Τα οικονομικά του παππού (γράφει ο Γιάννης Καρβέλας)

Εικόνα: Mr Micawber, ένας από τους πιο συμπαθείς και αθεράπευτα αισιόδοξους χρεοκοπημένους  χαρακτήρες της Παγκόσμιας  Λογοτεχνίας (από την αφίσα της ταινίας “David Copperfield” του 1935).

Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν παρελάσει από την οθόνη της τηλεόρασης τουλάχιστον εκατό οικονομολόγοι, Έλληνες και ξένοι.

Όλοι μιλούν για spreads, ανάπτυξη, ύφεση, βιώσιμο χρέος και τόσα άλλα καταθλιπτικά πράγματα. Και ενώ θεωρητικολογούν και διαφωνούν μεταξύ τους για μία ή δύο ώρες σε κάθε τηλεοπτική συνέντευξη, παραδόξως καταλήγουν σε ένα κοινό συμπέρασμα, το οποίο διατυπώνουν ως εξής: “Τι τα θέλετε, πρέπει να μάθουμε να μην ξοδεύουμε περισσότερα από όσα κερδίζουμε.

Μα, αγαπητοί μου κύριοι καθηγητές, ήταν ανάγκη να σπαταλήσετε τόσο πολύτιμο χρόνο προκειμένου να φτάσετε σ’ αυτό το συμπέρασμα; Γιατί δε μας το λέγατε ευθύς εξαρχής ώστε να κλείσουμε την τηλεόραση και να γλυτώσουμε και λίγη ηλεκτρική ενέργεια;

Αυτό, κύριοι καθηγητές το γνώριζε και ο παππούς του χωριού που δεν είχε τελειώσει ούτε το Δημοτικό σχολείο. Τι έπραττε λοιπόν ο παππούς και τι συμβούλευε τα παιδιά του και τα εγγόνια του; Τα δίδασκε τους προαιώνιους κανόνες των οικονομικών: “παιδιά μου, μη χαλάτε περισσότερα χρήματα από εκείνα που βγάζετε με τον ιδρώτα του μετώπου σας. Από αυτά βάλτε ένα ποσό στην άκρη για μια κακή ώρα. Σαν άνθρωποι ίσως κάποτε αναγκαστείτε να δανειστείτε λεφτά από το συνάνθρωπό σας. Όμως αυτό θα το κάνετε μόνον όταν γνωρίζετε ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ξεπληρώσετε το δάνειό σας. Αλλά και ο δανειστής σας πρέπει να σας δανείσει όταν ξέρει ότι κατά πάσα πιθανότητα θα πάρει τα λεφτά του πίσω”.

Τούτο το οικονομικό σύστημα βγήκε μέσα από την εμπειρία της ζωής και το εφάρμοζε μέχρι τη δεκαετία του 1960 και ο πιο απλός πολίτης του Δυτικού κόσμου. Το είπε ο γεωργός-ποιητής Ησίοδος τον 7^ο προχριστιανικό αιώνα, συμβουλεύοντας τον αμέριμνο και σπάταλο αδερφό του, Πέρση, στο ποίημα του ” Έργα και Ημέραι” (στ. 383-617).

Το ίδιο δίδαγμα εξέφρασε ο Κάρολος Ντίκενς με θαυμάσιο και σύντομο τρόπο. Στο μυθιστόρημα του “David Copperfield” βάζει το φυλακισμένο από πολλά χρέη Mr Micawber (έναν πρώιμο τύπο του Ζορμπά) να νουθετεί τους άλλους φυλακισμένους: “φίλοι  μου ακούστε αυτή τη σοφή συμβουλή: Έσοδα 20 λίρες, έξοδα 19 λίρες, αποτέλεσμα ευτυχία. Έσοδα 20 λίρες, έξοδα 21 λίρες, αποτέλεσμα δυστυχία.’’

Με αυτές τις λίγες αλλά ουσιώδεις οικονομικές γνώσεις οι παππούδες μας έχτισαν την Ελλάδα. Δημιούργησαν δυνατές και νοικοκυρεμένες οικογένειες, μεγάλωσαν τα παιδιά τους, έφτιαξαν δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές, δημόσια κτίρια, γέφυρες, σχολεία και τόσα άλλα που χρησιμοποιούμε ακόμα σήμερα.

Με αυτούς τους παππούδες και τα πενιχρά τους αλλά θεμελιώδη οικονομικά τους η Ελλάδα και ο υπόλοιπος Δυτικός κόσμος είδαν μεγάλη πρόοδο και προκοπή. Είχαν την πολυπόθητη αυτάρκεια σε τροφή, ρουχισμό και ενέργεια, ενώ με τα σημερινά μας οικονομικά ακροβατικά, τα πυροτεχνήματα και τις ταχυδακτυλουργίες κινδυνεύουμε να αφανιστούμε από προσώπου γης.

Γιάννης Καρβέλας
Άργος