Ο «Κόντε Νάπα» – Οι Ναπαίοι, οι Μπαρλαίοι και οι Μοσχόμαγκες του Ναυπλίου (της Μαρίας Βασιλείου)

Ένθετη φωτογραφία: O κόμης Αυγουστίνος Καποδίστριας 

Απ’ τον καιρό του Καποδίστρια, πριν καλά – καλά ελευθερωθεί η Ελλάδα, άρχισαν να «παρουσιάζονται» τα πρώτα κόμματα – παρατάξεις, ανάλογα με τα αισθήματα και συμπάθειες των «πρωτεργατών» του αγώνα,προς τα τρία τότε συμμαχικά κράτη: Γαλλία, Ρωσία και Αγγλία.

Στο «γαλλικό κόμμα» αρχηγός θεωρούνταν ο Κωλέττης, στο Αγγλικό ο Μαυροκορδάτος και στο ρώσικο, ακέφαλο φαινομενικά, ο Καποδίστριας.

Τα κόμματα αυτά, δεν είχαν επίσημα ονόματα. Φρόντισε όμως γι’ αυτό, η λαϊκή σοφία, που βάφτισε τα «αντιφρονούντα κόμματα» με παρατσούκλια.

Στους Ρωσόφιλους έδωσαν το όνομα Ναπαίοι. Το παρατσούκλι του Νάπα είχε δοθεί και στον Αυγουστίνο Καποδίστρια, μικρότερο αδερφό του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, Ιωάννη Καποδίστρια.

Ο Κόμης Αυγουστίνος Καποδίστριας -πλήρες όνομα Αυγουστίνος Αντώνιος Μαρία Καποδίστριας- διετέλεσε συγκυβερνήτης και έπειτα κυβερνήτης της Ελλάδας για μικρό χρονικό διάστημα, κατά την πολυτάραχη περίοδο 1831 – 1832. Κατά τους επικριτές του, ήταν στενόμυαλος, επιρρεπής στην κολακεία και αυταρχικός.

Κατά μια εκδοχή, Νάπας ήταν κάποιος κακούργος, αχρείος ληστής και το παρατσούκλι δόθηκε στον Αυγουστίνο για να δηλώσει ότι και αυτός έμοιαζε στον Νάπα. (Εφημερίδα «Τερπνός Ζέφυρος», Αθήνα, 25 Ιουλίου 1842, Βιβλιοθήκη Βουλής).

Κατά άλλη εκδοχή, στο Ναύπλιο ήταν τότε κάποιος Νάπας, που όλο καυχιόταν για παλικαριές του. Όταν ο Κυβερνήτης διόρισε τον αδερφό του, Αυγουστίνο Καποδίστρια, Γενικό Αρχηγό του Στρατού, οι αγωνιστές του κόλλησαν κοροϊδευτικά το όνομα του καυχησιάρη Νάπα. Τον φώναζαν με το παρατσούκλι Καπετάν Νάπα» και «Κόντε Νάπα». (Τάκη Λάππα, Ελληνικά Ιστορικά Ανέκδοτα, 1750-1862)

Πιθανή θεωρείται και η λαογραφική εικόνα για τον Νάπα: του αβλαβούς λαϊκού τύπου που αν του έδινες ένα λεφτό χόρευε, πηδούσε, σημάδευε με το δάχτυλο τις τρύπες και φώναζε ο ίδιος «Ζήτω το παλικάρι ο Νάπας» (Σουρμελή Διονυσίου, Ιστορία των Αθηνών). Παριστάνεται ως μισότρελος, μισοπόνηρος, μεθύστακας που σύχναζε στα καφενεία τ’ Αναπλιού μα κάποτε δούλεψε και στον πόλεμο και έγινε γνωστός στα παλικάρια.

Τους Εγγλεζόφιλους τους έλεγαν Μπαρλαίους, από τον Βασίλη Μπαρλά, κάποτε πληρεξούσιο και φανατικό φίλο του Μαυροκορδάτου, πολιτικομανή, που κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου έμενε στο Αιτωλικό, το οποίο παρέδωσε, μαζί με άλλους, στον Κιουταχή, αμαχητί, ενώ ως αιχμάλωτος του Κιουταχή, μοίραζε προσκυνοχάρτια στην Ρούμελη.

Και τους Γαλλόφιλους Μοσχόμαγκες. Κατά την εποχή του απελευθερωτικού Αγώνα οι στρατολογούμενοι από τους οπλαρχηγούς, διαιρούντο σε δυο ενωματίες. Κάθε ενωματία ονομαζόταν «Μάγκα» και ο αρχηγός της «Μάγκατζης». Ήταν τιμή και δόξα τότε, να είσαι Μάγκας ή να ανήκεις στους Μάγκες. Στις 7 Δεκεμβρίου 1831, οι πληρεξούσιοι της «εν Αργει Εθνικής Συνελεύσεως», ήρθαν στα χέρια και χωρίστηκαν σε δύο κόμματα. Ο Ιωάννης Κωλέττης, ακολουθούμενος από πολλούς πληρεξουσίους και οπλαρχηγούς Στερεοελλαδίτες, άρχισε να στρατολογεί οπλοφόρους για να πάει στο Ναύπλιο να καθαιρέσει τον Αυγουστίνο Καποδίστρια,που μετά τη δολοφονία του αδελφού του, είχε αναγνωρισθεί από το αντίθετο κόμμα, Κυβερνήτης της Ελλάδος.

Ο Κωλέττης στρατολογούσε κάθε άτακτο στοιχείο κι’ έτσι δημιούργησε ένα μπουλούκι από κακοποιούς, που έκαναν τόσες αταξίες και κλεψιές, ώστε οι άλλοι Μάγκες των διαφόρων οπλαρχηγών ονόμασαν – κατ’ ευφημισμό — τους Μάγκες του Κωλέττη «Μοσχόμαγκες». ΄Ετσι, όλοι οι οπαδοί του Κωλεττικού κόμματος πήραν τ’ όνομα Μοσχόμαγκες και το κόμμα του Μοσχομαγκιτικό.

Στο Ναύπλιο έλεγαν τότε, Μοσχόμαγγες, άνδρες νεαρής κυρίως ηλικίας, εξαθλιωμένους από την πείνα, τις κακουχίες και τις επιδημίες που εξασφάλιζαν ένα ξεροκόματο κάνοντας τους αχθοφόρους των αποσκευών των ξένων που έφταναν στον προμαχώνα «του Μόσχου». Ο προμαχώνας είχε αυτή την ονομασία προς τιμή του Δημητρίου Νικολάου ή Μοσχονησιώτη (λόγω καταγωγής από τα Μοσχονήσια) ή Μόσχου, ο οποίος απελευθέρωσε μαζί με το Σταϊκόπουλο το Παλαμήδι από τους Τούρκους, το 1822.
Μ’ αυτό λοιπόν, το εξευτελιστικό όνομα φώναζαν τους Γαλλόφιλους οπαδούς του Κωλέττη.

Αυτοί πάλι για να μετριάσουν το καταφρονεμένο τουςόνομα, έλεγαν πως τους το κόλλησαν, γιατί η Γαλλικήπρεσβεία στ’ ’Ανάπλι—το νοικιασμένο αρχοντικό του Σ.Τρικούπη—ήταν κοντά στην ντάπια του Μόσχου.

Τα παρατσούκλια αυτά κράτησαν και τα τρία κόμματα, και στα χρόνια του Όθωνα…