του Γιώργου Νικολόπουλου
Εκτός από τους Λύγκους, τον «Παππού» και τον «Λεβέντη», ένας ακόμη λήσταρχος του 19ου αιώνα έλκει την καταγωγή του από το Χέλι (Αραχναίο) Αργολίδας. Πρόκειται για τον Κίτσο τον Νυφίτσα (ή Νιβίτσα) που το πραγματικό του ονοματεπώνυμο ήταν Χρήστος Οικονόμου.
Έδρασε την ίδια εποχή με τους Λύγκους (κυρίως τη δεκαετία του 1860) και ήταν συγγενής τους. Ήταν ανηψιός του «Παππού» με τον οποίο για κάποιο διάστημα συνεργάστηκαν στις ληστείες. Το προσωνύμιο «Νυφίτσας» του αποδόθηκε λόγω της ευφυΐας του. Πρωτοπαλίκαρό του είχε και τον αδελφό του, τον Μπήλιο.
Ήταν ο αρχηγός ληστρικής συμμορίας για μια τετραετία (1864-1867), έγινε γνωστός στο πανελλήνιο για τη δράση του και πολλές φορές απασχόλησε τις εφημερίδες της εποχής για τη δράση του αλλά και τον αποκεφαλισμό του. Τη δεκαετία του 1920 γράφτηκαν και βιβλία γι’ αυτόν (όπως και για όλους τους αρχιληστές) με πολλές ανακρίβειες ενώ αναφέρεται και σε δημοτικό τραγούδι.
Κύριος χώρος δράσης του ήταν περιοχή ανάμεσα στα Μεσόγεια και το Σούνιο, ενώ συχνά έκανε …τουρνέ στην Πελοπόννησο, κυρίως την Αργολιδοκορινθία, όπου ήξερε τα κατατόπια. Εκεί άλλωστε σκοτώθηκε από κατοίκους του Δήμου Αλέας…
Σήμερα, αυτό που τον θυμίζει είναι ένα από τα λημέρια του, το λεγόμενο «Σπήλαιο του Κίτσου» στο βουνό Θορικό, κοντά στο Λαύριο.
Λέγεται ότι ο Κίτσος είχε τελειώσει τη Σχολή Ευελπίδων. Όπως υποστήριζε ο ίδιος, είχε αδικηθεί με τον κατώτερο βαθμό του υπαξιωματικού, οπότε μετά από λίγο καιρό εγκατέλειψε τις ένοπλες δυνάμεις κι έγινε ληστής. Σύμφωνα με άλλες πηγές, ήταν δασοφύλακας και στις αρχές του 1863 κατατάχθηκε στην Εθνοφυλακή αλλά σύντομα πέρασε στην παρανομία.
Το γεγονός που τον έκανε γνωστό σε όλη την Ελλάδα ήταν η απαγωγή του μεγάλου ελαιοπαραγωγού Βαγιανέλη οπότε και κατάφερε να εισπράξει τα λύτρα των 15.000 δραχμών. Από τότε, η επικήρυξη των αρχών γι’ αυτόν ανεβαίνει από τις 3.000 στις 30.000 δρχ, ποσό ρεκόρ για λήσταρχο…
Η προστασία στον Σερπιέρι, ιδιοκτήτη των μεταλλείων Λαυρίου
Το 1864 ο Ιταλός Σερπιέρι ίδρυσε την εταιρεία Roux – Serpieri – Fressynet C.E. µε συνέταιρο γαλλική τράπεζα. Ο Σερπιέρι, εκµεταλλευόµενος την κατάσταση, πλήρωνε τους υπαλλήλους πενιχρά. Όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, ήταν άθλιες. Ο Κίτσος ο Νυφίτσας ειδοποίησε τους επικεφαλής της επιχείρησης των μεταλλείων ότι αν δεν του έδιναν 6.000 φράγκα φόρο θα τους σκότωνε…
Ο Σερπιέρι ήταν αυτός που, χωρίς να φοβηθεί, τον επισκέφθηκε στο λημέρι του και μέσα σε εγκάρδιο κλίμα έγινε η μεγάλη συμφωνία συνεργασίας: Ο Κίτσος θα έπαιρνε τα μισά χρήματα μπροστά και τα υπόλοιπα αργότερα με την υποχρέωση να προφυλάξει τον επιχειρηματία από τους άλλους ληστές προσφέροντας προστασία. Ο Νυφίτσας και ο Σερπιέρι δεν αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους.
Το τέλος του αρχιληστή
Την άνοιξη του 1867 η κυβέρνηση Κουµουνδούρου, έδωσε σε αρκετούς ληστές αµνηστία, προκειµένου να πολεµήσουν στην Κρητική Επανάσταση. Ο Κίτσος σκέφτηκε ότι ήταν συµφέρουσα πρόταση και έτσι άφησε τον Σερπιέρι και έφυγε. Ο αδερφός του ο Μπήλιος δεν είχε εμπιστοσύνη στις αρχές και τον έπεισε να μην πάνε γιατί θα τους έπιαναν. Έτσι, συνέχισαν τη ληστρική δράση στην Αργολιδοκορινθία.
Εκείνη την εποχή τους κυνηγούσαν όχι μόνο οι χωροφύλακες αλλά και ένοπλοι πολίτες με επικεφαλής ακόμη και τους δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους. Όχι μόνο για να προφυλάξουν τις περιουσίες τους αλλά και για να πάρουν την τεράστια αμοιβή της επικήρυξης.
Στις 12 Ιουνίου 1867, τμήματα χωροφυλάκων και πολιτών από τις περιοχές της Νεμέας και της Αλέας καταδίωξαν και έδωσαν μάχες με τον Κίτσο Νυφίτσα, τον επίσης γνωστό λήσταρχο Μήτσο Λαφαζάνη και τους ληστές τους στο Φαρμακά. Νεκροί και τραυματίες υπήρξαν και από τις δύο πλευρές. Το νεκρό Λαφαζάνη τον αναγνώρισαν αμέσως.
Για τον άλλο νεκρό, ο οποίος σκοτώθηκε και αποκεφαλίστηκε από κατοίκους του Δήμου Αλέας στη θέση Ξηρόρρευμα της Νεμέας, αρχικά αναφέρθηκε ότι πιθανόν πρόκειται για τον Κίτσο Νυφίτσα μιας και μόνο αυτός φορούσε χρυσό γιλέκο αλλά και στο δαχτυλίδι του υπήρχαν τα αρχικά «Κ.Ν.».
Στη συνέχεια, τηλεγράφημα του Νομάρχη Αργολίδας προς τον Υπουργό Εσωτερικών επιβεβαίωσε ότι πράγματι ήταν ο Κίτσος αφού «εν Ναυπλίω, όπου απεστάλη η κεφαλή του, έμελλε να βεβαιωθή η ταυτότης του»…
Το τραγούδι για τον Κίτσο και το Λαφαζάνη
Για τους δύο ληστές, τον Κίτσο Νυφίτσα και τον Μήτσο Λαφαζάνη οι οποίοι σκοτώθηκαν στην κοινή καταδίωξη, έχει φτιαχτεί πριν το θάνατό τους το δημοτικό τραγούδι «Κίτσος και Λαφαζάνης» (το οποίο περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ληστρικά Τραγούδια» – επιμέλεια Δημ. Χαλατσά, εκδ. Εστία, 2000):
Ένα Σαββάτο το πρωί και μια Κυριακή το βράδυ,
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
ληστές φανερωθήκανε μεσ’ στου Ηρακλή τη στάνη,
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
-Βρε Ηρακλή, βρε Ηρακλή, για πιάσε μας ένα τραΐ,
γιε μ’, κι ένα παχύ κριάρι
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
να πάμε να το ψήσουμε, γιε μ’, στο στο ρέμα στο πλατάνι,
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
Του Ηρακλή κακοφάνηκε και στο δήμαρχο πααίνει:
-δήμαρχε, τι λες να γένει;
Ληστές φανερωθήκανε μεσ’ στην ιδική μου στάνη,
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
Τα στρατιωτάκια κάλεσε, γιέ μ’, και στη γραμμή τα βαίνει,
-δήμαρχε, τι λες να γένει;
-Θα πάμε να τους πιάσουμε μες στο ρέμα στο πλατάνι,
-Κίτσο μου και Λαφαζάνη-
Δείτε κάποια δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής, με επιπλέον πληροφορίες για τη σύλληψη του Κίτσου Νυφίτσα:
α) Από την εφημερίδα “Αιών” (15-6-1867)
1o απόσπασμα: https://argolika.gr/wp-content/uploads/2018/09/nifitsas-aion-1.jpg
2o απόσπασμα: https://argolika.gr/wp-content/uploads/2018/09/nifitsas-aion-2.jpg
3o απόσπασμα: https://argolika.gr/wp-content/uploads/2018/09/nifitsas-aion-3.jpg
β) Από την εφημερίδα “Αλήθεια” (16-6-1867)
https://argolika.gr/wp-content/uploads/2018/09/nifitsas-alitheia.jpg
γ) Από την εφημερίδα “Η Αργολίς”
https://argolika.gr/wp-content/uploads/2018/09/νυφιτσας-η-αργολις-2.jpg
Διαβάστε ακόμη: Οι Λύγκοι, οι λήσταρχοι από το Αραχναίο που έγιναν λαϊκοί ήρωες
