Ο φιλέλληνας Αύγουστος Ιλαρίων Τουρέ, «η αψίδα Τουρέ» στην εκκλησία Μεταμόρφωση του Σωτήρος (Φραγκοκκλησιά) στο Ναύπλιο και το περίφημο υπογένειό του
Ο Αύγουστος Ιλαρίων Τουρέ (Auguste Hilarion Touret) γεννήθηκε στην πόλη Sarreguemines (Σαρκγνεμίν) της Γαλλίας το 1797 και πέθανε στον Πειραιά, επιστρέφοντας από την πατρίδα του στις 28 Αυγούστου 1857. Υπηρετούσε στην Γαλλία τον βαθμό του Αξιωματικού των Ουσάρων,όταν το έτος 1825 μαζί με άλλους εθελοντές, κατέβηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα.
Ο Ελβετός φιλέλληνας Ερρίκος Φορνέζης, ο οποίος έφερε τον τίτλο του υπασπιστή του επιτελείου των Φιλελλήνων, στον κατάλογο των φιλελλήνων που δημοσίευσε αναφέρει τα παρακάτω για τον Τουρέτ, με βάση και στοιχεία, που ο ίδιος ο Τουρέ έδωσε στον συντάκτη: «Touret Ιλαρίων εκ Sarreguemines, πέθανε αιφνιδίως την 28η Αυγούστου 1857. Τα τελευταία έτη της Αυτοκρατορίας ήταν τα πρώτα του στρατιωτικού του βίου. Το 1825 παράτησε τον βαθμό του αξιωματικού των ουσάρων, για να ακολουθήσει τους άλλους εθελοντές στην Ελλάδα.. Ο Φαβιέρος τον τοποθέτησε στο τακτικό ιππικό, και διεκρίθηκε στο Φάληρο και σε άλλες εκστρατείες […]. Ήταν ακούραστος στην υπηρεσίααυστηρός αλλά δίκαιος. [..]Άριστος σύντροφος, γεμάτος ευγενεία και απαράμιλλη φιλοφροσύνη, τον τιμούσαν και τον αγαπούσαν όλοι. Πέθανε τη στιγμή που το ατμόπλοιο αγκυροβολούσε στον Πειραιά . Ήταν φρούραρχος Αθηνών και έφερε το παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής, του Αγίου Φερδινάνδου της Ισπανίας, του Σωτήρος και το μετάλλο του Ελληνικού Αγώνα».
Ο Maxim Du Camp (Γάλλος Συγγραφέας και Φωτογράφος), που μαζί μετο Gustave Flaubert (Γάλλος μυθηστοριογράφος, συγγραφέας της Μαντάμ Μποβαρύ) επισκέφτηκαν την Αθήνα αρχές Δεκεμβρίου 1850, γράφει στις αναμνήσεις του από αυτό το ταξίδι, για τον πρώτο άνθρωπο που γνώρισαν στην Αθήνα, τονΑύγουστο Ιλαρίωνα Τουρέ.
«Είχαμε ήδη εγκατασταθεί μόλις μια ώρα στο Ξενοδοχείο της Αγγλίας, όταν ένας από τους υπηρέτες του ξενοδοχείου μας ανήγγειλε: Ο κ. συνταγματάρχης Τουρέ!
Το άτομο που μπήκε στο δωμάτιο μας έφερε στολή ανοικτού κυανού χρώματος, άριστα προσαρμοσμένη στο σώμα του, τέσσερα παράσημα στο αριστερό μέρος του στήθους τρίκωχο πηλίκιο με λοφίο από άσπρα φτερά, παχύ μουστάκι και υπογένειο, κατάλευκα και τα δύο. Είχε μπροστά το στήθος, τους ώμους τραβηγμένους πίσω, τις φτέρνες σφιχτάενωμένες, το κεφάλι γυρισμένο κατά τα τρία τέταρτα, με λίγα λόγια ο κ. Τουρέτ, παρά την ηλικία του, είχε στηθεί σε άψογη στρατιωτική στάση. Ο χαιρετισμός του ήταν φιλόφρονας και πολεμικός.
«- Καλώς ήλθατε. Είμαι ο συνταγματάρχης Τουρέ, παλαιός φιλέλληνας, φρούραρχος Αθηνών, πάντα στις διαταγές σας, κύριοι. Γνώρισα τον Φαβιέρο, ο οποίος δεν ήταν πάντοτεάνθρωπος πράου χαρακτήρα. Ανέλαβα υπηρεσία στην Ελλάδα, αλλά δεν έπαυσα από του να είμαι Γάλλος και στο γένος και στην ψυχή. Έχω στην κατοικία μου τις εικόνες τουαυτοκράτορα, του βασιλιά Λουδοβίκου Φιλίππου και άλλων σημαντικών συμπατριωτών μας. Θα σας τις δείξω, εάν μου κάνετε την τιμή να με επισκεφθείτε στην οικία μου, το πτωχικό σπίτι ενός στρατιώτη….
Εδώ θα σας δεχθούν με όλην την οφειλόμενη φιλοφροσύνη. Η Ελλάς είναι χώρα,η οποία θα ελκύσει το ενδιαφέρον σας. Ο βασιλιάς Όθωνας απουσιάζει. Η βασίλισσα Αμαλία είναι αξιαγάπητη. Ταπεινότατος δούλος σας!»
Και συνεχίζει ο Du Camp: «Ποιος Γάλλος που ταξίδευσε στην Ελλάδα στη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα δεν θυμάται τον αξιαγἀπητο εκείνο άνδρα,λίγο ελαφρόμυαλο, αλλά και τόσο καλοκάγαθο, τον άνδρα που έσπευδε να προϋπαντήσει κάθε Γάλλο που έφτανε στην Αθήνα, έτοιμος να βοηθήσει σε κάθε δυσχέρεια, έτοιμος να επιλύσει κάθε πρόβλημα.Ήταν ο τύπος του πλάνητα πολεμιστή, του περιορισμένου στη διάνοια, αλλά έντιμου και ειλικρινή, δοκιμασμένου πολλές φορές για την ανδρεία του. Πάντα έτοιμος να βοηθήσει τους Γάλλους, πάντα πρόθυμος να βοηθήσει αυτόν που θα ζητήσει την βοήθειά του.
Ο Ιλαρίων Τουρέ κατέβαλε πολλές προσπάθειες να διαφυλάξει τη μνήμη των Φιλελλήνων που αγωνίστηκαν υπέρ της Ανεξαρτησίας.
Όταν ο Όθωνας παραχώρησε στην κοινότητα των Καθολικών του Ναυπλίου, το 1839, το «τέμενος Ιτς Καλέ», για να το μετατρέψουν σε εκκλησία- Μεταμόρφωση του Σωτήρος -για τις εκκλησιαστικές ανάγκες των τριακοσίων περίπου Ελλήνων και ξένων Καθολικών κυρίως των Βαυαρών στρατιωτών που ανήκαν στην ακολουθία του βασιλιά– ο Τουρέ με έξοδα του κατασκεύασε μια λιτή ξύλινη αψίδα που κοσμεί την εσωτερική πλευρά της εισόδου του ναού και χρονολογείται το 1841.
Η αψίδα, που έμεινε γνωστή ως «αψίδα Τουρέ», είναι από ξύλο πεύκου και έχει σχήμα πρόσοψης αρχαίου ελληνικού ναού. Στους κίονες έχουν αναγραφεί, με λευκό χρώμα, ονόματα ξένων Φιλελλήνων και ο τόπος στον οποίο έπεσαν, ενώ στο αέτωμα υπάρχει ο θυρεός και το στέμμα του Όθωνα εντός του σταυρού των αγωνιστών.
Για την αγάπη του στα «υπογένεια», ας παρακολουθήσουμε αφήγηση,του ιστορικού, συγγραφέα και ακαδημαϊκού Δημητρίου Καμπούρογλους, όταν ρωτήθηκε, ποιό θεωρούσε το …ιστορικότερο μουστάκι….. Η απάντησή του, όπως δημοσιεύεται στο περιοδικό ΜΠΟΥΚΕΤΟ, το1936, έχει ως εξής:
«Δεν είμαι σε θέση να σας πω για το ιστορικότερο καί ηρωικότερο μουστάκι, αλλά για το… παχύτερο και το λευκότερο. Ακούστε, λοιπόν, αγαπητέ μου.
-«Θυμούμαι, λοιπόν, πώς ήταν του συνταγματάρχη Ιλαρίωνα Τουρέ, τον όποιο ίσως ναγνωρίζουν ως όνομα τουλάχιστον κάποιοι πολύ παλιοί Αθηναίοι. Κάποτε, όταν ο Όθωνας είχε αναχωρήσει στο εξωτερικό για να επισκεφτεί τους γονείς του, η αντιβασίλισσα Αμαλία διέταξε να ξυρίσουν όλοι οι αξιωματικοί τα υπογένειά τους, τα οποία τότε ήταν στη μόδα. Ο
Τουρέ, ο οποίος ήταν φρούραρχος της Αθήνας και προσωπικός σωματοφύλακας του βασιλικού ζεύγους, παρουσιάστηκε στο παλάτι χωρίς μεν υπογένειο, αλλά με το παχύμουστάκι του βαμμένο μαύρο (καραμπογιά). Η Αμαλία μόλις τον είδε προσπάθησε με μιααυστηρή ερώτηση να αποφύγει το γέλιο που ήταν έτοιμο να ξεσπάσει.
— Τί είναι αυτά, κ. Τουρέ; Γιατί μαυρίσατε έτσι το μουστάκι σας;
Και ο αδιόρθωτος Τουρέ απάντησε περίλυπος, γιατί αγαπούσε πολύ το υπογένειο του:
— Πενθεί για τον θάνατο του υπογενείου μου, Μεγαλειοτάτη!»
Σύμφωνα δε με τον Μπάμπη Άννινο («Ιστορικά Σημειώματα») η Αμαλία που εκτιμούσε πολύ τον Τουρέ, τον τοποθέτησε στην ηγεσία του νεοσύσταστου Λόχου των Πυροσβεστών, στον οποίον οι υπηρετούντες ήταν υποχρεωμένοι να τρέφουν γενειάδα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον Γάλλο φιλέλληνα να αφήσει και πάλι το προσφιλές του υπογένειο, χωρίς να παραβαίνει τη βασιλική διαταγή.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Βασιλείου, Βιολόγος – Ωκεανογράφος
