Φωτογραφία από την ταινία του Pepe Danquart “Run, Boy, Run” (Πολωνία 2012)
Διήγημα του Δήμου Χώρου
Την πρώτη φορά, στη ζωή μου, που θυμάμαι να είδα τον Τόλη τον Νίτζα, πάλευε με μια γάτα. Τις μισούσε τις γάτες ο Τόλης, μάλλον γιατί ήταν πιο γρήγορες και αίλουρες απ’ αυτόν. Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτός ήταν ο λόγος, γιατί πρέπει να πω πως ο Τόλης δεν μίλαγε πολύ. Ας αφήσω τα μισόλογα, ο Τόλης μίλαγε σπάνια. Τη δεύτερη φορά που ακούσαμε τη φωνή του στην παρέα, βγάλαμε όλοι θριαμβευτικές φωνές, αποθεωτικούς αλαλαγμούς και κάποιοι χειροκρότησαν με πάθος αγκαλιάζοντας τον, αλλά κάναμε τέσσερεις μήνες να τον ξανακούσουμε.
Το κύριο χαρακτηριστικό του Τόλη, όμως, δεν ήταν αυτό. Ήταν ταχύτατος, νευρικός και ευκίνητος όσο κανένας άλλος. Ανέβαινε στα δέντρα με την ευκολία που εμείς περπατάγαμε στο πεζοδρόμιο. Πήδαγε από μπαλκόνι σε μπαλκόνι, με την άγνοια κινδύνου που εμείς περνάγαμε πάνω από τις λακκούβες στην άσφαλτο που κάλυπτε τον δρόμο. Κρεμόταν στο κενό, γαντζωμένος από τα κάγκελα της σκάλας, με την ίδια άνεση που εμείς καθόμασταν στα παγκάκια της πλατείας.
Έτσι, τον Τόλη, από μικρή ηλικία, τον φωνάζαμε Νίτζα!
Βέβαια, υπήρχε και μια σκοτεινή πλευρά στη ζωή του. Τα μεσημέρια, όταν ο πατέρας του έσκαγε την παλάμη του στο μάγουλο του Τόλη, ο εκκωφαντικός ήχος γέμιζε τον ακάλυπτο χώρο της πλατείας, χτύπαγε στην απέναντι πολυκατοικία και χωνόταν στα στενάκια, φτάνοντας σε απόσταση δεκάδων μέτρων. Ήμασταν σίγουροι, όταν ακούσαμε τον πατέρα του να του λέει πως καλύτερα να είχε πεθάνει μέσα στην μήτρα της μάνας του, ότι το εννοούσε. Τα μάτια δεν λένε ποτέ ψέμματα και δεν έχω δει ξανά άνθρωπο να κοιτά άλλον άνθρωπο με τέτοιο μένος, με τέτοια αηδία. Ήταν μόλις δέκα…
Ήμασταν βέβαιοι, πως όταν τον έδιωξαν από το σχολείο, μια μεγάλη ανακούφιση απλώθηκε τριγύρω. Τώρα όλοι θα μπορούσαν να κάνουν καλύτερα τη «δουλειά» τους. Το ζαβό, όπως τον αποκαλούσαν, δεν θα ήταν πια εμπόδιο για κανέναν. Θυμάμαι πολύ καθαρά, τον καθηγητή που πρωτοστάτησε στην αποπομπή του να στέκει ψηλά στη σκάλα του σχολείου και να βλέπει τον Νίτζα να περνά την εξώπορτα. Ήταν τόσο σίγουρος, πως αυτό έπρεπε να γίνει!
Για χρόνια πίστευα πως ο Τόλης δεν είχε άλλο δρόμο από την παρανομία. Ακόμα κι όταν τον είδα να δουλεύει στο συνεργείο της περιοχής, δεν σίγασε αυτή η καχυποψία μέσα μου. Ο Τόλης, όμως, μια φορά συνελήφθη από την αστυνομία. Ακόμα κι αυτός γέλαγε, που το είχε δύσκολο το γέλιο σαν τα λόγια, όταν τον πειράζαμε. Είχε συλληφθεί γυμνός να τρέχει στο δρόμο, όταν πήδηξε από ένα παράθυρο, του ήταν τόσο εύκολο αυτό όπως σας είπα, για να μην τον πιάσει ο απατημένος σύζυγος.
Μια μέρα το ξεφούρνισα. «Τακάκια», μου είχε πει, εννοώντας ότι το αυτοκίνητο μου χρειαζόταν καινούργια. Τον αγκάλιασα και του ‘πα: «Μπαγάσα, εγώ στη θέση σου θα είχα γίνει κλέφτης».
– «Το ξέρω. Είναι που δεν έχεις ζήσει ό,τι έζησα εγώ», μου απάντησε γελώντας. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδα να γελά. Ενοχλήθηκα λίγο από τα λόγια του και ζήτησα εξηγήσεις.
– «Μη θυμώνεις. Αν γινόμουν αυτό που λες, θα ‘μουν σαν τον μπαμπά μου και ‘κείνο τον… Τον θυμάσαι που ‘στεκε στη σκάλα;». Γύρισε την πλάτη και ξανάπε, «τακάκια».
Απόψε θα γίνει η κηδεία του Τόλη του Νίτζα. Εργατικό ατύχημα ήταν, δεν τα χωρά ο νους αυτά τα γεγονότα. Αν είμαστε παρόντες περισσότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού, θα το θεωρήσω μεγάλη έκπληξη. Όχι γιατί δεν ήταν αγαπητός. Ο Νιτζα ήταν από τους ανθρώπους που τους έβαζες εύκολα στην άκρη και δεν ήταν σαν τα μούτρα μας, για να μας κρατήσει κακία. Όσοι άνθρωποι, τόσες δικαιολογίες…
Αν έρθουν κάποιοι άλλοι, εκτός εμού, από την παρέα του σχολείου, θα τους καλέσω μετά στο σπίτι μου. Θα πιούμε ένα κονιάκ κι αφού καταδικάσουμε την κοινωνική ανισότητα που ανεχόμαστε όλοι μας, γιατί μας βολεύει και λίγο, θα τους προτείνω κάτι. Μου έχει κολλήσει στο μυαλό, από το πρωί, μια μεταφυσική σαχλαμάρα. Πιστεύω πως αν βγούμε γυμνοί να τρέξουμε στο δρόμο, θα αλαφρώσει λίγο το χώμα που τον σκεπάζει. Αν αργήσετε να μάθετε νέα μου, μάλλον θα μας έχουν «μπουζουριάσει».
* Νίντζα τους αποκαλούν στην Ιαπωνία. Στα Βαλκάνια τους λέμε Νίτζα.
– Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική. –
