Γράφοντας από τα 17 της και έχοντας στις αποσκευές της δύο ποιητικές συλλογές και μια τρίτη για το 2019, πάνω από 870 ποιήματα και δύο Βραβεία μέσα στο 2018, η Βολιώτισσα ποιήτρια Γκέλη Ντηλιά η οποία κατοικεί στο Ναύπλιο μιλά για την ποίηση, τους ποιητές και το κοινό τους…
-Γιατί η ποίηση θεωρείται παραγκωνισμένη σε σχέση με την λογοτεχνία;
-Η ποίηση δεν είναι κάτι που το θυμόμαστε στις σχολικές γιορτές και στις επετείους. Είναι μια τέχνη που θα έπρεπε να διαπερνά καθημερινά τη σκέψη και τον modus vivendi. Θεωρώ ότι η όλη κατάσταση ξεκινάει στραβά από το Δημοτικό και συνεχίζεται στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου αδαείς εκπαιδευτικοί, κατά το πλείστον, καλούνται να φέρουν σε επαφή τους μαθητές με σπουδαία ποιητικά έργα, διδάσκοντας τα με τρόπο αδιάφορο και μηχανιστικό. Τι άλλο θα μπορούσαμε να περιμένουμε παρά αυριανούς ενήλικες που σνομπάρουν τον έμμετρο λόγο, αφού προηγουμένως τον είχαν απαξιώσει οι διδάσκοντες τους;
-Τελικά είναι αλήθεια ότι η ποίηση απευθύνεται σε λίγους;
-Πρόκειται για μύθο. Η ποίηση, όπως κάθε τέχνη, έχει ως σκοπό να προσελκύσει όσο περισσότερους αναγνώστες γίνεται. Το θέμα φαίνεται ότι κολλάει κάπου μεταξύ του στερεότυπου, ότι το κοινό δεν μπορεί να την κατανοήσει, αφού οι έννοιες και τα μηνύματα δεν παρουσιάζονται με τον ίδιο τρόπο όπως στην λογοτεχνία, αφήνοντας τον αναγνώστη να επιχειρήσει ο ίδιος να βρει το νόημα μέσα από τα όνειρα, τα απωθημένα και τις εμπειρίες του. Κι όμως η ποίηση δεν αοριστολογεί. Κυριολεκτεί μέσα από μεταφορές, αλληγορίες και άλλα σχήματα λόγου.
-Ποιητής γεννιέσαι ή γίνεσαι;
-Και τα δύο. Δεν είναι κακό, ξέρετε, κάποιος να γράψει σε μεγάλη ηλικία, αφού έχει διαβάσει και βιώσει κάποια γεγονότα. Ποια είμαι εγώ για να τον κρίνω; Εξάλλου, όλοι έχουμε μέσα μας τις λέξεις που ανάλογα με το πόσο έχουμε καλλιεργήσει το χωράφι της ψυχής μας, μπορούν να αποδώσουν με ακρίβεια αυτά που θέλουμε να γράψουμε.
-Κι οι αναγνώστες; Πρέπει να είναι καλλιεργημένοι επίσης;
-Όχι απαραίτητα. Δεν είναι προνόμιο μόνο εκείνων που επιμόνως διαβάζουν, μελετούν ή γράφουν. Αντιθέτως, οι αμύητοι που τους απασχολούν όμως ερωτηματικά που δεν έχουν γίνει τελείες, τα οποία επανέρχονται κατά περιόδους αλλά οι ίδιοι για διάφορους λόγους δεν έχουν ανοίξει βιβλίο, θεωρώ ότι είναι πιο καλοδεχούμενοι, καθώς θα δουν άμεσα τα οφέλη μιας ποιητικής ανάγνωσης. Θα πάνε τη ζωή τους σε ένα άλλο επίπεδο.
-Οι ποιητές απευθύνονται στις μάζες;
-Το έχουμε δει να συμβαίνει. Ο Όμηρος, ο Δάντης, ο Σολωμός, οι κάτοχοι των Βραβείων της Σουηδικής Ακαδημίας και πάρα πολλοί άλλοι έχουν κατακτήσει επάξια μια θέση στο πάνθεον των ευπώλητων ποιητών.
-Ποια είναι τα στοιχεία της προσωπικότητας ενός ποιητή;
-Η πειθαρχία, κατ’ αρχάς. Η διάθεση να μη φοβάται να πει τα πράγματα με το όνομα τους και να έρθει σε ρήξη με το status quo. Γιατί ο ποιητής συμμετέχει στη δημιουργία του κόσμου. Όταν όμως γίνει αυτό, θα πρέπει να μπορεί να το στηρίξει και με την ίδια του τη βιογραφία. Τα πεπραγμένα του να είναι το παράδειγμα που θα φωτίζει, ώστε οι αναγνώστες να τον πιστέψουν και να τον ακολουθήσουν. Να είναι leader.
-Θεωρείτε ότι οι ποιητές είναι κατ’ εξοχήν πεσιμιστές;
-Και ναι και όχι. Είναι το πώς διαχειρίζονται τις λέξεις στην φαρέτρα τους. Γιατί η ποίηση είναι μια μάχη. Προσωπικά, φροντίζω το μήνυμα να είναι χαρμόσυνο, να έχει happy end το ποίημα, ακόμη και σε ποιήματα που γεννούν απόγνωση. Δεν αντέχω τις αυτόχειρες ποιήτριες που παίρνουν στο λαιμό τους τους αναγνώστες στο όνομα του εφήμερου. Εναπόκειται όμως και στην ιδιοσυγκρασία της κάθε μιας.
-Πέφτουν οι ποιητές θύματα της εποχής;
-Ποτέ. Περιγράφουν τον κόσμο με έναν τρόπο που τους επιτρέπει να είναι οξυδερκείς και οφείλουν να έχουν κάνει σκληρή αυτοκριτική με τον αλαζονικό εαυτό, χωρίς να καταντούν επιδειξίες της τέχνης τους αλλά να είναι υπηρέτες της.
-Πώς γίνεται αυτό;
-Με το να παραμένουν παιδιά. Να συγκινούνται με τα πάντα. Να είναι αχόρταγοι της ζωής και της ομορφιάς. Να κλείνουν τα αφτιά στις σειρήνες της παραίτησης και του μηδενισμού. Να έχουν σκοπό την πνευματική τέρψη τους, ώστε αυτοί που θα διαβάσουν τα έργα τους να τη νιώσουν επίσης. Γιατί ότι μας κάνει να χαιρόμαστε, μας διδάσκει. Να είναι απαιτητικοί από τους ίδιους. Να ζουν τη ζωή τους με τέχνη, όπως υποστηρίζω.
-Πιστεύετε ότι η ποίηση είναι πράξη;
-Σύμφωνα με τον Μπρεχτ, δεν είναι μόνο έκφραση αλλά δράση. Αυτή φυσικά γεννάει αντίδραση απέναντι σε νόρμες και παγιωμένες παλιομοδίτικες αντιλήψεις που κρατούν τον κόσμο στα μετόπισθεν του παρόντος. Αν η ποίηση δεν μπει στην εμπροσθοφυλακή του σήμερα, πολύ φοβάμαι ότι η φθορά των αξιών θα συνεχιστεί σε εντονότερους ρυθμούς.
-Θέλετε να προσθέσετε κάτι άλλο;
-Σε όσους λένε ότι η ποίηση δεν χρησιμεύει σε τίποτε, έχω να πω πως και η ζωή δεν χρησιμεύει σε όσους πέρασαν αλλά την άφησαν να τους προσπεράσει, απορροφημένοι στις γήινες καθημερινές ενασχολήσεις τους και μην έχοντας αφιερώσει χρόνο στο να της προσδώσουν ένα νόημα, μέσα από την ποίηση και την τέχνη γενικώς.
