Φωτογραφία από παλιά ατμομηχανή στους Μύλους
του Γιώργου Νικολόπουλου
Πάνε 131 χρόνια από τότε που οι πρόγονοί μας είδαν για πρώτη φορά αυτό το σιδερένιο “φίδι” να διασχίζει μουγκρίζοντας τον αργολικό κάμπο.
Οι ενέργειες του Χαρίλαου Τρικούπη άλλαξαν τη ροή της ζωής τους… Οι χρόνοι των αποστάσεων μίκρυναν σημαντικά, τα εμπορεύματα μεταφέρονταν ταχύτατα και φθηνότερα, οι κάτοικοι μπορούσαν σε λίγες ώρες να βρίσκονται στην Κόρινθο ή την Αθήνα…
Παρά τις καθυστερήσεις, τα ακάθαρτα και αφώτιστα βαγόνια, τις στάσεις για πώληση σαρδελών, τις “πρωτόγονες” αμαξοστοιχίες, οι Ναυπλιώτες μέσα σε 7 ώρες και 5 λεπτά έφθαναν στην Αθήνα. Οι Αργείτες σε εξήμιση ώρες.
Διαφορετικά, θα έπρεπε να πάνε οδικά στην Επίδαυρο κι από εκεί να πάρουν το πλοίο για Πειραιά. Όσο για οδική μετάβαση με κάρα στην Αθήνα; Ούτε να το συζητούν. Οι σύγχρονοι Προκρούστηδες τους περίμεναν στο δρόμο να τους ληστέψουν…
Υπήρχαν περιπτώσεις όπου στα Δερβενάκια το τρένο ανέβαινε τρία μέτρα ανηφόρας και κατέβαινε έξι…
Τα άλογα δεν ήξεραν τι σημαίνει τρένο. Κάθονταν στις γραμμές και βλέποντας το τέρας με τον ατμό (που έτρεχε με 20 χιλιόμετρα την ώρα) να φτάνει, αφηνίαζαν.
Tον Αύγουστο του 1886 το τρένο έφτασε μέχρι τους Μύλους. Το παραλιακό χωριό έγινε μέσα στα επόμενα χρόνια το κομβικό κέντρο της Πελοποννήσου. Από το 1892 λειτούργησε η γραμμή Μύλοι – Τρίπολη και το 1899 έφτασε η γραμμή στην Καλαμάτα.
“Τα έσοδα ήταν κυρίως από τους επιβάτες κι όχι από τα εμπορεύματα καθώς η σταφίδα τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σιδηροδρόμου περνούσε κρίση. Στις γιορτές υπήρχε έκπτωση στους Αθηναίους για να κατέβουν στην Αργολίδα, ενώ γύρω από τους σταθμούς δημιουργήθηκαν ταβέρνες, καφενεία και άλλα μαγαζιά”, είχε αναφέρει σε διάλεξή του στο “Δαναό” o ιστοριοδίφης Κώστας Δανούσης.
Το τρένο ωφέλησε και πολιτιστικά την Αργολίδα αφού συχνά έρχονταν με αυτό θίασοι ή τραγουδίστριες και χορεύτριες για τα φημισμένα καφέ – αμάν και καφέ – σαντάν.
H αδιαφορία του Βασιλιά
Ο Κώστας Δανούσης επισημαίνει το ακόλουθο περιστατικό: Ήταν 25η Μαρτίου του 1886. Χιλιάδες Αργείτες είχαν μαζευτεί στη Γέφυρα του Ξεριά. Περίμεναν κάτι που δεν το είχαν δει ποτέ τους αλλά το περίμεναν χρόνια. Την ατμομηχανή. Μέσα θα βρισκόταν το βασιλικό ζεύγος, το οποίο και θα το υποδέχονταν με τιμές. Θα το προσκυνούσαν, θα το επευφημούσαν…
Οι Κουτσοποδιώτες ήταν οι πρώτοι που το αντίκρυσαν. Και φυσικά δεν τους καταδέχτηκε να φάει το σανό που, σύμφωνα με τη γνωστή παράδοση, του προσέφεραν. Στο Λόφο Ασπίδος είχαν στηθεί κανόνια. Με το που πλησίαζε το τρένο στην πόλη, θα έπεφταν οι κανονιοβολισμοί για τους βασιλείς. Τελικά, εκείνοι ούτε που σταμάτησαν να τους χαιρετίσουν. Τους αγνόησαν, συνέχισαν την πορεία τους για το Ναύπλιο.
Οι επίσημοι της πρωτεύουσας του νομού είχαν σκοπό να τους επιβιβάσουν κατευθείαν σε πλοίο για να κάνουν κρουαζιέρα. Τελικά, επειδή κατάλαβαν ότι θα ξεσπούσε σκάνδαλο, αποφάσισαν να έρθουν σε επαφή με το λαό.
“60 χλμ: Δεν έτρεχε, ίπτατο”
Πολλές φορές το ταξίδι με το τρένο μπορούσε να καταντήσει εφιάλτης για τους ταξιδιώτες. Όπως σε εκείνη την εκδρομή των Αργειτών στην Ολυμπία που περιγράφει ο Δημήτριος Βαρδουνιώτης στην εφημερίδα “Δαναός” το 1894.
Όπως ανέφερε ο μεγάλος (αλλά πολλές φορές υπερβολικός) δημοσιογράφος, ενώ το τρένο πλησίαζε στα Εξαμίλια ανέπτυξε αστραπιαία ταχύτητα. “Δεν έτρεχε. Ίπτατο” έγραφε ο Βαρδουνιώτης. Η ταχύτητά του έφτανε τα …60 χιλιόμετρα την ώρα. Οι επιβάτες τινάζονταν στον αέρα. Ο μηχανικός δεν μπορούσε να σταματήσει τον ξέφρενο ρυθμό του. Τελικά σταμάτησε στα Εξαμίλια…
Η αιώνια κόντρα Άργους – Ναυπλίου
Μέχρι και για τις ράγες του τρένου ήρθαν σε σύγκρουση το Ναύπλιο και το Άργος τη δεκαετία του 1880. Αποτέλεσμα της διαμάχης αυτής να καθυστερήσει η λειτουργία της γραμμής Κορίνθου – Ναυπλίου.
Οι Ναυπλιώτες δεν ήθελαν να περνά το τρένο από το Άργος, αλλά από το Φίχτι, να πηγαίνει στις Μυκήνες και από εκεί στην Τίρυνθα και στο Ναύπλιο. Έτσι θα κέρδιζαν κάποιον επιπλέον χρόνο.
Οι Αργείτες όχι μόνο αντέδρασαν με κάθε τρόπο αλλά κατάφεραν να κερδίσουν την υπόθεση, χάρη κυρίως στον αργείτικο Τύπο, τα άρθρα του Βαρδουνιώτη και την υποστήριξη ισχυρών παραγόντων της Αθήνας και των αθηναϊκών εφημεριδών.
“Το Ναύπλιον αντιδρά στην ανάπτυξη του Άργους. Τηρεί στάση φθονερού πλουσίου” έγραφε ο Βαρδουνιώτης. Ο Δήμαρχος Καλμούχος και σύσσωμο το Δημοτικό Συμβούλιο εξέδωσαν ψήφισμα και κέρδισαν τις εντυπώσεις. “Ευτυχώς κατήσχεσεν το δίκαιον” έγραψαν οι εφημερίδες στο τέλος.
