Διήγημα του Δήμου Χώρου
Ο μπάρμπα-Νίκος είχε το μαγερειό, όπως κατέβαινες τη μεγάλη κατηφόρα, στο αριστερό σου χέρι. Ανέβαινες τρία σκαλάκια, έμπαινες στην αυλή και στο βάθος ήταν η κουζίνα και τα δύο δωμάτια της ταβέρνας. Σηκωνόταν νωρίς, μαγείρευε με πάθος μέχρι το μεσημέρι που ήταν έτοιμα τα τσουκάλια με τα λαδερά, τα όσπρια και τα ζυμαρικά, τα ταψιά με τις πατάτες, οι λαμαρίνες με τα κρέατα! Μεγάλος μάγειρας ο μπάρμπα-Νίκος, ξέρετε αυτός που κρατά το φαΐ στα χέρια του έχει μεγάλη δύναμη πάνω στους άλλους ανθρώπους κι ας μην το ξέρουν αυτοί. Ήταν και μεγάλος άνθρωπος, γιατί δεν ήταν «φραγκοφονιάς», στάθηκε αλληλέγγυος σ’ αυτούς που είχε φτάσει το στομάχι τους στην πλάτη, δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη δύναμη του για να φέρει κοντά του τα κοριτσόπουλα της γειτονιάς, αν με καταλαβαίνετε…
Αυτός ήταν ο λόγος που οι γονείς του Νικολάκη – όπως τον ονομάτισαν αργότερα – τον άφησαν στην πόρτα της ταβέρνας, μην μπορώντας να τον μεγαλώσουν. Ο μπάρμπα-Νίκος τον κράτησε, παρότι είχε δύο παιδιά ακόμα και τον μεγάλωσε μέσα στην ταβέρνα. Όσο κι αν πάω πίσω το μυαλό μου, θυμάμαι το παιδί με δύο μαστραπάδες στο χέρι, έναν γυάλινο κι έναν μεταλλικό, να οργώνει το μαγαζί και να γεμίζει τα ποτήρια. Κάθε πελάτης που ήθελε νερό, σήκωνε το χέρι και φώναζε: «μαστραπάς». Καταλαβαίνετε πως το βαφτιστικό του παιδιού ήταν αχρείαστο, σε όλη τη ζωή του. Ακόμα κι όταν παίζαμε αμπάριζα, Μαστραπά τον φωνάζαμε!
Ο Μαστραπάς δούλεψε στο μαγαζί του μπάρμπα-Νίκου πολλά χρόνια, μέχρι που ο ταβερνιάρης πέθανε και οι κληρονόμοι αποφάσισαν να κλείσουν το μαγειρειό. Μέχρι τότε, όμως, μας είχε μάθει καλά, μιλώντας ελάχιστα, ακούγοντας με προσοχή και προσπαθώντας να μας καταλάβει. Έτσι κι αλλιώς, απάντηση στο μεγάλο ερώτημα που τον απασχολούσε δεν θα έπαιρνε ποτέ. Αν μάθαινε, όμως, τους ανθρώπους ως σύνολο, τότε μπορεί να προσέγγιζε τους λόγους που τον οδήγησαν, μικρό παιδί, στην πόρτα ενός ξένου.
Είχα να τον δω από τότε που έκλεισε η ταβέρνα κι απόψε που κρατώ στα χέρια μου ένα διαφημιστικό φυλλάδιο με το πρόσωπο του επάνω, πιστεύω πως ο Μαστραπάς μας έμαθε πολύ καλά. «Έχεις πρόβλημα στην ερωτική σου ζωή; Θέλεις να μάθεις πότε θα βρεις δουλειά; Έχασες κάτι πολύτιμο για ‘σένα; Θες να μάθεις πού γυρίζει τώρα πια τα βράδια; Μόνο η δύναμη του Μαστραπά μπορεί να σου αποκαλύψει την αλήθεια». Στην κάτω δεξιά γωνία είχε δύο μαστραπάδες, τα χερούλια τους ήταν τυλιγμένα με έναν περίεργο τρόπο, κάτι σαν το γνωστό κινέζικο σύμβολο που εκφράζει τη δυαδικότητα.
Έδωσα το φυλλάδιο στη νοικάρισσα του απέναντι διαμερίσματος και μου είπε πως είναι ένα πολύ γνωστό και αξιόπιστο μέντιουμ που αφού πέσει σε ύπνωση, χύνει νερό από έναν μαστραπά πάνω στον πελάτη και από την αντίδραση του καταλαβαίνει τα πάντα. Τον θυμάμαι την πρώτη φορά που είχε κάνει κάτι τέτοιο, αδειάζοντας το περιεχόμενο της κανάτας στο κεφάλι ενός φίλου μας, που είχε το θράσος να μιλήσει υποτιμητικά για την κοπέλα του Μαστραπά. Αυτό το είχε κάνει, όμως, για εκδίκηση…
Δεν κοιμήθηκα όλη νύχτα. Ο Μαστραπάς μάς είχε μάθει τόσο καλά που βρήκε τρόπο να εκδικείται τον κάθε έναν ξεχωριστά κι όλη την κοινωνία μαζί, μπουγελώνοντας μας με την κανάτα του;
Έκλεισα ραντεβού και πήγα. Μπήκα στην αίθουσα αναμονής και αντίκρισα ένα σκρίνιο. Πίσω από το τζάμι του είδα τον γυάλινο και τον μεταλλικό μαστραπά που ήξερα από την ταβέρνα του μπάρμπα-Νίκου. Από κάτω έγραφε, σε μια μεταλλική πλάκα, ότι πρόκειται για τα σκεύη που χρησιμοποιούσε ο μάντης Κάνδαυλος*, και είχαν καταλήξει στα χέρια του Μαστραπά, διότι το σύμπαν τον επέλεξε ως τον μόνο ικανό για κάτι τέτοιο. Έβαλα τα γέλια. Ο μπάρμπα-Νίκος ήταν ο μάντης Κάνδαυλος;
Γύρισα, άνοιξα την πόρτα και έτρεξα στην κατηφόρα. Δεν ήμουν προετοιμασμένος για μπουγέλωμα κι ήταν σίγουρο πως δεν θα το γλύτωνα, αν έμενα λίγο ακόμα εκεί.
* Κάνδαυλος: Έδεσμα στην αρχαία Ελλάδα, που έμοιαζε με το σημερινό σουβλάκι. (χωρίς πίτα)
– Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική. –
