Το φθινόπωρο του προηγούμενου έτους επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η παρουσία του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας με την κοινή ονομασία Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης ( Aleurocanthus spiniferus). Ο Αλευρώδης αυτός εντοπίστηκε στην Κέρκυρα και έχει προκαλέσει εκτεταμένες προσβολές σε πορτοκαλιές, αμπέλια, και τριανταφυλλιές.
Το είδος αυτό του Αλευρώδη κατάγεται από τη Νότια Ανατολική Ασία και εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ιταλία το 2008, στην Κροατία το 2012 και στο Μαυροβούνιο το 2013.
Πρόκειται για ένα νέο επικίνδυνο εχθρό που προσβάλει κυρίως τα εσπεριδοειδή ενώ προκαλεί ζημιές οικονομικής σημασίας σε αμπέλια και αχλαδιές.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
Το έντομο περνάει από διάφορα στάδια (αυγό, προνύμφη, νύμφη ) μέχρι την ενήλικη πτερωτή μορφή του. Διακρίνεται από τους άλλους αλευρώδεις γιατί οι νύμφες του δηλαδή η ακίνητη μορφή του είναι μαύρου χρώματος με αγκαθωτές απολήξεις και περιβάλλεται από ζώνη λευκού χρώματος. Επιπλέον το σώμα τους καλύπτεται από λευκές κηρώδεις εκκρίσεις.
Τα ενήλικα πτερωτά άτομα έχουν μεταλλικό γκρι-μπλε χρώμα εναποθέτουν τα αυγά τους στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και όταν ενοχληθούν πετάνε.
Προκαλούμενες ζημιές
Οι προνύμφες και οι νύμφες του εντόμου τρέφονται από τα φύλλα στην κάτω επιφάνεια των οποίων βρίσκονται μυζώντας χυμούς. Στη συνέχεια στα μελιτώδη απεκκρίματά τους βρίσκει πρόσφορο περιβάλλον για να αναπτυχθούν οι μύκητες της καπνιάς. Έτσι τα φύλλα, οι κλαδίσκοι και οι καρποί μαυρίζουν, μειώνεται η φωτοσυνθετική ικανότητα των δέντρων με αποτέλεσμα τη μειωμένη ανάπτυξή τους και τη σοβαρή ποιοτική υποβάθμιση των καρπών των εσπεριδοειδών. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση ότι οι «λερωμένοι» κλάδοι δίνουν την εικόνα ότι τους έχει «περάσει» κανείς μέσα από καμινάδα!
Τρόποι μετάδοσης
Ο εχθρός αυτός μεταδίδεται όπως και άλλα παθογόνα με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό δηλαδή δενδρύλλια, εμβόλια και άνθη στην περίπτωση καλλωπιστικών φυτών που φέρουν αυγά προνύμφες, νύμφες ή ενήλικα στην επιφάνειά τους. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό πολίτες, επισκέπτες, παραγωγοί να μη μεταφέρουν δενδρύλλια, εμβόλια και τμήματα φυτών εσπεριδοειδών, αμπέλου, αχλαδιάς αλλά και άνθη και μοσχεύματα από περιοχές και χώρες που έχει βρεθεί ο Αλευρώδης όπως η Κέρκυρα, η Ιταλία και άλλες χώρες.
Επειδή τα συμπτώματα της προσβολής από αυτό το είδος μοιάζουν με αυτά που προκαλούνται από άλλους εχθρούς όπως είναι ο Εριώδης Αλευρώδης, το κοκκοειδές Coccus hesperidum, το έντομο Πουλβινάρια, οι μελίγκρες και η Ισέρυα, σε περίπτωση παρατήρησης ύποπτων συμπτωμάτων οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει άμεσα να απευθύνονται στην Υπηρεσία μας ή το Π.Κ.Π.Φ.&Π.Ε. Ναυπλίου.
Είναι σημαντικό στην προσπάθεια αποφυγής εισόδου, έγκαιρου εντοπισμού και αποφυγής επέκτασης του επιβλαβούς αυτού οργανισμού καραντίνας να επαγρυπνούν όλοι οι εμπλεκόμενοι δηλαδή οι πολίτες που διατηρούν στους κήπους τους εσπεριδοειδή ή καλλωπιστικά, τα κέντρα κήπου, τα φυτώρια, οι καλλιεργητές ευπαθών καλλιεργειών, το γεωπονικό προσωπικό των Δήμων και οι εξαγωγείς που διακινούν εσπεριδοειδή.
Σημειώνουμε ότι, στην Ιταλία για περίπου τρία (3) χρόνια υπήρχε το παθογόνο και χρειάστηκε η παρέμβαση φοιτήτριας της Γεωπονικής Σχολής του Μπάρι που κατάλαβε ότι πρόκειται για «κάτι νέο» και συνέλεξε δείγματα τα οποία μετέφερε στο Εντομολογικό Εργαστήριο όπου και προσδιορίστηκε το νέο παθογόνο.
Πάντως η Υπηρεσία μας ήδη από το 2011 είχε προσκαλέσει τον ειδικό Εντομολόγο F.Porcelli καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής του Μπάρι και παρουσίασε το πρόβλημα στο 14ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο που έγινε στην Αργολίδα (Ξενοδοχείο Αμαλία).
Τα εσπεριδοειδή της Αργολίδας τα τελευταία 15 χρόνια έχουν πληγεί από νέους εχθρούς που υποβαθμίζουν την ποιότητα των πορτοκαλιών και μανταρινιών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την εικόνα των «χιονισμένων» εσπεριδοειδών του αργολικού κάμπου λόγω της προσβολής τους από έναν δύσκολο Αλευρώδη όπως ήταν ο Εριώδης και η προσπάθεια αντιμετώπισης του με βιολογική μέθοδο, με την εξαπόλυση του θαυματουργού παρασίτου Cales noacki
Όμως, όταν δεν υπάρχουν ιθαγενή ωφέλιμα έντομα για να αντιμετωπίσουν μια νέα εισβολή τα αποτελέσματα για την καλλιέργεια μπορεί να είναι καταστροφικά.
Μέχρι τώρα δεν έχουν αναφερθεί αποτελεσματικά σκευάσματα και αποτελεσματικός εχθρός, δηλαδή άλλο έντομο που παρασιτεί με επιτυχία το μαύρο ακανθώδη αλευρώδη όπως η περίπτωση του Cales noacki με τον Εριώδη Αλευρώδη.
Από την Υπηρεσία μας διενεργούνται στα πλαίσια του επίσημου προγράμματος των Επισκοπήσεων του ΥπΑΑΤ μακροσκοπικοί και δειγματοληπτικοί έλεγχοι για 20 νέα παθογόνα καραντίνας εκ των οποίων 11 αφορούν τα εσπεριδοειδή.
Έτσι, την περυσινή χρονιά πραγματοποιήσαμε ελέγχους για το Μαύρο Αλευρώδη και δεν εντοπίστηκαν προσβολές.
Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν και τη φετινή Άνοιξη μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού που το έντομο βρίσκεται σε δραστηριότητα..
Όμως χρειάζεται η συμβολή όλων για την αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων.
Η αποτελεσματικότερη μέθοδος αντιμετώπισης των παθογόνων καραντίνας είναι τα μέτρα αποφυγής εισόδου του σε μια περιοχή, με τρόπους που αναφέρονται παραπάνω.
Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας
Δημήτριος Δήμου
