Γράφει η Μίμα Διαμαντή
• Κοινοτική Νοσηλεύτρια ΠΕ87.02 στο «Βοήθεια στο Σπίτι» Δήμου Άργους-Μυκηνών
• MPA-MSc Δημόσια Διοίκηση στη Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
• ΕΠΠΑΙΚ-ΑΣΠΑΙΤΕ
• Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων της μη τυπικής εκπαίδευσης
Ένα σύστημα υγείας είναι βασικό στοιχείο της κοινωνικής πολιτικής ενός κράτους και επηρεάζεται από τις μεταβολές της.
Ως σύστημα υγείας ορίζονται:
• οι υγειονομικές μονάδες, πρωτοβάθμια-δευτεροβάθμια-τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, που συνεργάζονται συνεχώς μεταξύ τους και αλληλοεξαρτώνται λειτουργικά προκειμένου να διατηρήσουν και να προάγουν την υγεία του πληθυσμού και
• αποτελείται από το επίπεδο της υγείας του πληθυσμού και την εξέλιξή του, την παραγωγή των υπηρεσιών υγείας και τους μηχανισμούς για να καλυφθούν οι δαπάνες.
Αρχή της αξιολόγησης είναι η οργάνωση που αφορά την κατάλληλη πληροφόρηση και εκπαίδευση των ασθενών και των επαγγελματιών υγείας στα δικαιώματα των ασθενών αλλά και να αναβαθμιστεί το εθνικό σύστημα υγείας με βάση τα κριτήρια της αξιολόγησης του προς την κατεύθυνση αυτή.
Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά ένα σύστημα υγείας πρέπει να είναι σχεδιασμένο αποτελεσματικά και να είναι αποτελεσματική η διοίκηση των υπηρεσιών του με σκοπό να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες με όσο το δυνατόν μειωμένο κόστος. Η παραγωγικότητα ενός συστήματος υγείας είναι καθοριστικός παράγοντας της απόδοσής του. Βασικό στοιχείο του είναι η αξιολόγησή του, η οποία για να επιφέρει τα αποτελέσματα που είναι επιθυμητά πρέπει να χρησιμοποιεί συγκεκριμένα κριτήρια.
Τα βασικά αυτά κριτήρια είναι τα ακόλουθα:
1. Ισότητα (Equity), που σημαίνει όλοι οι υπεύθυνοι για τη χάραξη της πολιτικής υγείας θα πρέπει να τη διαμορφώνουν έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν ίση πρόσβαση στην παροχή φροντίδων υγείας, να έχουν ίσα δικαιώματα σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως του φύλου, της φυλής, του τόπου κατοικίας και της δυνατότητας πληρωμής. Στόχος είναι να μειωθούν οι ανισότητες που παρατηρούνται μεταξύ γεωγραφιών περιφερειών ή κοινωνικοοικονομικών ομάδων. Η ισότητα είναι οριζόντια και κάθετη. Η πρώτη υπάρχει όταν οι πόροι και οι υπηρεσίες κατανέμονται ισότητα και χρησιμοποιούνται οι υπηρεσίες υγείας για όλο τον πληθυσμό και να υπάρχει, έτσι, σύγκλιση στους δείκτες υγείας συνολικά από τον πληθυσμό. Η δεύτερη έχει να κάνει με την ανάγκη να αντιμετωπιστεί ο πληθυσμός σύμφωνα με τις ανάγκες του και να υπάρχει μια προοδευτική χρηματοδότηση που θα στηρίζεται στην οικονομική δυνατότητα που θα έχει ο κάθε πολίτης.
2. Αποτελεσματικότητα (Outcomes) που έχει να κάνει με τη σχέση ανάμεσα στους προκαθορισμένους στόχους του προγραμματισμού και του σχεδιασμού των στόχων που έχουν επιτευχθεί από τις υπηρεσίες υγείας που παρέχονται και έχει να κάνει με τα προληπτικά, διαγνωστικά, θεραπευτικά και οργανωτικά μέτρα. Η αποτίμησή της πολλές φορές γίνεται βάσει της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας και μετράται από δείκτες που μετρούν τα τελικά αποτελέσματα της υγείας (νοσηρότητα, θνησιμότητα).
3. Αποδοτικότητα (Efficiency) αποτελεί μια οικονομική έννοια και είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για να ελέγχονται και να κατανέμονται σωστά οι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι. Η αποδοτικότητα μεγιστοποιείται όταν μια δεδομένη ποσότητα προϊόντος παράγεται με το ελάχιστο δυνατό κόστος και στην καλύτερη ποιότητα που μπορεί να υπάρχει.
4.Ανταποκρισιμότητα (Responsiveness), που έχει να κάνει με το κατά πόσο το σύστημα υγείας ανταποκρίνεται στις θεμιτές προσδοκίες που έχουν οι πολίτες σε σχέση με όλες της μη ιατρικές πλευρές των συναλλαγών τους με αυτό (π.χ. εμπιστευτικότητα, δικαίωμα επιλογής κ.ά.) και έχει σχέση με την ποιότητα της περίθαλψης.
