Μόδα φλαμίνγκο και ζωή (της Μαρίας Βασιλείου)

Γράφει η Μαρία Βασιλείου,
Ωκεανογράφος – Περιβαλλοντολόγος

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μόδα και στις ελληνικές παραλίες τα «φλαμίνγκος», τα σωσίβια σε διάφορα σχήματα και χρωματισμούς και όχι μόνο. Η μανία δεν είναι ελληνική, έχει… καταγωγή αμερικανική και έχει εξελιχθεί σε κάτι σαν παγκόσμια φρενίτιδα.

Όλα οφείλονται σε μια εταιρεία με πισίνες και στους φουσκωτούς κύκνους που έκανε δώρο στους ιδιοκτήτες τους. Συγκεκριμένα, το καλοκαίρι του 2015, η εν λόγω εταιρεία αποφάσισε να διακοσμεί κάθε μία πισίνα που παρέδιδε στους ιδιοκτήτες, με φουσκωτούς κύκνους. Από τότε, δεκάδες εταιρείες έβγαλαν φουσκωτά σε πολλά σχέδια, πίτσα, ντόνατ, ανανάδες κλπ.

Ένα brand κατάφερε να ξεχωρίσει με το σχέδιό του,φτιάχνοντας φλαμίνγκο. Και το έκανε μόδα όχι μόνο στα φουσκωτά παιχνίδια θαλάσσης αλλά και σταρούχα, αξεσουάρ, αξεσουάρ σπιτιού, παντού.Έχοντας δεκάδες σχέδια… αλλά πρωταγωνιστή το ροζ φλαμίνγκο, η εταιρεία κατάφερε γρήγορα να γίνει γνωστή σε όλο τον πλανήτη, προωθώντας τα φουσκωτά της μέσω της Amazon και συνάπτοντας συνεργασίες με γνωστά brand.

Με τους νέους της Αμερικής να αγοράζουν κι από ένα για το Φεστιβάλ του Λος Άντζελες, το Coachella και τις διάσημες σταρ να βγάζουν την μία φωτογραφία μετά την άλλη, η Sunnylife άρχισε να ξεπουλάει τα φουσκωτά της, παρά την τσουχτερή τιμή τους (99 δολάρια το ένα φουσκωτό).

Οι πάντες θέλησαν να αποκτήσουν ένα φλαμίνγκο (ακόμη κι αν δεν είχαν πισίνα), καθώς μεγάλοι οίκοι με πρώτο τον Gucci έκαναν trend στη βιομηχανία της μόδας το ροζ αυτό πουλί. Μάλιστα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Gucci, Αλεσσάντρο Μισέλ, είχε αφιερώσει την φθινοπωρινή καμπάνια του 2016 στο συγκεκριμένο pattern, βάζοντας τα φλαμίνγκο σε ρούχα και αξεσουάρ.

Μέχρι και η Wall Street Journal όχι μόνο έκανε ένα ξεχωριστό άρθρο για το συγκεκριμένο trend, αλλά μας «προειδοποίησε» πως τα φλαμίνγκος θα είναι παντού … στα social media, την ντουλάπα μας, την ταπετσαρία μας και κυρίως… σε θάλασσες και πισίνες.

Βέβαια, πέρα από την προαναφερθείσα αυστραλιανή εταιρεία φλαμίνγκος άρχισαν να φτιάχνουν και δεκάδες άλλες, ξεπουλώντας σε όλο τον κόσμο και γεμίζοντας και τις ελληνικές θάλασσες.

Ποιο όμως είναι το γνωστό πλέον σε όλους φλαμίνγκο και ποια είναι η σχέση του με την Ελλάδα;

Τα Φλαμίγκος είναι πτηνά του γένους των φοινικόπτερων, που απαντώνται σε όλο τον κόσμο και έχουν χαρακτηριστικό ροζ φτέρωμα. Το μεγάλο φλαμίνγκο ή κοινώς κοινό φοινικόπτερο ή φοινικόπτερος ο ρόδινος είναι ένα μεγάλο είδος φλαμίνγκο που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Ζει στους υγρότοπους των παράκτιων χωρών της Μεσογείου, την Αφρική, την Ινδική υποήπειρο και την Μέση Ανατολή. Η επιστημονική του ονομασία είναι Phoenicopterus roseus και δεν περιλαμβάνει υποείδη.

Το μεγάλο φλαμίνγκο έχει 120-145 εκ. μήκος, 187 εκ. ύψος, άνοιγμα φτερών 140-170 εκ. και βάρος 3-4 κιλά το αρσενικό και 2-3,3 κιλά το θηλυκό. Έχει λεπτό σώμα και μακρόστεναμακριά πόδια εξ ολοκλήρου ροζ και λαιμό λευκό σε σχήμα σίγμα, ενώ το ράμφος του είναι ογκώδες και κυρτό προς τα κάτω. Το φτέρωμα είναι λευκό με ρόδινη απόχρωσηοι φτερούγες του είναι ανοιχτές ή σκούρες κόκκινες με μαύρες άκρες ερετικών (φτερών πτήσης). Το ράμφος του είναι ρόδινο κι αυτό με μαύρο χρώμα στην άκρη. Τα νεαρά άτομα είναι σκούρα γκριζοκάστανα με λευκό ουροπύγιο και σχεδόν μαύρα πόδια.Είναι μεταναστευτικό είδος, διαχειμάζει στην Αφρική και αναπαράγεται κατά αποικίες στην Ν. Ευρώπη, κυρίως Γαλλία και Ισπανία και στη Β. Αφρική. Η χώρα προέλευσης του είναι η Αμερική, στη Μεσόγειο ήρθε ως δραπέτης.

Πολύ κοινωνικά πουλιά. Ζουν σε αποικίες μέχρι και χιλιάδες, με σκοπό την αποφυγή της θήρευσης, τη μεγιστοποίηση της πρόσληψης τροφής και την αξιοποίηση των ανεπαρκών και λιγοστών θέσεων, στις οποίες μπορούν να φωλιάσουν. Είναι ευαίσθητα στην ενόχληση και για αυτό στην Ευρώπη το καθεστώς προστασίας των τόπων αναπαραγωγής τους, είναι ιδιαίτερα αυστηρό.

Στη χώρα μας είναι χειμερινός, περαστικός επισκέπτης, δεν υπάρχει ακόμη σταθερή αποικία αλλά εμφανίζεται σε αρκετούς παράκτιους υγροτόπους.Από τα τέλη της δεκαετίας 80 οι διαχειμάζοντες και μεταναστευτικοί αριθμοί και η εξάπλωση του Φοιν ικόπτερου στην Ελλάδα αυξάνονται και το είδος απαντά σε όλους τους κατάλληλους αλμυρούς και υπεράλμυρους υγροτόπους της ηπειρωτικής Ελλάδας και των νησιών.

Κατά τη μετανάστευση απαντά σε ρηχούς (έως 1 μ.) ευτροφικούς υγροτόπους, όπως αλμυρές λίμνες, λιμνοθάλασσες και αλυκές με pH μέχρι 11, αλλά και σε υφάλμυρα ενδιαιτήματα, σε λίμνες γλυκού νερού και σε εποχιακές λίμνες και λιμνοθάλασσες στα νησιά. Επισκέπτεται θέσεις με καθαρό γλυκό νερό σε μικρές σχετικά ομάδες για να τραφεί ή πιο συχνά για μπάνιο και για να πει νερό.

Σήμερα το είδος θεωρείται πολυάριθμος χειμερινός επισκέπτης και διαδεδομένος μετανάστης. Είναι νομαδικό είδος που κάνει ακανόνιστες κα απρόβλεπτες μετακινήσεις ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του ενδιαιτήματος και την αφθονία της τροφής, έχοντας πάντα ξεκάθαρη προτίμηση σε ρηχές αλμυρές λίμνες, λιμνοθάλασσες και αλυκές.

Τρέφεται σε ομάδες κατά την διάρκεια της ημέρας, η διατροφή του αποτελείται από ασπόνδυλα, έντομα, μαλάκια, φύκια, καρκινοειδή και κυανοβακτήρια τα οποία είναι φύκια δηλητηριώδη για κάποια ζώα, αλλά αβλαβή για τα φλαμίνγκος. Το διαιτολόγιο τους στη Μεσόγειο περιλαμβάνει βασικά Atemia salina (‘γαρίδα άλμης’ ένα οστρακόδερμο που δεν έχει αλλάξει εδώ και 100  εκατομμύρια χρόνια), προνύμφες από Chironomidae, αμφίποδα, και διάτομα.Η Atemia salina είναι βασική τροφή των φοινικόπτερων και χάρις σ αυτήν τα πουλιά παίρνουν αυτό το χαρακτηριστικό ροζ χρώμα στο φτέρωμα τους.

Είναι είδος μονογαμικό.Γεννά τον Μάιο ένα, σπάνια δύο λευκά αυγά διαστάσεων 90 Χ 55 χιλστ. και βάρους 140 γρ. Και τα δύο φύλα συμβάλλουν στο κτίσιμο της φωλιάς για το αυγό τους, αλλά το θηλυκό είναι εκείνο που επιλέγει τη θέση για το κτίσιμο της φωλιάς στο λασπότοπο. Συνήθως γεννάνε ένα αυγό και το κλωσάνε μέρες. Οι γονείς ταΐζουν και οι δύο τα παιδιά τους και τα μικρά σε 7-10 μέρες, όταν αρχίζουν να εξερευνούν τον περίγυρό τους, είναι περίπου έτοιμα να πάρουν μόνα τους την τροφή τους. Είναι από τα ελάχιστα πουλιά που παράγουν «γάλα» για τους νεοσσούς. Το κακάρισμα του μοιάζει με της χήνας.

Τα νεαρά άτομα είναι σκούρα γκριζοκάστανα με λευκό ουροπύγιο και σχεδόν μαύρα πόδια. Σταδιακά, σχηματίζονται ομάδες νεοσσών, στις οποίες οι γονείς αφήνουν τα μικρά τους. Οι νεοσσοί που δεν ενσωματώνονται στις ομάδες αυτές διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο από θηρευτές.

Φωτογραφία από πρόσφατη επίσκεψη φλαμίγκος με τα μικρά τους στο υγροβιότοπο Ν. Κίου (Eurokinissi – Βασίλης Παπαδόπουλος)

Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει το είδος προέρχονται απόδραστηριότητες που προκαλούν όχληση (κυνήγι, υλοτομία, αλιεία, συλλογή φυτών και καυσόξυλων αποξηράνσεις υγροτόπων και άλλα εγγειοβελτιωτικά έργα). Το Φοινικόπτερο αποτελεί συχνό θύμα πυροβολισμών από λαθροθήρες και είναι επιρρεπές σε δηλητηριάσεις από μόλυβδο (μολυβδίαση).

ΜΑΡΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΟΣ-ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΟΣ