Άργος – Abbeville: μνήμες κοινές ενός μεγάλου πολέμου (γράφει o Γ. Κόνδης)

Φωτογραφία: Το σημερινό κέντρο της Abbeville και ο καθεδρικός ναός του Saint-Vulfran. Η γαλανόλευκη κυματίζει παντού. Τιμητική εβδομάδα για την Ελλάδα, την Αργολίδα και το Άργος.

Το μεγάλο Έπος του 40, η πορεία νίκης του ελληνικού λαού απέναντι στα ιταλικά φασιστικά στρατεύματα και η αντίσταση στην γερμανική κατοχή αποτελούν κορυφαίες στιγμές για την ιστορία μας, την εθνική και την τοπική. Ο τεράστιος φόρος αίματος που πλήρωσε ο Ελληνικός λαός ήταν αβάσταχτος και δυσανάλογος του μικρού του μεγέθους. Όμως και οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί δέχτηκαν βαρύτατα χτυπήματα και καταστροφές από τις ναζιστικές χιτλερικές ορδές των Γερμανών. Εκατομμύρια ανθρώπων χάθηκαν στις πολεμικές συγκρούσεις από το Στάλινγκραντ έως το Ελ-Αλαμέιν, χωρίς να υπολογίσουμε το ανατριχιαστικό εβραϊκό ολοκαύτωμα και τα χιλιάδες θύματα των γερμανικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. Η Ευρώπη, λίγο πριν τον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, αναζητούσε ήδη μέσα στα ερείπια των πόλεων και των χωριών της, τη δύναμη ν’αντιμετωπίσει τη ναζιστική θηριωδία και θα το πετύχει με κόστος δυσθεώρητο σε απώλειες πολιτών, καταστροφές υποδομών και εκμηδένισης χιλιάδων μνημείων πολιτισμικής κληρονομιάς, στην Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Σοβιετική Ένωση και αλλού. Οι καθημερινοί βομβαρδισμοί των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων επέτρεψαν την ταχύτατη κατάληψη των μεγάλων ευρωπαϊκών λιμανιών ιδιαίτερα στην Ολλανδία και τη Γαλλία (Ρότερνταμ και Δουνκέρκη).

Η προέλαση των γερμανικών δυνάμεων δημιούργησε ένα κύμα εξόδου από τις χώρες αυτές προς τη Γαλλία, αλλά και στο εσωτερικό της Γαλλίας προς ασφαλέστερες περιοχές του νότου. Όσοι έχουν ακούσει ή διαβάσει μαρτυρίες πολιτών από τις περιοχές αυτές (Κάτω Χώρες, Γαλλία), γνωρίζουν τον τρόμο και το μίσος που έτρεφαν οι πληθυσμοί αυτοί για τους Γερμανούς εξαιτίας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της αγριότητας όχι μόνο των συγκρούσεων αλλά και της συμπεριφοράς των Γερμανών στις κατακτημένες περιοχές. Ακόμη και σήμερα «οι παλιοί» περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα την παρουσία των Γερμανών στις περιοχές που εισέβαλαν. Βέβαια, στους αιώνιους ανταγωνισμούς των «Μεγάλων» βρίσκει κανείς τις ρίζες όλων των δεινών και των καταστροφών που γνώρισε η Γηραιά ήπειρος. Όμως ο Δεύτερος Παγκόσμιος διαμόρφωσε με το ναζισμό και το φασισμό ένα νέο είδος υπάνθρωπης σκέψης και συμπεριφοράς που διαβρώνει, ακόμη και σήμερα, το νόημα ύπαρξης και το περιεχόμενο της Δημοκρατίας.

Οι Γερμανοί προκειμένου να αποφύγουν την περίφημη «Γραμμή Μαζινό» εισέβαλαν στο Βέλγιο και την Ολλανδία τις οποίες συνέδραμαν άμεσα οι αγγλο-γάλλοι σύμμαχοι. Η γερμανική πολεμική μηχανή (τεθωρακισμένα) τους απέκοψε στις Αρδέννες και με πολύ μεγάλη δυσκολία ο συμμαχικός στρατός υποχώρησε στο μικρό θύλακα του λιμανιού της Δουνκέρκης (μόλις 50 τετραγωνικά χλμ) και μόνο οι λάθος υπολογισμοί και η αναποφασιστικότητα του χιτλερικού επιτελείου διέσωσε χιλιάδες στρατιώτες. Δεν διέσωσε όμως τους χιλιάδες των αμάχων που έπεσαν θύματα των βομβαρδισμών, όπως και τις τεράστιες καταστροφές που προξένησαν στα ιστορικά κέντρα των πόλεων. Ανάμεσά τους η πυρπόληση για δεύτερη φορά της Βιβλιοθήκης του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβαίν (Leuven – Βέλγιο), ο βομβαρδισμός της Αμιένης, του Αράς, ο βομβαρδισμός επίσης του Λονδίνου και άλλων αγγλικών πόλεων κ.ά. Η Γαλλία υπέστη σημαντικές καταστροφές τόσο στο επίπεδο των υποδομών όσο και σε εκείνο των θυμάτων κυρίως του άμαχου πληθυσμού της.

Η καταστροφή της Αbbeville

Μεγάλωσα χωρίς τη σκιά μιας μάνας
βυζαίνοντας τα δυο στήθια του πολέμου.
Έμεινα ζωντανή με ένα μόνο χέρι.
Με το άλλο, η δύστυχη γνώρισα τη ζωή.

Η Cécile Santa Μaria ήταν τεσσάρων ετών όταν, στις 20 Μαΐου 1940 άρχισε ο βομβαρδισμός της Abbeville από τους Γερμανούς. Τρέχοντας με τη μητέρα της και την αδελφή της μέχρι το καταφύγιο, μια βόμβα τις προλαβαίνει, τις σκοτώνει και η μικρούλα Cécile χάνει το ένα της χέρι. Το 1950 είναι 14 ετών όταν γράφει το παραπάνω ποίημα που το διαβάζει για πρώτη φορά φέτος στην αίθουσα τελετών του Δημαρχείου της πόλης, όπου τιμούν τους υπερασπιστές της πόλης και τα 8000 θύματα των βομβαρδισμών, ανάμεσά τους και η Cécile που συγκίνησε τους πάντες με το ποίημά της αλλά και την πίστη της στην ειρήνη.

Ανάμεσα, λοιπόν, στις πόλεις που δέχτηκαν το μένος των γερμανικών βομβαρδισμών είναι και η γαλλική Abbeville, πόλη αδελφοποιημένη με το Άργος. Δυστυχώς, βρίσκεται στο δρόμο για την Δουνκέρκη και για την κατάληψη της στρατηγικής περιοχής από τον γερμανικό στρατό, η Abbeville αποτελούσε ένα σημαντικό εμπόδιο. Ένα εμπόδιο που έπρεπε να διαγραφεί από τον χάρτη των επιχειρήσεων. Στις 20 Μαΐου 1940 άρχισαν οι δραματικοί βομβαρδισμοί της πόλης που ισοπέδωσαν το μεγαλύτερο μέρος της με χιλιάδες θύματα μεταξύ των οποίων και τα καραβάνια των Βέλγων και των Ολλανδών αμάχων που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να αποφύγουν τον γερμανικό στρατό κατεβαίνοντας προς τον γαλλικό νότο. Τα τρένα που βρίσκονταν στον σταθμό της Abbeville γεμάτα πολίτες που περίμεναν από μέρες να φύγουν για το νότο βομβαρδίστηκαν επίσης αφήνοντας εκατοντάδες θύματα. Η 20η Μαΐου 1940 έμεινε στην τοπική ιστορία ως ο χειρότερος πολεμικός εφιάλτης. Οι βομβαρδισμοί, οργανωμένοι κάθε μισή ώρα κατά κύματα από τα Heinkel 111 και τα Dornier 17, άρχισαν στις 9.30 το πρωί και κράτησε μέχρι τις 17.00 το βράδυ κατεδαφίζοντας δεκάδες κτίρια και ολόκληρο το ιστορικό κέντρο της πόλης. Ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της πόλης μεταβλήθηκε σε άμορφη μάζα υλικών. To 80% του αστικού ιστού καταστράφηκε.

Η σημερινή πόλη δεν θέλει να διαγράψει τις μνήμες εκείνων των ημερών. Αντίθετα πολλά κτίρια στο κέντρο της πόλης έχουν διατηρηθεί για να μνημονεύουν τους βομβαρδισμούς του Μαΐου σε ντόπιους και επισκέπτες όπως αυτή η είσοδος του εργοστασίου «SaintFrères» όπου μνημονεύονται τα θύματα μεταξύ των εργατών από τους διάφορους γερμανικούς βομβαρδισμούς της πόλης. Σε λίγους μήνες τα γερμανικά «Stuka» θα βομβάρδιζαν το Άργος και θα βύθιζαν συμμαχικά πλοία που προσπαθούσαν να διασώσουν συμμαχικά στρατεύματα στο Ναύπλιο και το Τολό. Ο αγώνας συνεχιζόταν σε ολόκληρη την Ευρώπη με την Αντίσταση κατά του φασισμού μέχρι την τελική νίκη.

ΣΗΜ: Το σημείωμα αυτό αφιερώνεται στους εκλεκτούς φίλους του Συλλόγου Αbbeville Argos Amitié που τίμησαν πριν λίγες μέρες την αντίσταση του ελληνικού λαού, το «Όχι» και οι οποίοι ανανεώνουν, με κάθε ευκαιρία, στους κατοίκους της πόλης τους τις κοινές μνήμες και την κοινή μας πορεία.