Διατηρητέο μνημείο το πάρκο Θ. Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο (γράφει ο Χρ. Πιτερός)

«Όταν τα όνειρα λαμβάνουν εκδίκηση» – Εκάς οι βέβηλοι!

Στις 10 Δεκεμβρίου 2020, ημέρα Πέμπτη, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με τα δύο τμήματα σε πλήρη ολομέλεια, μετά από αίτημα της τοπιικής παράταξης «Ανάπλι Εμπρός» γνωμοδότησε ομόφωνα για τη διατήρηση του ιστορικού πάρκου του Θ. Κολοκοτρώνη ως διατηρητέου μνημείου…

…Ενός διατηρητέου χώρου όπου έχει στηθεί έφιππος ανδριάντας του Θ. Κολοκοτρώνη, απελευθερωτή ήρωα του 1821, ένα εμβληματικό μνημείο σύμβολο της Ελευθερίας του Νεώτερου Ελληνισμού, που καλπάζει θριαμβευτικά με το άλογό του, ποδοπατώντας τα τούρκικα λάβαρα. Το εμβληματικό αυτό μνημείο – σύμβολο του 1821, έργο του γλύπτη Λαζ. Σώχου τοποθετήθηκε, στις αρχές του 20ου αιώνα, σ’ ένα μοναδικό ιστορικό τόπο, έναν απαράμιλλο φυσικού κάλλους χώρο, κάτω από το Παλαμήδι και το ομώνυμο φρούριο, που διαμορφώθηκε από τον αρχιτέκτονα Δ. Πικιώνη.

Το ιστορικό αυτό πάρκο η πλειοψηφούσα Δημοτική Αρχή του Ναυπλίου υπό τον Δήμαρχο κ. Δ. Κωστούρο από το 2018 και εξής, και με αφορμή την ανάδειξή του, κατά τον εορτασμό της διακοσιοστής επετείου του 1821, επιχείρησε αποφασίζοντας τρεις φορές, το 2018, Μάρτιος 2020, Ιούνιος 2020, με τρία διαφορετικά σχέδια να διαλύσει το πάρκο αυθαίρετα, μη τηρώντας τις προβλεπόμενες νόμιμες διαδικασίες, και μετατρέποντάς το πότε σε πλατεία πολλαπλών χρήσεων, πότε επεκτείνοντας τα πεζοδρόμια εντός του πάρκου για τραπεζοκαθίσματα! πότε τοποθετώντας τσιμεντένιες κερκίδες και αναχώματα εκατέρωθεν, κακοποιώντας το σχέδιο του κορυφαίου αρχιτέκτονα Δ. Πικιώνη.

Και όλα αυτά χωρίς καμία συναίνεση, διάλογο, αγνοώντας τις λοιπές δημοτικές παρατάξεις και προσβάλλοντας το εθνικό αίσθημα και την ιστορική ευαισθησία του 99% των κατοίκων του Ναυπλίου. Άλλωστε και τα τρία σχέδια απορρίφθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου.

Αλλά η πόλη και τα πάρκα δεν ανήκουν σε κανένα δήμαρχο, «ιδιοκτήτη» και σε καμία άβουλη και πειθήνια δημοτική πλειοψηφία, αλλά στους πολίτες.

Η έντονη δυσφορία και αντίδραση της πλειοψηφίας των πολιτών και των δημοτικών  παρατάξεων, είχε ως αποτέλεσμα την υποβολή αιτήματος προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την κήρυξη του ιστορικού αυτού πάρκου ως διατηρητέου μνημείου και άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τη Δημοτική Αρχή, που αντιλήφθηκε ξαφνικά να «χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια της».

Κατά τη συζήτηση του θέματος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο που συνεδρίασε σε πλήρη ολομέλεια και τα δύο τμήματα στις 10-12-2020, στην οποία συμμετείχε και ο Δήμαρχος κ. Δ. Κωστούρος, τα μέλη του ΚΑΣ, αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι, γεωλόγοι, πολεοδόμοι, μηχανικοί, καθηγητές του Πολυτεχνείου, με ομόφωνη γνωμοδότηση «κατακεραύνωσαν» τον κ. Δήμαρχο, που παρακολουθούσε κάνοντάς του δριμύτατες παρατηρήσεις για την προτεινόμενη τσιμεντοποίηση του πάρκου και επισημαίνοντάς του ότι έπρεπε ήδη ο ίδιος να είχε κηρύξει ως διατηρητέο το ιστορικό πάρκο του Θ. Κολοκοτρώνη.

Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής ήταν η Δημοτική Αρχή να διασυρθεί στο ΚΑΣ, το ανώτερο γνωμοδοτικό συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού και να δυσφημισθεί για τις πρωτοφανείς αυτές ενέργειες, με αποτέλεσμα η ιστορική πόλη του Ναυπλίου, η ιστορική Πινακοθήκη του Νεώτερου Ελληνισμού κατά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ.κ. Προκόπη Παυλόπουλο, να λάβει εκδίκηση.

Μετά την ιστορική αυτή εξέλιξη για την αποτελεσματική προστασία του πάρκου και της πόλης του Ναυπλίου με την ομόφωνη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, ο κ. Δήμαρχος, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, πρότεινε και αυτός την κήρυξη του πάρκου ως διατηρητέο μνημείο. Αλλά την επομένη με την συνήθη τακτική, μια στο καρφί και μια στο πέταλο, αντί να ζητήσει δημόσια συγνώμη γι αυτό το ατόπημά του και να αναλάβει τις ευθύνες του, σαν να μην συνέβη τίποτε, δήλωσε στα Μέσα Επικοινωνίας στις 11 – 12- 2020, μεταξύ άλλων: «Η κήρυξη του πάρκου ως μνημείο δεν αλλάζει σε κάτι την πορεία του έργου ανακαίνισης και αναζωογόνησης του χώρου. Όσοι μιλούν για ήττες και καταστροφές, απλά συνεχίζουν να παραπληροφορούν τον κόσμο, ο οποίος ορθά επέλεξε να τους θέσει στο περιθώριο του «πληκτρολογίου» όπου και θα μείνουν».

Εν ολίγοις μετά από τις δηλώσεις του κ. Δημάρχου στο πρόσφατο παρελθόν «για ψεκασμένους» καθώς και όσοι φέρουν αντιρρήσεις ή ενεργούν αντίθετα από τις απόψεις του «θα απολογηθούν ενώπιον του Ναυπλιακού λαού» – ενώ ο κ. Δήμαρχος θεωρώντας πιθανόν ότι έχει το αλάθητο, αμειβόμενος από τους φορολογούμενους πολίτες, δεν απολογείται σε κανέναν, κατά το μεσαιωνικό «ελέω Θεού», παραπλανεί τους ψηφοφόρους του ότι στο πάρκο του Θ. Κολοκοτρώνη δεν θα αλλάξει τίποτε, θα κατασκευασθούν δηλαδή τσιμεντένιες κερκίδες, αναχώματα – μείωση του πράσινου, κακοποίηση του σχεδίου του πάρκου, τα οποία αφήνω στην κρίση των πολιτών και αναγνωστών.

Από την πλειοψηφούσα παράταξη της Δημοτικής Αρχής στις  23 – 6-2020, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το τρίτο κατά σειρά σχέδιο τροποποίησης – αλλοίωσης του ιστορικού πάρκου, που απορρίφθηκε από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου, ψήφησαν κατά πλειοψηφία οι ακόλουθοι Δημοτικοί Σύμβουλοι: Αυγουστόπουλος Σταύρος (Πρόεδρος), Ράλλη Πιτσάκη Μαρία, Καχριμάνης Γ., Λυκομήτρος Α., Δρούγκας Γ., Χρόνης Ν., Μπούνος Ι., Χελιώτης Κ., Ζαφείρης Α., Μπαρού Ρ., Λέντζος Π., Καρέλης Χ., Ρούτουλας Κ., Λεβεντογιάννης Ε. 

Θα περίμενε κανείς κάποιοι από τους έμπειρους συμβούλους της πλειοψηφίας και νομικούς να προστατέψουν έγκαιρα τον κ. Δήμαρχο, και να του υπενθυμίσουν ότι για αποφάσεις ιστορίας της πόλης, μνημεία κλπ απαιτείται διάλογος και συναίνεση των δημοτικών παρατάξεων και των πολιτών και αυστηρή τήρηση του νομικού πλαισίου. Διότι η ιστορική αυτή πόλη προστατεύεται από την Πολιτεία και αποτελείται από το σύνολο των πολιτών.

Στο σχετικό άρθρο μας, 12-3-2020, στην εφημ. «Αναγνώστης» «Νέα μελέτη ανάπλασης του πάρκου και …παρωδίες», μεταξύ των άλλων είχαμε έγκαιρα προειδοποιήσει και επισημάνει:

«Εάν ο κ. Δήμαρχος θέλει να συνδέσει το όνομά του για δεύτερη φορά με την κακοποίηση του πάρκου με τσιμεντένιες κερκίδες κ.λ.π., που θα τον ακολουθεί σε όλο του τον βίο, φέρει ακέραια την ευθύνη. Αλλά αυτό δεν θα περάσει εύκολα, οι πολίτες θα αναλάβουν τις ευθύνες τους και θα προστατέψουν το πάρκο».

Για όσα ανέφερα παραπάνω θέλω να ξεκαθαρίσω ότι προσωπικά δεν έχω τίποτα, ούτε με τον κ. Δήμαρχο ούτε με τους συμβούλους της πλειοψηφίας. Εστίασα σε συγκεκριμένες ενέργειες που έχουν άμεση σχέση με την ιστορία της πόλης και την κακοποίηση μνημείων, για τα οποία πολλές φορές ως πολίτης και πρώην δημόσιος λειτουργός έχω κάνει πολλές προτάσεις προς τη Δημοτική Αρχή, που αποσκοπούν στην προστασία και την ανάδειξη των μνημείων της πόλης.

Επειδή σε λίγες ημέρες μπαίνουμε στο επετειακό έτος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, κάνω έκκληση στον κ. Δήμαρχο και την Δημοτική Αρχή να γίνει ένας διάλογος ανοιχτός, να υποβληθούν προτάσεις για ανάδειξη μνημείων της ιστορικής αυτής πόλης και πρώτης Πρωτεύουσας της πατρίδας μας, όπως έχει γίνει και σε άλλες πόλεις π.χ. στην Τρίπολη, την Καλαμάτα και να γίνει ένας προγραμματισμός για τη σταδιακή ανάδειξη σημαντικών μνημείων της πόλης, τα οποία θα υλοποιηθούν βάσει προγραμματισμού τα προσεχή έτη, όπως όλοι έχουμε υποχρέωση και καθήκον σε συνεργασία με την Περιφέρεια και την Πολιτεία.

Όπως έπραξε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο δραστήριος Δήμαρχος της πόλης αείμνηστος Κων/νος Κόκκινος, που διαμόρφωσε με πλήθος έργων το ιστορικό πρόσωπο της πόλης. Εκτός από τις εκδηλώσεις, τα έργα και η ανάδειξη των μνημείων είναι που θα μείνουν ως παρακαταθήκη για το μέλλον και τις επόμενες γενεές.

Όλοι μας οφείλουμε να αγαπήσουμε πρώτα την πόλη, χωρίς ανταλλάγματα και ο δρόμος θα ανοίξει διάπλατα για την Ιστορία, που διαμορφώνει την εθνική μας συνείδηση και την ταυτότητά μας, μέσα από το δημόσιο διάλογο και τη συνεργασία. Σε αντίθετη περίπτωση οι πολίτες θα αναλάβουν τις ευθύνες τους και θα υποβάλουν μόνοι τους προς την Πολιτεία συγκεκριμένες προτάσεις για την προστασία και ανάδειξη μοναδικών μνημείων της ιστορικής αυτής πόλης, σύμβολο της πατρίδας, όπως έχουν υποχρέωση και καθήκον, μετά από δημόσιο ανοιχτό διάλογο. Η πόλη ανήκει στους πολίτες. Και το οφείλουμε στους ήρωες του 1821 που θυσιάστηκαν για το πολυπόθητο αγαθό της Ελευθερίας. Η ζωντανή ιστορική μνήμη του Θ. Κολοκοτρώνη, ο ανδριάντας  του στο πάρκο με το σπινθηροβόλο βλέμμα και η σκιά του, ακοίμητοι φρουροί της Ελευθερίας, θα «κατατρέχουν» όσους διανοηθούν να βεβηλώσουν την ηρωική μορφή του.

*Ο Χρήστος Πιτερός είναι αρχαιολόγος, πρώην αναπληρωτής διευθυντής της Δ΄ ΕΠΚΑ Αρχαιοτήτων, Τμηματάρχης χώρων, Πτυχιούχος Κλασσικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ και Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης ΑΠΘ.