Ο Ερασίνος είναι ο μοναδικός ποταμός της Αργολίδας με συνεχή ροή σε ορισμένα τμήματα. Πηγάζει από τις καρστικές πηγές Κεφαλαρίου, διασχίζει τη βαλτώδη περιοχή της Ν. Κίου αποστραγγίζοντας το έλος Ρουμάνι και εκβάλει στον Αργολικό κόλπο, δυτικά της Νέας Κίου.
Οι πηγές του τροφοδοτούνται με νερά του καρστικού συστήματος Σκοτεινής – Αλέας, όπως και από άλλες πηγές του Αργολικού κόλπου π.χ. Λέρνης, Κρόης και Κιβερίου. Τροφοδοτούνται επίσης και από τα οροπέδια Στυφαλίας, Τριπόλεως, μέσω καταβοθρών.
Ο ποταμός έχει σχετικά πλούσιαυδρόβια βλάστησημε κύρια 16 υδροχαρή φυτά και σημαντικό αριθμό υδροφύτων και ελοφύτων (Fοntiαl Ιishypnoides, Ranuunculus trichophyllus, Potamogeton berchtoldii, Nasturdium officinale, Apiumnodi florum, Alisma lanceolatum,plantago-aquatica) και με κύρια είδη Ιχθυοπανίδας
-Pseudophoxinusstymphalicus
-Gambusiaaffinis(εισαχθέν) (Πηγές: ΥΕΒΑργολίδας, Koumpli-Sovantzi et al. 1997).
Το έλος Ρουμάνι είναι ένα παράκτιο έλος εκτάσεως περίπου 7.5 km2 με υδροφυτική, αλοφυτική και παρυδάτια βλάστηση, καθώς και βλάστηση καλαμώνων. Σε πολλά σημεία, η επιφάνεια του έλους βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολλά «μάτια» ανάβλυσης νερού, που παροχετεύουν το νερό στη θάλασσα και στον ποταμό Ερασίνο με κύρια είδη ιχθυοπανίδας το”Pseudophoxinus stymphalicus & το Gambusia affιnis (εισαχθέν) και με σημαντικό αριθμό υδρόβιων, παρυδάτιων και θαλάσσιων ειδών πουλιών.
Οι σημαντικές άμεσες ή έμμεσες επεμβάσεις όπως αλλοιώσεις στην λεκάνη απορροής του ποταμούπου «χρησιμοποιείται» ως χώρος απόθεσης στερεών και υγρών αποβλήτων, απόρριψης σκουπιδιών και μπάζων, ακόμα και μέσα στην ίδια την κοίτη του ποταμού -που με τη σειρά τους δημιουργούν μεγάλες επιφάνειες και έχουν σαν επακόλουθο την αύξηση του όγκου των απορροών και την αύξηση των πιθανοτήτων για εμφάνιση πλημμύρας- και η ρύπανση έχει οδηγήσει σε απώλεια ή και υποβάθμιση του οικοσυστήματος και του υδρολογικού κύκλου του νερού.
Θα πρέπει να τονισθεί ότιο Ερασίνος είναι ο μόνος ποταμός της Αργολίδας που βρίσκεται μεταξύ μεγάλων αστικών κέντρων και που ανεξάρτητα από τα υδραυλικά χαρακτηριστικά του έχει σημαντική μορφολογική, οικολογική, ιστορική, αντιπλημμυρική και αισθητική αξία. Είναι λοιπόν ένα φυσικό στοιχείο που στις παρόχθιες ζώνες του δημιουργεί βιοτόπους με πληθώρα ειδών χλωρίδας και πανίδας προσφέροντας:
• Περιβαλλοντικά οφέλη αφού αποτελεί μέρος του κύκλου του νερού των πόλεων, χώρο πράσινου, συμβάλλει στις φυσικές διεργασίες όπως η φωτοσύνθεση, η εδαφογέννηση κ.α., που διαμορφώνουν την καθαρότητα του αέρα, βελτιώνουν το μικροκλίμα, τον αερισμό, και συμβάλλει στην ισορροπία του υδρολογικού κύκλου (επαναφόρτιση υπόγειων υδάτων, βελτίωση της ποιότητας του νερού κλπ).
• Κοινωνικά οφέλη, προκαλώντας συναισθήματα ηρεμίας στους ανθρώπους, συμβάλλοντας στον περιορισμό της ηχορύπανσης, που αποτελεί έντονο φαινόμενο στις αστικές περιοχές, καιστην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, αποτελώντας χώρο αναψυχής αλλά και ενεργού συμμετοχής των κατοίκων σε εθελοντικές δραστηριότητες όπως δράσεις καθαρισμού και φύλαξη των περιοχών.
• Πολιτιστικές υπηρεσίες: Είναι γνωστό ότι τα ύδατα των ποταμών συνδέονται στενά με την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού, και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν βαθιά θρησκευτική σημασία συμβαλλόντας στην διατήρηση της λαϊκής παράδοσης της ιστορικής μνήμης αλλά και στην αισθητική του τοπίου και την αναψυχή.
• Εκπαίδευση: Προσφέρει ευκαιρίες επίσημης ή άτυπης εκπαίδευσης, έρευνας και μελέτης των οικοσυστημάτων και των αξιών τους,
Τα πλεονεκτήματα λοιπόν από την παρουσία ποταμών ιδιαίτερα κοντά σε αστικές περιοχές,αφορούν στο περιβάλλον,στην κοινωνία,στον πολιτισμό αλλά και την οικονομία μιας περιοχής και θα πρέπει να λαμβανονται υπόψιν και στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό.
Ο ορατός κίνδυνος ανεπάρκειας αυτού ως φυσικού αγαθού έχει «επιβάλει» κατά κάποιο τρόπο αλλαγή προσέγγισης: από την εκμετάλλευση στη διαχείριση του νερού.
Σύμφωνα με την η Κοινοτική οδηγία 2000/60/ΕΚ η διαχείριση των υδατικών πόρων δεν καθορίζεται πλέον αλλά αυτή καθορίζει τις κοινωνικές δραστηριότητες και τις αναπτυξιακές παρεμβάσεις, αφού η αειφορία του υδάτινου πόρου δεν είναι πια δεδομένη, λαμβάνοντας υπόψιν και την γενικότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση και την επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Η εν λόγω οδηγία ενσωματώθηκε στο Εθνικό μας Δίκαιο με τον ν. 3199/2003 «Προστασία και διαχείριση των υδάτων – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της23ης Οκτωβρίου 2000» (Α’ 280), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Βάσει αυτής καθορίσθηκαν και Σχέδια Διαχείρισης ανά υδατικό Διαμέρισμα της Χώρας, καθώς και Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών. Για το υδατικό διαμέρισμα Ανατολικής Πελοποννήσου έχει εκδοθεί η Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓρΕΓΥ /41364/324 Έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ανατολικής Πελοποννήσου (EL03) και της αντίστοιχης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, με βάση την οδηγία 2007/60/ΕΚ.
Η εφαρμογή των παραπάνω σχεδίωναποσκοπεί στην προώθηση μακροπρόθεσμης προστασίας με μέτρα, που αφενός θα εμποδίζουν την υποβάθμιση των υδάτινων οικοσυστημάτων και των ρυθμιστικών τους λειτουργιών στον κύκλο του νερού και αφετέρου θα αποκαταστήσουν εκείνα που έχουν ήδη υποβαθμιστεί.
Για την λεκάνη λοιπόν απορροής του Ερασίνου που συγκεντρώνει στοιχεία μοναδικά και λόγω της θέσης και λόγω της οικολογικής σπουδαιότητας και της θεσμοθετημένης Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), ίσως ο ορισμός της περιοχής ως περιφερειακού πάρκου να είναι η ιδανική λύση.
Ο NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3937/ 31 Μαρτίου 2011«Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις»ορίζει τα Περιφερειακά πάρκα (Regional parks) ως περιοχές που είτε λόγω της θέσης τους είτε λόγω της οικολογικής σπουδαιότητάς τους θεωρούνται σημαντικές σε περιφερειακό επίπεδο. Ειδικά για τις περιαστικές φυσικές περιοχές που χαρακτηρίζονται ως περιφερειακά πάρκα, ως κύρια προστατευτέα αξία ορίζεται η διατήρηση του οικοσυστήματος σε ικανοποιητική κατάσταση, ώστε να παρέχει οικολογικές υπηρεσίες, όπως η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η ρύθμιση του κλίματος και του κύκλου νερού και η παροχή δυνατοτήτων αναψυχής στους κατοίκους των αστικών κέντρων.
Ας τολμήσουν λοιπόν Περιφέρεια και Δήμοι και σε προγράμματα ήπιας και βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος των κατοίκων και όχι μόνο σε φιλόδοξα ή αποσπασματικά σχέδια με αβέβαια αποτελέσματα.
Μαρία Βασιλείου, Βιολόγος – Ωκεανογράφος Msc
