Ένας Αργείτης, από τους πρώτους επαγγελματίες φωτογράφους στον κόσμο

του Γιώργου Νικολόπουλου

Ένας από τους πρώτους φωτογράφους στη Σκωτία και παγκοσμίως, μόλις άρχισε να γίνεται επάγγελμα η νέα τέχνη στα μέσα του 19ου αιώνα, ήταν Αργείτης. Το όνομά του ήταν Σωτήρης Γεωργιάδης και όπως γράφει η επιτύμβια πλάκα στο κοιμητήριο του Calton New Burial Ground του Εδιμβούργου, γεννήθηκε το 1810 στο (τουρκοκρατούμενο τότε) Άργος.

Στα λιγοστά στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί για τη ζωή του, δεν αναφέρεται πότε έφυγε για το εξωτερικό. Όπως φαίνεται, έμαθε την τέχνη της φωτογραφίας στο Παρίσι, ενδεχομένως από τον ίδιο τον Λουί Νταγκέρ, έναν από τους εφευρέτες της φωτογραφικής μηχανής για εμπορική χρήση.

Ο Γεωργιάδης ασχολήθηκε (επαγγελματικά τουλάχιστον) με την αποτύπωση πορτρέτων, ωστόσο δεν υπάρχει σήμερα σωζόμενη φωτογραφία που να αποδίδεται σε αυτόν. Ίσως το μοναδικό πορτρέτο που διασώζεται να είναι το δικό του το οποίο ανακαλύφθηκε από το φωτογράφο του Εδιμβούργου Τόμας Ντάγκλας.

Ο Γεωργιάδης άνοιξε το πρώτο του φωτογραφικό στούντιο στο Εδιμβούργο λίγο πριν από το 1850 και τα επόμενα χρόνια εμφανίζεται το όνομά του σε διαφημιστικούς εμπορικούς οδηγούς μέχρι το 1862, με στούντιο σε διάφορες διευθύνσεις. Περιγράφεται κάποιες φορές ως «φωτογράφος», άλλες ως «καλλιτέχνης» και άλλες και με τις δύο ιδιότητες. Εργαζόταν μέχρι το 1876, οπότε χάνονται τα επαγγελματικά του ίχνη. Ήταν ενεργό μέλος της Φωτογραφικής Εταιρείας του Εδιμβούργου.

Η ύπαρξη του Σωτήρη Γεωργιάδη πιθανόν να ήταν εντελώς άγνωστη στην Ελλάδα αν δεν τον ανέφερε στα απομνημονεύματά του ο Αλέξανδρος Ραγκαβής. Περιγράφει ένα περιστατικό που συνέβη κατά την επίσκεψή του στο Εδιμβούργο στις 3 Αυγούστου 1850:

«…ὑπέρ τήν εἲσοδον οἰκίας τίνος, εἶδον τήν ἐπιγραφήν: Photographic Studios of Sotires Georgiades. Οὐδ’ ἐπί στιγμήν διστάσας, ἀνέβην εὐθύς καί εὖρον τῷ ὂντι τεχνίτην Ἑλληνα, ὃστις ὃμως οὒδέν ἓτερον εἶχε τό κινοῦν τό ἐνδιαφέρον, εἰ μή αὐτό τοῦτο ὂτι ἦτο Ἑλλην».

Ο Γεωργιάδης παντρεύτηκε την Elizabeth Davidson. Όχι μόνο κοινωνικοποιήθηκε γρήγορα στην τοπική κοινωνία αλλά ήταν μέλος και της τεκτονικής Κελτικής Στοάς του Εδιμβούργου στην οποία έφερε τον βαθμό του Διδασκάλου. «Ο αδελφός Σωτήρης ξεκίνησε στην Κελτική Στοά στις 11 Μαρτίου 1850» αναφέρει η ιστοσελίδα www.thecelticlodge.org. Επίσης, σημειώνει ότι «Ο αδελφός Σωτήρης Γεωργιάδης αποτελούσε σημαντική προσωπικότητα στην ιστορία της φωτογραφίας στην Ελλάδα». Αυτό πιθανότατα δεν ισχύει. Ο Γεωργιάδης ενδεχομένως να ήταν ο πρώτος Έλληνας φωτογράφος αλλά δεν δραστηριοποιήθηκε στην πατρίδα του.

Στο κοιμητήριο του Calton New Burial Ground του Εδιμβούργου διασώζεται ο κοινός τάφος με τη σύζυγο και τον πεθερό του. Η επιτύμβια επιγραφή αναφέρει πως γεννήθηκε στο Άργος, στην Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου 1810 και πέθανε στο Πορτομπέλο του Εδιμβούργου στις 14 Μαϊου 1890. Με ελληνική γραφή αναγράφει τη ρήση από την Αποκάλυψη: «Μακάριοι οι νεκροί (οι) εν Κυρίω αποθνήσκοντες».