την κόρη του, μαζί με τη σύζυγό του, Μαρίκα Λάμπρου, και το καναρίνι τους το πρωί της Κυριακής.
Τιμήθηκε μεταξύ άλλων με τους Μεγαλόσταυρους της Γιουγκοσλαβίας και της Αιθιοπίας. Η ηγετική και στρατηγική ευφυΐα του Βραχνού διδάσκεται σε πολλές στρατιωτικές σχολές στον κόσμο κι ο ίδιος συγκαταλέγεται επάξια στους τελευταίους μεγάλους Έλληνες ήρωες.
Έγραψε απομνημονεύματα, τα οποία δεν ολοκληρώθηκαν λόγω του θανάτου του.
Η προτομή του βρίσκεται τοποθετημένη έξω από το κτίριο της πρώην Σχολής Ευελπίδων (σήμερα Πολεμικό Μουσείο) στο Ναύπλιο. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Ζάχου Μπεκιάρη.
Επιμέλεια: Γ. Νικολόπουλος
