Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων και η ελληνική πραγματικότητα (της Μαρίας Βασιλείου)

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων είναι διεθνής ημέρα δράσης για τα δικαιώματα των ζώων και την καλή διαβίωση. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Οκτωβρίου, η ημέρα γιορτής του Φραγκίσκου της Ασίζης, προστάτη αγίου των ζώων από την Καθολική εκκλησία.

Η ημέρα γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1925 από τον κυνολόγο Heinrich Zimmermann για να ασχοληθεί με τη δυσχερή θέση των ζώων και να ξεκινήσει εργασίες για την προστασία τους , τόσο στην άγρια φύση όσο και σε οικιακό περιβάλλον.

Το 1931, η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων έγινε διεθνής εορτή κατά τη διάρκεια μιας διάσκεψης της Παγκόσμιας Οργάνωσης Προστασίας στη Φλωρεντία της Ιταλίας.

Κύριος στόχος είναι η αναβάθμιση της θέσης των ζώων και η βελτίωση των προτύπων ευζωίας σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται επίσης για την ενοποίηση των κινημάτων για την ευημερία των ζώων και την κινητοποίησή τους σε παγκόσμια κλίμακα για να γίνει ο κόσμος ένα καλύτερο μέρος για όλα τα ζώα.

Ας δούμε μερικά είδη ζώων που υπάρχουν στην Χώρα μας  και βρίσκονται στην λίστα των υπό εξαφάνιση ειδών:

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ

Περίπου ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός αυτού του σπανιότατου ζώου (θεωρείται ένα από τα σπανιότερα της Ευρώπης), ζει στην Ελλάδα. Εκτιμάται ότι στις θάλασσες της χώρας μας κολυμπούν περίπου 300 φώκιες Μονάχους μονάχους, ενώ στη Γυάρο εντοπίζεται το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της. Πολύ σημαντικό για την επιβίωσή τους είναι και το θαλάσσιο πάρκο της Αλοννήσου.

Δυστυχώς, δεν παύουν οι ειδήσεις για θανατώσεις του συγκεκριμένου είδους φώκιας, παρά το γεγονός ότι προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία. Τον περασμένο Ιούλιο, είχαμε τον θάνατο του «Κωστή» της μεσογειακής φώκιας της Αλοννήσου, από ψαροντούφεκο.

ΧΕΛΩΝΑ ΚΑΡΕΤΑ-ΚΑΡΕΤΑ

Περίπου το 60% των φωλιών που δημιουργούν οι χελώνες καρέτα-καρέτα συνολικά βρίσκονται στη χώρα μας, αφού επιστρέφουν σε ετήσια βάση στην ίδια παραλία όπου και γεννούν τα αυγά τους.Μόλις ένα στα 1.000 χελωνάκια θα καταφέρει να επιβιώσει.

Οι χελώνες καρέτα-καρέτα γεννούν τα αβγά τους κυρίως σε δυο περιοχές της χώρας μας: Στις έξι παραλίες ωοτοκίας του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου στο Κόλπο του Λαγανά και στο νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο της Δυτικής Πελοποννήσου.

Δυστυχώς, τα παρεπόμενα της ανεξέλεγκτης αλιείας και της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης (δηλαδή τα σκουπίδια, τα δίχτυα και τα αγκίστρια από τα παραγάδια των ψαράδων) στις παραλίες όπου γεννούν οι Καρέτα-καρέτα έχουν αυξήσει τις απειλές που αντιμετωπίζουν.

ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ

Πρόκειται για το τρίτο μεγαλύτερο ζώο στον κόσμο, ενώ διαθέτει τον μεγαλύτερο εγκέφαλο.

Στην Ελλάδα, περίπου 200 φυσητήρες ζουν στη λεγόμενη «Ελληνική Τάφρο» (από τη βόρεια Κεφαλονιά μέχρι τη νότια Ρόδο), όπου η ευρασιατική τεκτονική πλάκα συναντά την αφρικανική στη Μεσόγειο.

Η περιοχή ενδείκνυται για την επιβίωσή τους εξαιτίας του μεγάλους βάθους της – με πιο γνωστό ίσως παράδειγμα το Φρέαρ των Οινουσσών στα ανοιχτά της Πύλου που ξεπερνά τα 5.000 μέτρα βάθους.

Η πλαστική ρύπανση και τα διερχόμενα πλοία απειλούν τον πληθυσμό τους.

ΓΥΠΕΣ

Έχουν αρχίσει να απουσιάζουν θλιβερά από τα δάση μας.

Σύμφωνα με τη WWF, στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου στον Έβρο συνυπάρχουν αρμονικά με την παραδοσιακή κτηνοτροφία 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης. Ανάμεσά τους ο μαυρόγυπας και ο ασπροπάρης.

Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο τρία ζευγάρια ασπροπάρη ζουν στο δάσος Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου.

ΚΟΚΚΙΝΟ ΕΛΑΦΙ

Κάποτε, ολόκληρη η ηπειρωτική Ελλάδα φιλοξενούσε αυτά τα υπέροχα ζώα με την ευγενική μορφή.Πλέον, ο μεγαλύτερος πληθυσμός της ράτσας ζει στην πολύπαθη Πάρνηθα.

ΛΥΓΚΑΣ

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό αιλουροειδές που έχει αποκτήσει την αίγλη «μύθου» καθώς σπάνια κανείς το συναντά στα ελληνικά δάση. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σαρκοφάγο στη χώρα μας μετά την αρκούδα και το λύκο. Υπολογίζεται κατά προσέγγιση ότι λιγότεροι από 50 λύγκες ζουν στα σύνορα ανάμεσα στην Αλβανία και την Ελλάδα. Κατά τον 19ο αιώνα όμως φαίνεται πως ο πληθυσμός της εκτεινόταν μέχρι και σε σημεία της Πελοποννήσου.Η παράνομη υλοτομία, η λαθροθηρία, η αποψίλωση των δασών και οι πυρκαγιές έχει οδηγήσει σε συντριπτική μείωση του πληθυσμού του, με αποτέλεσμα πλέον να θεωρείται ότι απειλείται με εξαφάνιση.

Στη μελέτη με τίτλο: «Το δίκτυο NATURA 2000 και τα απειλούμενα είδη της Ελλάδας» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Biodiversity and Conservation, ύστερα από συνεργασία σημαντικών πανεπιστημίων και ιδρυμάτων, υπογραμμίζεται ότι:Από τα 62 απειλούμενα είδη που βρίσκονται στους καταλόγους των ειδών που πρέπει με βάση το νόμο το δίκτυοNatura 2000 να προστατεύει η Ελλάδα, μόνο 11, δηλαδή το 18% καλύπτεται πλήρως. Τα υπόλοιπα 51 είδη είναι όλα μερικώς καλυμμένα από το δίκτυο Natura 2000 με 52.0% κάλυψη κατά μέσο όρο. Είκοσι επτά (6.4%) απειλούμενα είδη, δεν καλύπτονται καθόλου από τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, ενώ σαράντα έξι (10.8%) απειλούμενα είδη καλύπτονται σε ποσοστό μικρότερο του 10%.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των επιστημόνων, η επέκταση του δικτύου Natura 2000 μόνο κατά 4.8%, είναι αρκετή για να έχουν όλα τα απειλούμενα είδη κάλυψη μεγαλύτερη του 10% από τις προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα.

ΜΑΡΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΒΙΟΛΟΓΟΣ- ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΟΣ