Βασίλης Κρεμμυδάς: «Το Εικοσιένα, μύθοι και πραγματικότητες…» (του Δ.Χ.Γεωργόπουλου)

Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης (νομίζω ότι η χρονολογία 1821 είναι περιττή, γιατί για τους Έλληνες μία είναι η Επανάσταση).

Είδαμε και ακούσαμε πολλά και θα δούμε και θα ακούσουμε περισσότερα. Οι ιστορικοί, και όχι μόνο, έχουν την τιμητική τους‧ εξιστορήσεις γεγονότων, αναλύσεις, προσωπογραφίες και άλλα πολλά. Από αυτή τη μεγάλη επέτειο δεν θα μπορούσε να λείπει ο Βασίλης Κρεμμυδάς. Ο ιστορικός που μελέτησε την Επανάσταση και μας έκανε κοινωνούς μιας οπτικής, προκειμένου να την δούμε αλλιώς.Η παρουσία του Βασίλη Κρεμμυδά οφείλεται στην ιστορικό Ευγενία Κρεμμυδά, η οποία επιμελήθηκε το βιβλίο «Βασίλης Κρεμμυδάς. Το Εικοσιένα μύθοι και πραγματικότητες επιλογή άρθρων, επιφυλλίδων και ομιλιών», εκδόσεις Καλλιγράφος.

Όπως γράφει η ίδια στην Εισαγωγή του βιβλίου «Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να δώσει ξανά το λόγο στον πατέρα μου Βασίλη Κρεμμυδά, που έφυγε από τη ζωή το Νοέμβριο του 2017. Να του τον δώσει όχι αξιωματικά ….. αλλά γιατί έχει πολλά να πει‧ και σήμερα. Ίσως μάλιστα περισσότερο σήμερα.».

Η Ευγενία Κρεμμυδά επιχείρησε να συγκροτήσει ένα σώμα με αρχή, μέση και τέλος, ένα ολοκληρωμένο σύνολο με συνεκτική υπόσταση ποικιλόμορφη και πολύπλευρη. Έτσι,  «επιφυλλίδες και επετειακού τύπου άρθρα βρίσκονται πλάι πλάι  με πιο θεωρητικές επιστημονικές προσεγγίσεις‧ κείμενα προφορικού λόγου από σεμινάρια και συνέδρια συνομιλούν με αιχμηρές κριτικές και χρονογραφήματα από τον καθημερινό τύπο.».

«Η θεματολογία των κειμένων που παρουσιάζονται ….. διαρθρώνεται γύρω από τους προσφιλείς στον συγγραφέα άξονες ιστοριογραφικού προβληματισμού: Είναι οι προεπαναστατικές κοινωνικές πραγματικότητες, η οικονομική κρίση του ελλαδικού χώρου και η επένδυση των ανενεργών κεφαλαίων στην Επανάσταση‧ οι κοινωνικοί και πολιτικοί συσχετισμοί στη διάρκειά της, οι συγκρούσεις και η πάλη για την εξουσία‧ το ιδεολογικό στίγμα του Αγώνα, η σχέση του με τον νεοελληνικό Διαφωτισμό και την κλασική αρχαιότητα‧ η εξωτερική πολιτική της Επανάστασης και σημασία της ναυμαχίας στο Ναυαρίνο. Πέρα όμως από την καθαρά ιστοριογραφική προσέγγιση, μια άλλη, παράλληλη σειρά κειμένων αναπτύσσει ζητήματα σχετικά με την πρόσληψη και τις χρήσεις της Επανάστασης ως ιστορικού γεγονότος σε πιο πρόσφατους καιρούς. Αναφέρεται στην ιστοριογραφία και το σύγχρονο δημόσιο λόγογύρω από το Εικοσιένα, στις ιδεολογικές χρήσεις του και την κατασκευή ιστορικών μύθων.».

Όμως, ο Βασίλης Κρεμμυδάς δεν ήταν μόνο ο ιστορικός των  πανεπιστημιακών  παραδόσεων, των συνεδρίων, των διαλέξεων και της συγγραφής βιβλίων και άρθρων. Ήταν ο ιστορικός που μέσα από τον ημερήσιο τύπο με επιφυλλίδες και άρθρα κριτικής ασκούσε δημόσια παρέμβαση. Όπως έγραφε ο ίδιος για τον ιστορικό «Η κοινωνία του παρελθόντος τον οδηγεί στη σημερινή και αυτή τον στέλνει πάλι πίσω. Ο ιστορικός θέλει να καταλάβει τι γίνεται γύρω του, στον κόσμο του, σ’  αυτόν που ζει και συμμετέχει‧ μπορεί να τον καταλάβει, όταν έχει καταλάβει, όσο έχει μπορέσει, το παρελθόν.».

Ο Βασίλης Κρεμμυδάς δεν ήταν μόνο ιστορικός, ήταν και διανοούμενος. Ήταν ένας άνθρωπος «που αγωνίστηκε σταθερά κι ακούραστα, από το άβατο του παραφορτωμένου γραφείου του, για την υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας και την αναγνώριση του ιστορικού ρόλου του ιστορικού‧ καλύτερα ακόμη: για τη σύνδεση των αποτελεσμάτων της ιστορικής έρευνας με την κοινωνία.».

Για την επιλογή των αποσπασμάτων από την Εισαγωγή του βιβλίου και την αντιγραφή,
Δ.Χ.Γεωργόπουλος, ιστορικός- αρχειονόμος