«Όλας τας ελληνικάς ενδυμασίας…» (γράφει ο Γιώργος Κόνδης)

Φωτογραφία: Helen Rutherford, περ. 1925, χορός ευζώνων της Προεδρικής Φρουράς

Tο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδυμασιολογίας για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης

Το ενδιαφέρον που προκαλούν οι πολύπλευρες προσεγγίσεις του μεγάλου ιστορικού γεγονότος, της Ελληνικής Επανάστασης, της οποίας την επέτειο των διακοσίων χρόνων εορτάζουμε, αυξάνεται καθώς οι νέες τεχνολογίες επέτρεψαν να ξεπεραστούν τα προβλήματα που θέτει η πανδημία. Χωρίς υπερβολή, ο ερευνητικός ενθουσιασμός σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, παράγει και παρουσιάζει μια πλούσια θεματολογία που περιλαμβάνει σειρά πεδίων της πολιτικής, στρατιωτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής δραστηριότητας και καθημερινότητας στην επαναστατημένη Ελλάδα και στην πορεία της μέσα στο χρόνο ως ανεξάρτητο πια κράτος για 200 χρόνια.

Το Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδυμασιολογίας που έγινε στο πρώτο τριήμερο του Οκτωβρίου διαδικτυακά, πρόσθεσε στην παραπάνω θεματολογία ένα πλούσιο σύνολο στοιχείων για τη συμμετοχή του ενδύματος στην κατασκευή της τοπικής και εθνικής, κυρίως, ταυτότητας. Η ένδυση ως καθημερινή παρουσία, ως χρηστικό αντικείμενο για την εξυπηρέτηση αναγκών (εργασία…), ως μέσο αισθητικής ανάδειξης του ανδρικού και γυναικείου σώματος και της προσωπικότητας, όπως επίσης, το ένδυμα «ντυμένο» με ιδεολογικούς και πολιτικο-κοινωνικούς συμβολισμούς, με στόχο τη δήλωση της κοινωνικής ή/και πολιτικής διαφοροποίησης, ήταν μερικές από τις σημαντικές συνιστώσες του Συνεδρίου. Αποτέλεσε επίσης μια καλή ταξιδιωτική ευκαιρία, καθώς οι σύνεδροι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ιδιαίτερες πλευρές των τοπικών κοινωνιών (Κύθηρα, Λέσβος, Ιωάννινα, Κύπρος, κ.ά.) αλλά και ξένων κοινωνιών (Ευρώπη, Αμερική)στις οποίες οι ελληνικές κοινότητες οργάνωσαν και δήλωσαν την παρουσία τους χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, και τις ελληνικές φορεσιές.

Ακριβώς ο πληθυντικός «ελληνικές φορεσιές» ορίζει το περίγραμμα μιας γεωγραφικής πραγματικότητας στον ελληνικό χώρο, που θα δεχτεί ένα νέο σχήμα, προϊόν ιδεολογικής και πολιτικήςπροσπάθειας ομοιογενοποίησηςστο πλαίσιοκατασκευής μιας εθνικής ταυτότητας.Στη διαδικασία αυτή, η φουστανέλα έχει την τιμητική της θέση καθώς «εθνικοποιεί τα ανδρικά σώματα» και ενισχύει συμβολικά την κρατική εξουσία στο νέο κράτος. Θεωρήθηκε και επιβλήθηκε ως εθνική φορεσιά από τις κυρίαρχες πολιτικές ομάδες και για το θέμα αυτό υπήρξαν ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις: η καθιέρωση της εθνικής φορεσιάς από τον βασιλιά Όθωνακαι τη βασίλισσα Αμαλία. Όπως και στη συνέχεια ολόκληρη η προσπάθεια συστηματοποίησης μέσω της λαογραφίας και της εθνολογίας του εθνικού χώρου και των στοιχείων που την απαρτίζουν μεταξύ των οποίων και το ένδυμα.

Η σημερινή αναβίωση που πραγματοποιείται από συλλόγους ή ομάδες («Αρματωμένοι», κλπ) στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στην ένδυση και στον οπλισμό, αλλά πολλές φορές διαπιστώνεται μια αυθαίρετη μίξη στοιχείων που σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει τα όρια του κακόγουστου. Υπήρξε και σχετική ανακοίνωση για το θέμα αυτό. Όμως, το σημερινό ενδιαφέρον αποτελεί ένδειξη πως το ένδυμα ξεφεύγει πλέον από την επιτήρηση των ειδικών και αρχίζει να απασχολεί ολοένα και περισσότερους πολίτες. Η Αργολίδα έχει την τύχη να φιλοξενεί έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς οργανισμούς, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα (Π.Λ.Ι.),  με μια πολύχρονη πλούσια δράση που περιλαμβάνει θεματικές εκθέσεις σε ολόκληρη τη χώρα, εκδόσεις και διοργάνωση Συνεδρίων και επιστημονικών συναντήσεων σχετικών με τα θέματα αυτά. Η Ελληνική Εταιρεία Ενδυμασιολογίας δημιουργήθηκε εξάλλου μετά από τις πολύχρονες προσπάθειες της Προέδρου του Π.Λ.Ι. καςΙω. Παπαντωνίου και έχει ήδη στο ενεργητικό της τρεις σημαντικές επιστημονικές διοργανώσεις, μεταξύ των οποίων και το τελευταίο Συνέδριο για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης με τίτλο: Ελληνικές «Εθνικές Ενδυμασίες». Από τη δημιουργία στη διάδοση και από τη χρήση στην ερμηνεία.

Τα πρακτικά του Συνεδρίου θα παρουσιαστούν σύντομα, αλλά εάν θέλετε να πληροφορηθείτε περισσότερα μπορείτε να συνδεθείτε με την ιστοσελίδα της εταιρείας: www.costume.gr