Οι απίθανες βροχούλες του Ιουνίου έδωσαν μια ανάσα στους φόβους μιας λειψυδρίας για τις αγροτικές περιοχές ιδιαίτερα του αργολικού κάμπου. Τα φυσικά φαινόμενα κάλυψαν παροδικά την παγκοσμίως γνωστή ανικανότητα των «ηγετών» μας, να σχεδιάζουν και να μην υλοποιούν. Τα παραδείγματα των άλλων διεθνοποιούν τα ελληνικά αντι-παραδείγματα ώστε να υπάρχει πάντα η έντονη και δικαιολογημένη καχυποψία πως τα αναπτυξιακά κονδύλια βοηθούν στην ανάπτυξη του καταναλωτικού κρατισμού και όχι της χώρας και του λαού της.
Πριν λίγες μέρες παρακολούθησα εκδήλωση αφιερωμένη στους οργανισμούς πιστοποίησης στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη και όπως ήταν φυσικό (!), οι συγκρίσεις ήταν για μια ακόμη φορά συντριπτικές για το μόνιμο αδιέξοδο που νιώθουν οι Έλληνες πολίτες απέναντι σε μια διοίκηση οργανωμένη για να κάνει τη ζωή τους δύσκολη και μίζερη. Βεβαίως έχουμε κάνει βήματα… βεβαίως έγιναν προσπάθειες… βεβαίως δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις, αλλά τελικά βρισκόμαστε στο σημείο εκκίνησης όταν οι άλλοι έχουν κάνει τη διαδρομή και ξαναρχίζουν. Τι να φταίει για την μόνιμη ελληνική κακοδαιμονία;
Το πορτογαλικό παράδειγμα…
Θα περιγράψω σύντομα το πώς στο απομονωμένο πορτογαλικό νησί του Ατλαντικού Μαδέρα 217.000 περίπου κατοίκων, κατάφεραν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του νερού για οικιακή και αγροτική χρήση. Παράλληλα, χάρη στη λύση αυτή, κατάφεραν να γίνει το νησί ενεργειακά αυτόνομο. Η Μαδέρα (Madeira) είναι γνωστή για το φημισμένο κρασί της. Για την καλύτερη διοικητική της οργάνωση κηρύχτηκε αυτόνομη περιοχή από το πορτογαλικό κράτος. Αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό με περισσότερους από ένα εκατομμύριο τουρίστες το χρόνο. Η αυξημένες ανάγκες νερού δημιουργούσαν προϋποθέσεις λειψυδρίας στο νησί, όχι τόσο από την έλλειψή του όσο από την ανεκμετάλλευτη κατάληξη των νερών (βρόχινων/πηγών) στον Ατλαντικό. Το ιδιαίτερο κλίμα του Ατλαντικού χάριζε πλούσιο βρόχινο νερό, αλλά η μορφολογία του ηφαιστειογενούς εδάφους δημιουργούσε ανυπέρβλητα προβλήματα στη δημιουργία επιφανειακών λιμνοδεξαμενών. Έπρεπε να δοθεί γρήγορα λύση με βάθος χρόνου και κυρίως με προϋποθέσεις παράλληλης ανάπτυξης πράσινων τεχνολογιών ώστε το νησί να γίνει ενεργειακά αυτόνομο.
Τα έργα προγραμματίστηκαν σε βάθος 15ετίας με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. και υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2007-2010 ως προς την διαχείριση των υδάτινων πόρων και της ηλεκτρικής ενέργειας. Έγιναν οι απαραίτητες μελέτες και κατασκευάστηκε μικρή λιμνοδεξαμενή και κανάλια διοχέτευσης βρόχινου νερού και νερού πηγών προς τους νέους κύριους συλλέκτες. Διανοίχθηκαν δυο βασικές σήραγγες μεταφοράς νερού από τον βορρά προς το νότο όπου είναι εγκατεστημένο το 50% του πληθυσμού του νησιού και οι μεγαλύτερες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Αναμορφώθηκαν δυο παλαιότερες σήραγγες, ενώ οι καινούριες διαθέτουν «πόρτες» για να ρυθμίζεται η ποσότητα ροής του νερού. Η σήραγγα του Covão μπορεί να αποθηκεύσει μέχρι 32 500 m³ νερού. Εκείνες της Encumeada και του CanaldoNorte μπορούν να αποθηκεύσουν μέχρι 55 000 m³, ενώ στον τελικό σταθμό Socorridosκατασκευάστηκε υπόγεια δεξαμενή αποθηκευτικής δυνατότητας 40 000 m³. Ο συγκεκριμένος υδροηλεκτρικός σταθμός παράγει ηλεκτρική ενέργεια για ολόκληρο το νησί. Όμως για να υπάρξει πλήρης αυτονομία ηλεκτρικού ρεύματος, προγραμματίστηκε για τη διετία 2010-2012 η δημιουργία του αιολικού πάρκου του οροπεδίου Galheta, το οποίο ήδη βρίσκεται σε πλήρη ενεργοποίηση με αποτέλεσμα να λειτουργεί συμπληρωματικά τροφοδοτώντας με ηλεκτρικό ρεύμα, μεταξύ άλλων, τις αντλίες του υδροηλεκτρικού σταθμού. Το νερό που δεν χρησιμοποιείται αποθηκεύεται στις νέες δεξαμενές.
Ήδη υλοποιείται το νέο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας με γεωθερμία και αναμένεται την επόμενη πενταετία να συμβάλει στην ολοκλήρωση της ενεργειακής αυτονομίας του νησιού.
…και το ελληνικό αντι-παράδειγμα
Την ίδια ακριβώς περίοδο, λίγο πιο νότια, με ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις ξεκινούν διάφορα έργα στην Ελλάδα, μεταξύ αυτών και έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων. Η Ελλάδα, από την δεκαετία του 80 ήδη, έχει μετατραπεί σε «τεράστιο εργοτάξιο» με έργα που προγραμματίζονται αλλά δεν έχουν… τελειωμό (αυτοκινητόδρομοι, «πράσινη οικονομία», κλπ), ενώ άλλα αντί να αναπτυχθούν χάνονται στον κυκεώνα του εργοταξίου! Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «τρένο της Αργολίδας», η σιδηροδρομική σύνδεση Κορίνθου-Καλαμάτας. Όμως το μεγάλο πρόβλημα για τον αργολικό κάμπο είναι το νερό. Η στρατιωτική δικτατορία (1967-74) δημιουργεί την υποδομή του Αναβάλου για την άντληση του υποθαλάσσιου νερού με το σύνθημα της μετατροπής της Αργολίδας σε «νέα Καλιφόρνια». Το σύνθημα επαναλαμβάνουν οι πολιτικοί της δημοκρατικής μεταπολίτευσης χωρίς ωστόσο να υλοποιούν όσα κατά καιρούς προγραμματίζουν. Είναι γνωστά τα τεχνικά προβλήματα που συχνά-πυκνά ξεσπούν στο απαρχαιωμένο αντλιοστάσιο, ενώ απουσιάζει πλήρως ένας ουσιαστικός σχεδιασμός για την πλήρη χρήση των υποθαλάσσιων πηγών.
Η μεταφορά του νερού του Αναβάλου στο πεδίο της περιοχής Κουτσοποδίου, για παράδειγμα, ξεκινά από την κατασκευή λιμνοδεξαμενής ενώ το δίκτυο μεταφοράς μπορεί να περιμένει! Στις 27 Ιουνίου 2011, όταν έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το έργο μεταφοράς νερού στη Μαδέρα, υπογράφεται η σύμβαση για το έργο μεταφοράς νερού του Αναβάλου στο Κουτσοπόδι και στην ευρύτερη περιοχή. Φυσικά, ο αγιασμός του έργου θα επιτρέψει νέες θριαμβολογίες για την αναπτυξιακή πολιτική που υλοποιείται και θα φέρει ξανά στην επιφάνεια το σύνθημα που επαναλαμβάνουν πια δημοκράτες πολιτικοί: η Αργολίδα μετατρέπεται σε νέα Καλιφόρνια.
Δυστυχώς ο αγιασμός δεν καταφέρνει να καλύψει την προχειρότητα του υποτιθέμενου σχεδιασμού ο οποίος θα καταπιεί μερικά εκατομμύρια ευρώ για το τίποτα! Το Νοέμβριο του 2012, όταν το ολοκληρωμένο έργο της Μαδέρα αναφέρεται ως παράδειγμα στη διεθνή βιβλιογραφία, δηλαδή 16 ολόκληρους μήνες μετά την έναρξη των εργασιών μεταφοράς νερού από τον Ανάβαλο, το έργο εγκαταλείπεται καθώς ο εργολάβος αδυνατεί να συνεχίσει! Έτσι, απλά! Δεν ξέρω αν αποτελεί παράδειγμα στη διεθνή βιβλιογραφία της ελληνικής πολιτικής τσαπατσουλιάς που έσπρωξε αυτή την πανέμορφη και πλούσια χώρα σε νέα βαθιά κρίση. Δεν έχει και μεγάλη σημασία, μιας και συνολικά η χώρα μας αποτελεί αντι-παράδειγμα για την διεθνή πραγματικότητα. Ο μοναδικός προγραμματισμός που τηρείται ευλαβικά στην Ελλάδα είναι εκείνος της καταστροφής κάθε δημιουργικής και παραγωγικής δυνατότητας εκφρασμένης σε πρόσωπα, ομάδες ή μηχανισμούς. Σε κάθε κρίση δεν υπάρχει πριν ή μετά παρά μόνο μια κραυγή απόγνωσης: ξεραθήκαμε – καταστραφήκαμε!
Και για όσους δεν κατάλαβαν!
Στον ευρωπαϊκό νότο η Πορτογαλία κατάφερε ξανά μια πρωτιά. Μέχρι το 2013 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αυτή γινόταν κατά 50% από λιγνίτη και άλλα ορυκτά. Από το 2015 και μετά η τάση αντιστρέφεται. 48% της παραγωγής οφείλεται πλέον στις πράσινες τεχνολογίες (υδροηλεκτική, αιολική, ηλιακή), με τάση πλήρους απεξάρτησης της χώρας από ρυπογόνες και μεγάλου κόστους πηγές (πετρέλαιο, λιγνίτες, κλπ). Όνειρο απατηλό; Μάλλον όχι! Τον Μάιο του 2016 (από το Σάββατο 7-5-2016 στις 6.45 μέχρι την Τετάρτη 11-5-2016 στις 17.45) η Πορτογαλία έζησε για 107 ώρες (4 ημέρες) καταναλώνοντας ηλεκτρική ενέργεια μόνο από πράσινες πηγές παραγωγής ενέργειας!
Κι ενώ αυτά συνέβαιναν στο Νότο, ο Βορράς συνέχιζε τα τεχνολογικά του επιτεύγματα. Το πρόγραμμα «Reisseck II» που υλοποίησε η αυστριακή εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (Verbund), στην περιοχή Mühldorfer Graben, της αυστριακής περιφέρειας Carinthia, ξεκίνησε το 2012 και ολοκληρώθηκε το 2015 με πλήθος τεχνολογικών νεωτερισμών πέρα από την τεράστια υπόγεια σήραγγα μεταφοράς νερού. Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο παραγωγικής δυνατότητας 430 MW, μπορεί χωρίς δυσκολία να καλύψει τις ανάγκες τριάντα χιλιάδων νοικοκυριών σε περίοδο μέγιστης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Την ίδια ώρα στην πανέμορφη και ηλιόλουστη Ελλάδα εκσυγχρονιζόμαστε μαθαίνοντας να λύνουμε και να δένουμε γραβάτες. Περαστικά μας!
Επιμύθιο
«Ηγετική» πολιτική ανικανότητα χωρίς αντίστοιχη αντιπολιτευτική δεν υπάρχει. Είναι έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες. Σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο τα χαρακτηριστικά αυτής της ταυτότητας είναι ακριβώς τα ίδια: φτηνή επιχειρηματολογία, ανικανότητα ανάδειξης παραδειγμάτων, αμάθεια και τραγική απουσία ενημέρωσης, αδυναμία σύλληψης και έκφρασης ιδεών, πλήρης σύγχυση ως προς τις έννοιες προσανατολισμός, προγραμματισμός, υλοποίηση, αξιολόγηση. Στα συμπολιτευόμενα και αντιπολιτευόμενα μπουλούκια, ο μηρυκασμός αποτελεί το κύριο στάδιο του εξευτελισμού της πολιτικής σκέψης.
