Φωτογραφία από πριν από μερικά χρόνια παράσταση του ΚΑΠΗ του Δήμου Νέας Κίου
Γράφει ο Κυριάκος Σάμιος
… Η λέξη ερασιτεχνικό θέατρο προφέρεται με πολύ ευκολία. Είναι επίσης γνωστό πως η ιδανική εικόνα μιας ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας την θέλει να λειτουργεί ως τόπος συνάντησης ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών, με ετερόκλητα επαγγέλματα.
Πρόκειται δηλαδή για έναν κόσμο, όπου το πεδίο δράσης του είναι εντελώς απόμακρο από
Το εμπόριο. Για να αποκτήσει περιεχόμενο η φράση ερασιτέχνης ( εράω-ω = αγαπώ+τέχνη) χρειάζεται εργώδη προσπάθεια και μεταξύ των άλλων ανθρωποκεντρική αντίληψη.
Άραγε γιατί είναι απαραίτητο το ερασιτεχνικό θέατρο;
Σε πρώτη ανάγνωση του ερωτήματος η αλήθεια εμφωλεύει στην πράξη.
Από ποια οπτική γωνία προσεγγίζει κανείς το ερασιτεχνικό θέατρο;
Για τον σκεπτόμενο άνθρωπο καλλιτέχνη δημιουργό προέχουν σημεία που άπτονται με την επικοινωνία, επαφή, εμπιστοσύνη, καλλιέργεια φαντασίας, ευαισθησίας.
Βέβαια τα σημεία αυτά υφαίνονται με πράξη θεατρική (όχι απαραίτητα παράσταση) η οποία έχει απόλυτη ανάγκη, πάνω από όλα την σεμνότητα, το ήθος, την άσκηση , την αναζήτηση. Συνήθως το πέρασμα από την δημιουργικότητα στην δημιουργία αφήνει ανεξίτηλα γόνιμα ίχνη, αναδεικνύει αξίες βαθιά ανθρώπινες, δίνει προβάδισμα στην φαντασία, αποδομεί το εγώ ενισχύει και εμπλουτίζει το ΕΜΕΙΣ, καλλιεργεί την ευαισθησία.
Βαθαίνει την επικοινωνία και ισχυροποιεί την εμπιστοσύνη.
Επίσης “καθαρίζει” το τοπίο από δεινοπαθήματα, εναλλακτική φυσιογνωμία (βεντετισμούς) κυρίως εισάγει την ομάδα στην κατανόηση του τι σημαίνει στο θέατρο αυτό που λέμε “…δουλεύω μαζί με τους άλλους…”.
Οι ερασιτέχνες που είναι δοσμένοι στην υπόθεση θεάτρου και φιλτράρονται στο πέρασμα από την δημιουργικότητα στην δημιουργία μπορεί να τους λείπει ίσως η τεχνική. Πλην όμως τους περισσεύει το πάθος για έκφραση και διαρκή αναζήτηση.
Πολλές φορές η αθωότητα τους μετατρέπει το κείμενο σε ολοζώντανο πορτρέτο ανθρώπινων συμπεριφορών, κυρίως δε σε μία ζεστή θεατρική εμπειρία.
Σαφώς και δεν έχουν επιτήδευση, αλλά εδώ επιτρέψτε μου να δανειστώ την ρήση της Φωτεινής Τσαλίκογλου “…η επιτήδευση είναι ο θάνατος της δημιουργίας…”.
Το ερασιτεχνικό θέατρο, απαλλαγμένο από το “φάντασμα” του ταμείου και με καταλαγιασμένους στόχους, θεατρικό – ιδεολογικό στίγμα, έχει την δυνατότητα να αφουγκρασθεί τον περίγυρο, την κοινωνία, την ανθρωπογεωγραφία της περιοχής ώστε να επικοινωνήσει με ποικίλες μορφές θεατρικής έκφρασης. Όσο υγιής είναι ο συχνωτισμός σκηνοθέτη – συντονιστή – ομάδας όλο και πιότερο γόνιμο θα είναι και το έδαφος συν-δημιουργίας της θεατρικής ομάδας.
Ένα υγιές και εύρωστο ερασιτεχνικό θεατρικό κίνημα που διαθέτει απο-θέματα ψυχής, “ακούει” τον κοινωνικό περίγυρο, γίνεται πόλος έλξης για λαϊκούς δημιουργούς, ενθαρρύνει συν-πράττει και συν-δράμει στην ανάπτυξη του κοινωνικού θεάτρου (Φυλακές, ΚΑΠΗ, Τσιγγάνοι, Νοσοκομεία, οικονομικοί μετανάστες κ.λ.π.), ακόμη νιώθει την ανάγκη του κόσμου για ένα ζωντανό σκηνικό γεγονός.
Όπου και όταν συμβαίνει αυτό, τότε ταυτόχρονα λειτουργεί και ως αντίδοτο στην τηλεοπτική “ομηρία” της εικόνας.
Εάν όμως οι εμπλεκόμενοι σε θεατρικές ομάδες δεν απο-τινάξουν το ανθρωποφάγο ΕΓΩ τους και την σκόνη του δήθεν που παρεμβάλλεται στην όραση με αποτέλεσμα να εμποδίζει την νηφάλια οπτική γωνία θα χάσουν την ευκαιρία να νιώσουν (νιώθω# κατανοώ) τον ήχο της βροχής, το ποδοβολητό του νυχτώματος, το θρόισμα των φύλων του δένδρου, το άρωμα της βρεγμένης γης. Πώς άλλωστε να το νιώσει κανείς όταν η επαφή με την … γη “αναβάλλεται” συνεχώς;
Η πρακτική καθώς και η εμπειρία αποδεικνύει πως το περιεχόμενο της αναζήτησης τα συμπεράσματα, οι διαπιστώσεις, οι εμπειρίες, αποκτούν ιδιαίτερο βάρος και αξία μόνο αν μοιραστούν στον κύκλο της ομάδας αβίαστα, συλλογικά, ανθρώπινα.
Πως ένα λιθαράκι πέφτει στην λίμνη, δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους , τα ίχνη των οποίων απλώνονται σε όλη την υγρή επιφάνεια.
Όταν ο σπόρος του ερασιτεχνικού θεάτρου αναπτύσσει τις ρίζες του, καλλιεργεί και καλλιεργείται πλάθοντας υποψιασμένους μάχιμους αγωγιάτες του θεάτρου, τότε φτιασιδώνει καλούς θεατές! Εεεε!! Μήπως αυτό δεν είναι και η γοητεία των ερασιτεχνικών ομάδων; Όμως στο ημίφως των παρα-σκηνίων δυστυχώς απαγκιάζουν και τρέφονται ποικίλες εναλλακτικές συμπεριφορές, φυσιογνωμίες θεατρικών σχημάτων που διακατέχονται από το σύν-δρομο του “πρωταθλητισμού” με αποτέλεσμα την επόμενη της πρεμιέρας να πλήττονται και να πλήττουν από το θανάσιμο ερώτημα …και μετά την παράσταση τι;;;
Κατά καιρούς ετερόκλητες φιλοδοξίες κι ενίοτε “γρανάζια” γραφειοκρατικής αντίληψης συν-θλίβουν την φυσιογνωμία του ερασιτεχνικού θεάτρου αγνοώντας το βασικό αξίωμα ότι δηλαδή δεν είναι “είδος” πολυτελείας, αντίθετα είναι υπόθεση πολλών ανθρώπων, διαφορετικών επαγγελμάτων, ηλικιών, συνηθειών. Αιμοδότης του είναι η δυναμική της θεατρικής ομάδας, η οποία δυναμική σφυρηλατεί και σφυρηλατείται, κατακτείται στην πράξη, μέσα από εργαστήρια αυτοσχεδιασμού, θεατρικά παιχνίδια για
ενήλικες, εκπαιδευτικά στούντιο, όλες διεργασίες θεατρικού βίου που στοχεύουν στην καλλιέργεια της ευαισθησίας, επικοινωνίας, να προάγουν την φαντασία, την εμπιστοσύνη και την επαφή των μελών της θεατρικής ομάδας.
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα “γιατί είναι απαραίτητο το ερασιτεχνικό θέατρο;” δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Διαφέρει για κάθε σκεπτόμενο ερασιτέχνη δημιουργό.
Ζητώ ταπεινά συγνώμη αν το απόσταγμα των σκέψεων μου ηχεί “φάλτσα” πλην όμως στο μελάνι της διαδρομής εσωκλείω την ανησυχία μου.
Ίσως είναι ουτοπία μα θαρρώ πως είναι άδικο το ερασιτεχνικό θέατρο να απογυμνωθεί από τα ανθρωποκεντρικά του στοιχεία και να μετατραπεί σε μια καθαρά τυπική διεκπαιρεωτική διαδικασία με υπαλληλίστικη νοοτροπία.
