Βάκχες του Ευριπίδη στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, 13- 15 Αυγούστου

Γράφει η Χρύσα Καρδαρά, φιλόλογος-θεατρολόγος

Ένας από τους πανάρχαιους μύθους αντίδρασης στον Διόνυσο γίνεται γνωστός στο ευρύ κοινό μέσα από τις Βάκχες του Ευριπίδη. Ο Διόνυσος, εκστατική θεότητα της φύσης, της μέθης, της μεταμόρφωσης, του κρασιού αλλά και του ίδιου του θεάτρου επιστρέφει στη γενέτειρα πόλη του, τη Θήβα. Από κει θα ξεκινήσει για να επιβάλλει τη λατρεία του. Η ισχυρή αντίσταση που συναντά: ο Πενθέας, ο βασιλιάς της πόλης που εκπροσωπεί το παλαιό πάνθεον, τους νόμους της ορθής λογικής που καταργεί η διονυσιακή λατρεία και τους παραδοσιακούς νόμους της πόλης που έρχονται να κλονίσουν οι εκστατικές τελετουργίες των μαινάδων. Στο τέλος, ο Διόνυσος καταφέρνει να υπερισχύσει στη Θήβα με την αποτρόπαια τιμωρία του υβριστή Πενθέα αφού διαμελίστηκε από την ίδια του τη μητέρα που ήταν μεταμορφωμένη σε μαινάδα και τον κατασπάραξε χωρίς να το καταλάβει υπό την επήρεια της διονυσιακής μέθης. Ο Διόνυσος στην παράδοση των μύθων αντίδρασης παρουσιάζεται ως αρχέγονη εκδικητική θεότητα που τιμωρεί με φρικιαστικό τρόπο τους υβριστές του.

Η παράσταση ξεκινούσε με τους ήχους της βακχείας στα βουνά και ο ήχος έδινε την ψευδαίσθηση ότι οι Βάκχες κρύβονται μέσα στο δάσος του αρχαίου θεάτρου. Το σκηνικό σχεδόν ανύπαρκτο με ένα μόνο βάθρο στην άκρη της ορχήστρας διατρανώνοντας το κεντρικό ερώτημα του έργου: σε ποιον ανήκει η εξουσία, στον Διόνυσο ή στον Πενθέα; Φυσικά πάνω στο βάθρο ανέβαινε μόνο ο Διόνυσος ενώ μόνο μία φορά επέτρεψε στον Πενθέα να ανέβει στο βάθρο, στη σκηνή εκείνη που ο Πενθέας γελοιοποιημένος από τον Διόνυσο ήταν ντυμένος μαινάδα. Ο Διόνυσος ντυμένος στα λευκά με στολή που θυμίζε πραγματικό βασιλιά ενώ ο Πενθέας και ο Κάδμος ντυμένοι σαν κοινοί πολίτες. Εντυπωσιακή ήταν η κίνηση της Ιωάννας Παππά στον ρόλο του Τειρεσία που έμοιαζε με ένα πλάσμα χωρίς φύλο που παλλόταν και έτρεμε ολόκληρο  απέναντι στο αβυσσαλέο κάλεσμα του Διονύσου.

Η έμφαση είχε δοθεί στις ερμηνείες των πρωταγωνιστών που ήταν εξαιρετικές. Αντίθετα ο χορός των Βακχών έμοιαζε με ομαδικό γλυπτό που έκανε συγκρατημένες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Η κίνηση του χορού δεν βοηθούσε τον θεατή να αποκτήσει μια αίσθηση του εκστατικού χορού, της βακχικής μεταμόρφωσης, της διονυσιακής μέθεξης. Καμία μανία δεν υπήρχε στην κίνηση των μαινάδων πάρα τις πολλές αναφορές της βακχικής έκστασης που ακούγονταν στο κείμενο.

Η μουσική των Θραξ Πανc που ήταν παρόντες επί σκηνής έδενε αρμονικά με το θέμα του έργου και τις επιμέρους σκηνές. Ο ήχος τις γκάιντας και ο ρυθμός της μουσικής μας συνέδεε πετυχημένα με τη φύση και προσέδιδε έντονο σασπένς.

Ένας αρχαίος μύθος για τη διονυσιακή λατρεία και την παράδοση των μαινάδων έγινε γνωστός στους θεατές ενώ το έργο έκλεισε με ένα γλυκό απόφθεγμα για τη φύση του ανθρώπου.

Οι συντελεστές

Μετάφραση Γιώργος Χειμωνάς

Σκηνοθεσία Νικαίτη Κοντούρη

Δραματουργία Μάνος Λαμπράκης, Νικαίτη Κοντούρη

Σκηνικά – Κοστούμια Λουκία Μινέτου

Μουσική σύνθεση & διδασκαλία Θραξ-Punks

Χορογραφία Ανδρονίκη Μαραθάκη

Φωτισμοί Νίκος Σωτηρόπουλος

Α΄ βοηθός σκηνοθέτιδας Θάλεια Γρίβα

Β΄ βοηθός σκηνοθέτιδας Ελένη Μολέσκη

Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου Κατερίνα Κανελλοπούλου

Σύμβουλος δραματολόγος Νίκος Μαθιουδάκης

Επιστημονική σύμβουλος Κατερίνα Διακουμοπούλου

Επικοινωνία Ειρήνη Λαγουρού

Διεύθυνση παραγωγής Σταμάτης Μουμουλίδης

Παίζουν Άκης Σακελλαρίου (Διόνυσος), Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος (Πενθέας), Κωνσταντίνα Τάκαλου (Αγαύη), Ιωάννα Παππά (Τειρεσίας), Δημήτρης Πετρόπουλος (Κάδμος), Κωνσταντίνος Ασπιώτης (Αγγελιοφόρος)

Χορός Βακχών Θάλεια Γρίβα, Ελένη Μολέσκη, Σμαράγδα Κάκκινου, Ελένη Στεργίου, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ιουλία Γεωργίου, Σοφία Κουλέρα, Ιωάννα Τζίκα