Η γαλλική σχολή Ναυπλίου των αδελφών Ουρσουλινών (κείμενο του Γιώργου Ρούβαλη)

του Γιώργου Ρούβαλη (1949-15/2/2019)

Η καλή κοινωνία του Ναυπλίου, ανέκαθεν επιθυμούσε την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών. Ιδιωτικά παρθεναγωγεία βρίσκουμε ήδη από τον καιρό του Καποδίστρια, της Γαλλίδας Charlotte Volmerange (1). Δίδασκαν στα κορίτσια οικοκυρικά, μαγειρική, ξένες γλώσσες, εκτός από τα εγκυκλοπαιδικά μαθήματα.

Στην Ενδεκάτη (σήμερα ‘Αλφα Μπανκ), γωνία 25ης Μαρτίου και Ασκληπιού, υπήρχε το κτίριο των καθολικών αδελφών Ουρσουλινών που λειτούργησε για λίγα μόνο χρόνια, από τον Ιούλιο του 1916 έως τον Ιούλιο του 1920, γνωστό ως «Γαλλική Σχολή» (2) .

Το ίδιο μοναχικό τάγμα είχε σχολεία στη Νάξο (1739-1970), στην Τήνο (1862-1952) και από το 1952 έως σήμερα στο Ψυχικό της Αθήνας. Διευθύντρια στο Ναύπλιο ήταν η αδελφή Κλημεντίνη Carriére (Marie de l’enfant Jésus). Ο Μ. Ρούσσος Μηλιδώνης δημοσιεύει και αίτηση 139 οικογενειαρχών του Ναυπλίου, με ημερομηνία 1 Μάιου (ή 14 Μαΐου) 1916 προς τον Καθολικό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών L. Petit, με την οποία ζητούν την σύσταση Γαλλικού Παρθεναγωγείου («καθόσον σπουδαίως θα συντελέσει εις την ταχείαν και τελείαν εκμάθησιν της γαλλικής γλώσσης υπό των τέκνων μας»). Οι πρώτες υπογραφές είναι του Γενικού Αρχίατρου ε.α. Σωτ. Κ. Παπαδόπουλου, του φαρμακοποιού Ιωάννη Οικονόμου, του υπολοχαγού Πυροβολικού Θεοδ. Λιάπη, του κτηματία Β. Χρονά, του δικηγόρου Ν. Κοντολέοντος, του καθηγητή Αρ. Κρήτη και του δικηγόρου Δ. Πασπαλιάρη. Από τους υπογράφοντες, μόνον ο Παναγιώτης Ιωάννου Ιατρός, ιδιοκτήτης – συντάκτης της εφημερίδας Σύνταγμα, ήταν καθολικός. Υπογράφουν ακόμη ο Σ. Θ. Σοφρώνης, Αρχίατρος και Δήμαρχος (1926-27), η οικογένεια Καραπαύλου, ο Ι. Τερζάκης, βουλευτής Αργολίδος, ο Α. Πιλαφιτζής, δικηγόρος και πρόξενος της Γαλλίας, ο Κ. Παπαντωνίου και άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί. Επτά μοναχές από την Τήνο και τη Νάξο φτάνουν στο Ναύπλιο τον Ιούλιο του 1916 για να υπηρετήσουν το σχολείο, οι οποίες έγιναν δεκτές με εχθρική διάθεση από τον Μητροπολίτη Αργολίδος Αθ. Λάσκαρη.

Το 1920 εκδηλώθηκε επιδημία πανώλης στην Αργολίδα, το σχολείο επιτάχθηκε για τη στέγαση των ασθενών, ενώ ο ιδιοκτήτης του κτιρίου Νικ. Παπανικολάου ζητούσε αύξηση του ενοικίου, γεγονότα που οδήγησαν στο κλείσιμό του. Φοίτησαν 67 κορίτσια, 50 εσωτερικά και 17 εξωτερικά. Κατ’ έτος, ο αριθμός φοιτητριών ήταν 50 με 60. Το 1/3 ήταν εσωτερικές από το Άργος και άλλες πόλεις της Πελοποννήσου. Το μόνο αγόρι ήταν ο Καίσαρ Χειλέλης, μετέπειτα ξενοδόχος και κληρονόμος του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία στην Πλατεία Φιλελλήνων. Κατά το σχολικό έτος 1918-19 τα δίδακτρα ήταν 360 δραχμές και 40 επιπλέον για όσα κορίτσια έπαιρναν μαθήματα πιάνου. Το πρόγραμμα μαθημάτων περιελάμβανε γραφή και ανάγνωση στα ελληνικά και γαλλικά, αριθμητική, γεωγραφία, μουσική και ιδιαίτερα μαθήματα κλειδοκυμβάλου (πιάνου) και μαντολίνου, γραφικές τέχνες, κέντημα και εργόχειρο.

Δύο φωτογραφίες μας θυμίζουν αυτή τη Γαλλική Σχολή, που υπήρξε παλιότερα Χάνι της Πρόνοιας (3). Από το λεύκωμα «Το Ναύπλιο» της αρχαιολόγου Σέμνης Καρούζου εκδ. Εμπορικής Τραπέζης 1979, εικ. 72, το εσωτερικό χαγιάτι, φωτογραφία της δεκαετίας του 30.

Κι από το αρχείο του κυρίου Νίκου Σαββάκη, μια φωτογραφία φοιτητριών με την ποδιά και τα γιακαδάκια τους, όπου, δυστυχώς οι μόνες αναγνωρίσιμες δεσποινίδες είναι οι δύο κόρες του δικηγόρου Χαρδούβελη από τα Πούληθρα, Λούλα (Ελένη) και Μαρία. Η πρώτη αργότερα παντρεύτηκε τον ζάπλουτο καπνέμπορο Αθανασιάδη στην Αίγυπτο, ενώ η αδελφή της Μαρία παντρεύτηκε τον Μιλτιάδη Κόκκινο, πολιτικό μηχανικό και εργολήπτη μεγάλων δημοσίων έργων (κτίριο Αρχιεπισκοπής Αλεξανδρείας).

Αργότερα, το κτίριο της Γαλλικής Σχολής στέγασε για πολλά χρόνια τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και μετά το 1949 μετατράπηκε σε παγοποιείο Κοκκίνου, για να κατεδαφιστεί στην δεκαετία του 70.

—————————————-

(1) Παγούνη Βασιλική Α. Η εκπαίδευση των θηλέων στο Ναύπλιο. Παρθεναγωγείο Charlotte Volmerange, στο Ναυπλιακά Ανάλεκτα V 2004, σελ. 317 – 329.
(2) Δρ. Μάρκος Ρούσσος Μηλιδώνης: Ανάλεκτα Καθολικής Εκκλησίας Ναυπλίου (75 μ.Χ. – 2004), έκδοση καθολικής εκκλησίας Ναυπλίου, 2004, σελ. 129 – 135.
(3) Βλέπε και την μελέτη της καθηγήτριας αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ Μάρως Καρδαμίτση – Αδάμη με απεικόνιση κτιρίων της Πρόνοιας και του Χανιού, έκδοση Απόπειρας, Ναύπλιο δεκαετία 1990.

Από το βιβλίο «Οι πέτρες και οι άνθρωποι. 
Μικροϊστορία του Ναυπλίου», εκδόσεις Ναύδετο, 2009