Το μέλλον της τέχνης εξαρτάται από την προσωπική ευτυχία. Η ευτυχία, στο πεδίο της τέχνης, σημαίνει εργασία: την ικανότητα να δημιουργείς κάτι κοντινό στην επιθυμία σου.
Δανείζομαι τη φράση αυτή από ένα μεγάλο κριτικό της Τέχνης, τον Χέρμπερντ Ριντ (Herbert Edward Read), για να μιλήσω γι’ αυτή την πρώτη δημόσια υπαίθρια έκθεση μοντέρνας τέχνης στο Ναύπλιο με τίτλο «Ούτε που μας δόθηκε μια εξήγηση για το άρωμα των λουλουδιών….). Η έκθεση δανείζεται κι αυτή τον τίτλο της από την ποιητική συλλογή του Νίκου Καρούζου «Διάλογοι» (1956) ανατρέχοντας ακριβώς στην έννοια της προσωπικής ευτυχίας του Ριντ ως πηγή δημιουργίας στην Τέχνη και τιμώντας ταυτόχρονα τον ποιητή που φιλοξενεί στοχαστικά την έκθεση μπροστά από το σπίτι του! Στο σπίτι του ποιητή εξάλλου τοποθετήθηκε ένα από τα έργα με τίτλο «The Code» του Ventseslav Iotoff, έργο που αναζητά μια φιλόξενη τάση στο εσωτερικό του ανθρώπου για την πραγματική γνώση σε αντίθεση με τον καταιγισμό πληροφοριών που δέχεται καθημερινά, οι περισσότερες των οποίων του είναι άχρηστες.
Επικεντρωμένη σε ένα περιβάλλον που κακοποιούμε βάναυσα παρά την βιωματική και απόλυτα ζωτική διασύνδεση των ανθρώπινων κοινοτήτων μας μαζί του, η έκθεση φιλοδοξεί να παρουσιάσει πλευρές (θραύσματα) της σχέσης αυτής, να δημιουργήσει ερωτήματα στον επισκέπτη και να αφυπνίσει συνειδήσεις για όσα επηρεάζουν αρνητικά τη σχέση μας μαζί του. Τέτοια ερωτήματα θέτει η επιμελήτρια της έκθεσης Φαίη Τζανετουλάκου (ιστορικός της Τέχνης και μέλος του προεδρείου του AICA Hellas – ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης). Στο συνοδευτικό κείμενό της, που περιλαμβάνεται σ’ένα καλαίσθητο και εύχρηστο πρόγραμμα για την έκθεση,γράφει: «Πως έχουμε εγκλωβιστεί μέσα στις ασφυκτικές δομές μιας κοινωνίας που καταναλώνει περισσότερη ύλη απ’ ότι σκέψη; Πως μπορούμε να διαρρήξουμε τα στεγανά μιας συμ-βίωσης σε ένα αντι-βιωτικό περιβάλλον; Πως η Τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως ο μεγάλος Συν – και Υπο- κινητής, ανοίγοντας παράθυρα σε έναν κόσμο όπου θα υπάρχει χρόνος να εξηγηθούν ποιοτικά και να βιωθούν ουσιαστικά τα μυστήρια και τα θαύματα της ζωής;»
Όλα τα έργα, αντλούν ιδέες και αναδεικνύουν πλευρές του αστικού χώρου και της ζωής αντιπαραβάλλοντας την επιμονή ενός φυσικού περιβάλλοντος να δηλώνει πάντα την παρουσία του και να ανατρέπει την επιχειρούμενη πρωτοκαθεδρία του ανθρώπου σε μια σχέση συνειδητά ανταγωνιστική. Από τα παιχνιδίσματα του φωτός με το «Ηλιοστάσιο» της Μάγδα Μάρα, στη «μιαρότητα» της κατσαρίδας του FrancescoMoretti, οι δημιουργοί που συμμετέχουν εκθέτουν προβληματισμούς και δημιουργούν βήματα διαλόγων με κυρίαρχο εκείνον μιας τέχνης που μπορεί «να κατανοεί και να ερμηνεύει τις επιλογές του ανθρώπου που αφορούν τη δόμηση του κοινωνικού του χώρου αλλά και τα αδιέξοδα που δημιουργούνται όταν αυτές οι επιλογές είναι επιβεβλημένες από τις σύγχρονες συνθήκες μαζικοποίησης σε αντιδιαστολή με τη βαθιά, αρχέγονη ανάγκη του για αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον».
Μια καλή περιήγηση στην Έκθεση είναι εκείνη που συνδυάζει την επαφή με τον καλλιτέχνη. Είναι μάλλον ο καλύτερος τρόπος για να μπορέσει, ακόμη και ο επισκέπτης που δεν είναι συνηθισμένος σε σύγχρονες μορφές τέχνης, να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης και τη διαδικασία που ακολούθησε ένας καλλιτέχνης για να συλλάβει την ιδέα και να υλοποιήσει το έργο του. Η γνωριμία μαζί του αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για μια ευρύτερη γνωριμία με το έργο του καλλιτέχνη και με τη συνολική οπτική που προτείνει η έκθεση. Δεν είναι νομίζω τυχαίο πως στο μέσο της έκθεσης τοποθετήθηκαν τα έργα του Θανάση Καλαντζή που παρουσιάζουν την καταφυγή στην αγνότητα της μητρικής αγάπης και του παιχνιδιού, για έναν κόσμο που καταναλώνει αυτάρεσκα και εγωιστικά διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις αυτοκαταστροφής του.
Διοργανωτές της έκθεσης αυτής ο Δήμος Ναυπλιέων και ο Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ. σε συνεργασία με την Europe Direct Δ. Ναυπλιέων. Η έκθεση συνδυασμένη με μια σειρά άλλων εκδηλώσεων πολιτισμού (Φεστιβάλ Ναυπλίου, έκθεση βιβλίου, έκθεση εικαστικών στην πλατεία Δημαρχείου) ανανεώνει την ταυτότητα της πόλης ως πολιτισμικό προορισμό με διάφορα πρόσωπα, προσανατολισμούς και διαστάσεις, χωρίς να φοβάται τους πειραματισμούς, προσφέροντας φιλόξενο χώρο στην καλλιτεχνική έκφραση. Ίσως η έκθεση αυτή αρχικά να ξενίζει με την ένταση της ανάδειξης της προβληματικής και ανισόρροπης σχέσης ανάμεσα στην κοινότητα των ανθρώπων και το περιβάλλον της. Στα απόκρυφα της Τέχνης όμως καταγράφεται κυρίαρχη η τάση της αναζήτησης μιας νέας ισορροπίας και αρμονικής διαβίωσης. Εξάλλου, για να συνεχίσω κάπως τον τίτλο της έκθεσης, στην ίδια θέση καταλήγει και ο ποιητής:
Δεν έχει η απαλή ψυχή βραχώδη πάθη
και πάντα λέει το τραγούδι της υπομονής.
Ω θα γυρίσουμε στην ομορφιά
μία μέρα…
Ναι! Θα γυρίσουμε στην ομορφιά μια μέρα χάρη στην αέναη ανθοφορία που «συμβαίνει ακόμα και στα πιο αφιλόξενα μέρη και στις πιο παράδοξες συνθήκες» (Γιούλα & Όλγα Παπαδοπούλου, Blossom, video).
